Η Λάρνακα για πολλά χρόνια αμφιταλαντευόταν σε σχέση με την ταυτότητα της. Δεν είχε αποκτήσει συγκεκριμένη επωνυμία και στα μάτια της πλειονότητας των υπόλοιπων συμπατριωτών μας ήταν η ‘υποανάπτυκτη μαντούπολη του Κατακλυσμού’. Για χρόνια πολλοί αυτόχθονες Λαρνακείς έμεναν ικανοποιημένοι με την περηφάνεια της παλιάς πόλης, με τα προξενεία και τους αριστοκράτες, τον Ζήνωνα και τον Κίμωνα και δέχονταν με ενθουσιασμό και ικανοποίηση δώρα, τύπου Δούρειου Ίππου, όπως την κατασκευή του Διυλιστηρίου πετρελαιοειδών ή του μικρού λιμανιού, που όμως συνοδευόταν με το γλειφιτζούρι της Μαρίνας.
Με την άφιξη των εκτοπισμένων αδελφών μας το 1974 η κατάσταση άρχισε να αλλάζει. Η Λάρνακα έγινε η πόλη με τους πιο πολλούς πρόσφυγες και η πόλη με το μοναδικό αεροδρόμιο στο κράτος. Το αεροδρόμιο μας έδωσε τελικά την πρώτη μας ταυτότητα! Με την πάροδο του χρόνου και την αφύπνιση του κόσμου σε σχέση με την κλιματική αλλαγή και την πράσινη μετάβαση θυμηθήκαμε τις Αλυκές! Γίναμε η πόλη των Αλυκών. Αλμυρό μεν αλλά χωνεύεται!
Πορευτήκαμε έτσι, χωρίς ουσιαστική ταυτότητα και χωρίς προγραμματισμό για αρκετά χρόνια. Δίχως βοήθεια ή καθοδήγηση από το Κράτος. Σπασμωδικές ενέργειες από τους εκάστοτε τοπικούς άρχοντες κατέληγαν σε ορισμένα μεμονωμένα αλλά σημαντικά έργα και ενέργειες, όμως ως εκεί. Για παράδειγμα αναφέρονται η ανάπλαση της περιοχής Μακένζυ και του παραλιακού μετώπου των Φοινικούδων που έγιναν τις δεκαετίες του ’80 και ’90.
Στα τέλη της δεκαετίας 2000 ο Δήμος της πόλης συμμετείχε σε Ευρωπαϊκό πρόγραμμα που σκοπό είχε τη δημιουργία Αστικής Αειφόρου Αναπτυξιακής Στρατηγικής (Urban Sustainable Development Strategy, USUDS). Στο εγχείρημα συμμετείχαν ντόπιοι εξειδικευμένοι επιστήμονες υπό την καθοδήγηση του παγκοσμίως γνωστού καθηγητή Αρχιτεκτονικής και Πολεοδομίας που αναμόρφωσε τη Βαρκελώνη, Josep Acebillo. Το αποτέλεσμα ήταν η ολοκλήρωση το 2014 της Στρατηγικής ‘Λάρνακα 2040’ που καθόρισε το όραμα, τους στόχους και τα έργα που θα υλοποιούσαν το όραμα και αφορούσε την ευρύτερη Λάρνακα.
Οι στρατηγικοί στόχοι που τέθηκαν και θεωρήθηκαν ως η νέα ταυτότητα είναι
1. Πόλη Πύλη – λόγω αεροδρομίου, λιμανιού, μαρίνας και έξοχου αστικού και υπεραστικού οδικού δικτύου
2. Ενεργειακός κόμβος – λόγω της ύπαρξης δύο ηλεκτροπαραγωγικών σταθμών, αποθηκών πετρελαιοειδών και προτεινόμενου ενεργειακού/βιομηχανικού λιμανιού στη Λάρνακα για εξυπηρέτηση της εξόρυξης υδρογονανθράκων
3. Τουριστικός προορισμός – λόγω της πλούσιας ιστορίας και των πολλών σημαντικών αρχαιολογικών ευρημάτων αλλά και λόγω των βραβευμένων παραλιών και του ωραίου κλίματος
4. Πόλη επιλογή – λόγω της χαμηλής εγκληματικότητας και παραβατικότητας, λόγω της ποικιλίας προσφερόμενων καλλιτεχνικών, αθλητικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων.
Ο στόχος ‘Ενεργειακός Κόμβος’ προκάλεσε αντιδράσεις σε ομάδες του δημοτικού συμβουλίου, οργανωμένα σύνολα και δημότες με αποτέλεσμα ο Δήμος να μη συναινέσει στη μετατροπή του λιμανιού σε ενεργειακό/βιομηχανικό. Αποτέλεσμα των αντιδράσεων ήταν η μη έγκριση της Στρατηγικής και των νέων ταυτοτήτων. Και η Λάρνακα παρέμεινε η πόλη του Αεροδρομίου, των Αλυκών και του Κατακλυσμού.
Κατά την υποβολή αιτήματος για συγχρηματοδότηση από Ευρωπαϊκά Ταμεία για τη περίοδο 2014-2020 έγινε νέος στρατηγικός σχεδιασμός που αυτή τη φορά, με βάση τις πρόνοιες της προγραμματικής περιόδου, αφορούσε μόνο το αστικό κέντρο της πόλης. Ο νέος σχεδιασμός κατέληξε σε νέους στρατηγικούς στόχους για το Αστικό Κέντρο που αφορούν την Οικονομική Ανάπτυξη και απασχόληση, την Κοινωνική συνοχή και μέριμνα, τη βιώσιμη πολεοδομική ανασυγκρότηση, την αναβάθμιση της ποιότητας διαβίωσης και την ανάπτυξη της διοικητικής ικανότητας των φορέων υλοποίησης. Η χρηματοδότηση που πέτυχε η πόλη για τη περίοδο αυτή αφορούσε μεταξύ΄άλλων, τα έργα της Δημοτικής Αγοράς, του Δημοτικού Κήπου, του Ζουχούρη, της ανάπλασης οδών για χρήση ΑΜΕΑ, του πρώην Κοινοτικού κέντρου και της αναπαλαίωσης της Λέσχης Λάρνακας.
Για τη νέα προγραμματική περίοδο 2021 -2027 εκπονήθηκε νέα στρατηγική με βάση οδηγίες της ΕΕ που αφορούσε διευρυμένη περιοχή που περιλάμβανε όμορους Δήμους και κοινότητες της Λάρνακας, τη ‘Στρατηγική Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης για την πόλη και την ευρύτερη περιοχή της Λάρνακας 2021-2030. Η νέα στρατηγική καθόρισε τρεις νέους στόχους για την περιοχή που είναι ‘Λάρνακα -Γαλάζια πόλη, Πράσινη πόλη και Ανθρώπινη πόλη’. Μπήκε επιτέλους χρώμα στη ζωή μας!
Η Λάρνακα δικαιωματικά μπορεί να καταστεί η Γαλάζια Κυπριακή πόλη εφόσον περιλαμβάνει το υδάτινο στοιχείο αφού την αγκαλιάζει η θάλασσα και διαθέτει τις αλυκές και τη λίμνη της Βορόκλινης. Το υδάτινο στοιχείο, πέραν από την τουριστική και περιβαλλοντική ελκυστικότητα, διαθέτει το δυναμικό για οικονομική εκμετάλλευση, είτε αυτή αφορά την αλιεία, την ναυτιλία, τη θαλάσσια αρχαιολογία και βιολογία ή την θαλάσσια έρευνα και καινοτομία. Η ίδρυση στην πόλη το 2019 του Κυπριακού Ινστιτούτου για τη Θάλασσα και Ναυτιλία (CMMI) με χρηματοδότηση από την ΕΕ αλλά και η προδιαγραφόμενη ίδρυση της Σχολής Θαλάσσιων Επιστημών, Τεχνολογίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου σε συνδυασμό με την αναμενόμενη αναβάθμιση του Λιμανιού και της Μαρίνας καθίστανται εχέγγυα για την πρωτοκαθεδρία της πόλης στη Γαλάζια οικονομία.
Η Λάρνακα επίσης τα τελευταία χρόνια κάνει αλματώδη πρόοδο προς την πράσινη μετάβαση. Η αναβάθμιση της ποιότητας του αστικού περιβάλλοντος, η βελτίωση της ανθεκτικότητας έναντι στην κλιματική αλλαγή, η προώθηση εναλλακτικών μορφών μετακίνησης, η διαχείριση αποβλήτων και απορριμμάτων, η σύνδεση του κέντρου με πράσινες υποδομές μετατρέπουν την πόλη σε πράσινη. Η δημιουργία μικρών πάρκων σε όλο τον αστικό ιστό, η δημιουργία του πάρκου Σαλίνα, η αναβάθμιση του Πατίχειου πάρκου, η αλλαγή των λαμπτήρων οδικού φωτισμού με ενεργειακούς, η κατασκευή ενεργειακών κτιρίων, η διαλογή αποβλήτων, η κατασκευή περιβαλλοντικού κέντρου , η υλοποίηση του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας είναι μερικά παραδείγματα έργων πράσινης μετάβασης που έγιναν ή προγραμματίζονται να γίνουν. Επιπρόσθετα η παροχή πτυχίου Βιώσιμης Ανάπτυξης της νέας σχολής του ΤΕΠΑΚ στη πόλη μας θα γαλουχήσει τους νέους επιστήμονες σε αειφόρους λύσεις σε όλα τα επίπεδα της ζωής, αναπτυξιακά, οικονομικά ή κοινωνικά.
Η Λάρνακα είναι Γαλάζια, είναι και Πράσινη. Και μαζί με το πορτοκαλί του ηλιοβασιλέματος πάνω από το Σταυροβούνι, το ροζ των φλαμίνγκο, το πράσινο, κίτρινο μπλε και κόκκινο των ομάδων που έχουν έδρα την πόλη, κάνουν τη Λάρνακα πολύχρωμη. Και μαζί όλα τα χρώματα συνθέτουν το λευκό, το χρώμα του φωτός, της αγνότητας, της τελειότητας, της ασφάλειας, της καθαρότητας. Η πολύχρωμη Λάρνακα βρίσκεται σε δρόμο που οδηγεί σε ευημερία και επιτυχία!
Ανδρέας Καρακατσάνης
Αντιπρόεδρος Συμβουλίου ΤΕΠΑΚ
Πρώην Δημοτικός Μηχανικός Λάρνακας και Λιβαδιών
