Του Δρος. Ανδρέα Ν. Μασούρα/ Πανεπιστημιακού – Δικηγόρου*
Δράττομαι της ευκαιρίας να αναφερθώ στο πολυσυζητημένο ζήτημα της διαφθοράς μέσα από όχι και τόσο θετικά γεγονότα, αφού η διαφθορά αποτελεί ένα αρνητικό ορόσημο για κάθε χώρα, για κάθε κοινωνία η οποία θέλει – όχι μόνο να ονομάζεται – αλλά και να είναι επί της ουσίας δημοκρατική. Δηλαδή να έχει εκείνα τα υγιή στοιχεία που την κάνουν μια βιώσιμη και σύγχρονη κοινωνία και που πρωτίστως σέβεται τους ίδιους τους πολίτες της.
Αυτό που θα πρέπει να γίνει εν πρώτοις κατανοητό είναι ότι πίσω από την διαφθορά και πίσω από τις υποθέσεις διαφθοράς βρίσκεται πάνω ο ανθρώπινος παράγοντας. Αυτό που συναντάμε συχνά σε υποθέσεις διαφθοράς είναι το στοιχείο της διαπλοκής, δηλαδή η εμπλοκή 2 ή περισσοτέρων ατόμων σε μια άτυπη μεταξύ τους συνεννόηση για να διατελέσουν μια παράνομη πράξη ή δραστηριότητα.Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η διαπλοκή αποτελεί ή θα μπορούσε να αποτελεί συστατικό στοιχεία της διαφθοράς.
Ο περί Πρόληψης της Διαφθοράς Νόμος (ΚΕΦ.161)κάνει αναφορά σε παράνομες «συναλλαγές». Η «συναλλαγή» εξ’ ορισμού παραπέμπει σε συνεργασία μεταξύ ατόμων. Έχει σημασία όμως να σκιαγραφηθεί το προφίλ αυτών των ατόμων που προβαίνουν στην διάπραξη του αδικήματος της διαφθοράς. Για να μπορέσει λοιπόν κάποιος να λάβει μέρος σε διαφθορά και να υποκινήσει μια τέτοια κατάσταση σημαίνει ότι έχει την δυνατότητα, δηλαδή ότι κατέχει μια τέτοια θέση έτσι ώστε να μπορεί μαζί με άλλους να υποκινεί μια τέτοια κατάσταση. Δηλαδή, να βρίσκεται σε μια θέση «powerofinfluence», επηρεάζοντας καταστάσεις αλλά την ίδια ώρα συγκαλύπτοντας τις.
Θα πρέπει να γίνει βέβαια κατανοητό ότι αυτό δεν αφορά μόνο τον δημόσιο τομέα αλλά και τον ιδιωτικό. Ιδιαιτέρως στον ιδιωτικό τομέα όπου ο θεσμικός έλεγχος είναι ισχνός παρουσιάζονται πολλά τέτοια προβλήματα και καταστάσεις.
Πρωτίστως απαιτείται εκσυγχρονισμός της ισχύουσας νομοθεσίας. Χρειάζεται ένα ισχυρό νομοθετικό, ρυθμιστικό και εποπτικό θεσμικό πλαίσιο το οποίο να είναι ικανό να σταθεί τροχοπέδη σε τέτοιες καταστάσεις. Ήδη, στην Επιτροπή Κατά της Διαφθοράς του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, επιτελούμε ένα καλό έργο και θεωρώ ότι θα συνεισφέρουμε πολλά στον διάλογο προς αυτή την κατεύθυνση.
Από ‘κει και πέρα χρειάζεται συνεννόηση και θέληση. Συνεννόηση κυρίως με τους αρμόδιους φορείς όπως είναι η Νομική Υπηρεσία αλλά και η ίδια η Πολιτεία στο σύνολό της. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η διαφθορά δεν είναι αναπόσπαστο κομμάτι από την κουλτούρα. Γι’ αυτό τον λόγο χρειάζεται πρώτα σωστή διαπαιδαγώγηση και εκπαίδευση για το θέμα.
Μία από τις προτάσεις που υπάρχουν ήδη στο τραπέζι και αφορά το δικηγορικό σώμα είναι η εκπαίδευση των σημερινών και των μελλοντικών δικηγόρων αλλά και άλλων επαγγελματιών που σχετίζονται με την νομική επιστήμη και τη δικαιοσύνη, και η οποία αφορά τους κινδύνους που ελλοχεύουν από την διαφθορά, καθώς και η εκπαίδευση για το πολιτικό και νομοθετικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της διαφθοράς και τα προληπτικά μέτρα που μπορούν να εφαρμόσουν, πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της στρατηγικής καταπολέμησης της διαφθοράς κάθε νομικής σχολής, νομικού συλλόγου και οργανισμού.
Είναι πολλοί οι φορείς θα πρέπει να βάλουν «πλάτη» και να συνδράμουν. Όχι μόνο οι Δικηγόροι. Τα Πανεπιστήμια επίσης μπορούν να διαδραματίσουν τον δικό τους κοινωνικό ρόλο. Οι ανεξάρτητοι φορείς επίσης και οι ΜΚΟ.
Με άλλα λόγια, η ίδια η κοινωνία μπορεί να αντιστρέψει το «powerofinfluence» και να θέσει τους πυλώνες για μια βιώσιμη και υγιή κατάσταση που θα μας βγάλει από πολλά και επικίνδυνα αδιέξοδα.
*Επίκουρος Καθηγητής. Συνεργάτης στους
A.Masouras Law &Partners.
Μέλος στην Επιτροπή κατά της Διαφθοράς του
Παγκυπρίου Δικηγορικού Συλλόγου.
