Οι πάντα επίκαιρες παρακαταθήκες του.
Ο Βάσος Λυσσαρίδης πάντοτε με τον φιλοσοφημένο λόγο κατάφερνε να μας συνεπαίρνει, πότε με τα εμπνευσμένα συνθήματα ή με τους πίνακες που ζωγράφιζε στο μυαλό μας, από τα κατεχόμενα εδάφη και τις πόλεις μας και τον περήφανο Πενταδάκτυλο. Πόσο παρεξηγήθηκε και διαστρεβλώθηκε από τους πολιτικούς του αντιπάλους το σύνθημα «κάθε σπίτι και κάστρο κάθε πατριώτης και στρατιώτης» που ήθελαν να τον παρουσιάζουν ως πολεμοχαρή, θέλοντας να ενσπείρουν το φόβο στο Λαό που πρόσφατα είχε ζήσει την καταστροφή του πολέμου.
Ο Γιατρός νηφάλια τους εξηγούσε τις πολιτικές θέσεις της ΕΔΕΚ ότι τα κάστρα είναι η αμυντική θωράκιση και ο κάθε πατριώτης και στρατιώτης η Λαϊκή πολιτοφυλακή.
Γνώριζε ότι η αμυντική θωράκιση και η αποτρεπτική ισχύς αποτελούσε ένα πρόσθετο διαπραγματευτικό ατού, σε αντίθεση με όσους ήθελαν την Κύπρο ανοχύρωτη πολιτεία.
Πίστεψε στην αναγκαιότητα δημιουργίας του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου μαζί με την Ελλάδα για την αντιμετώπιση της επεκτατικής απειλής της Τουρκίας. Ηθέλησε να «εμβολιάσει» το πρόγραμμα του Γλαύκου Κληρίδη και τη δέσμευση του για την έλευση των πυραύλων S-300.
Σαν γιατρός που ήταν πίστευε στη σωστή διάγνωση κάθε προβλήματος για την σωστή θεραπεία του, κάτι που εφάρμοζε στην πολιτική του ανάλυση αφού είχε διαγνώσει έγκαιρα ποίοι ήταν οι στόχοι της Τουρκίας για την Κύπρο και προσπαθούσε με κάθε τρόπο να τους καταστήσει ανέφικτους. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 οι Τούρκοι είχαν κάνει ξεκάθαρους τους στόχους για την Κύπρο, με πρωταρχικό την ανάκτηση της Κύπρου ή σε αντίθετη περίπτωση την διχοτόμηση της. Ο Βάσος Λυσσαρίδης διαφώνησε με τις Συμφωνίες Ζυρίχης -Λονδίνου όμως στη συνέχεια αγωνίστηκε με σθένος ενάντια στα σχέδια της Τουρκίας για την κατάλυση της νεοσύστατης Κυπριακής Δημοκρατίας. Το 1963-64 για την αντιμετώπιση της Τουρκανταρσίας οι «κοκκινοσκούφιδες» έδρασαν στη Λευκωσία και στον Άγιο Ιλαρίωνα για την αποτροπή τετελεσμένων. Στήριξε την έλευση της ελληνικής μεραρχίας στη Κύπρο και διαφώνησε με την απόσυρση της από την χούντα των συνταγματαρχών το 1967, αγωνίστηκε με κάθε μέσο για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Την περίοδο 1971-74 και πάλι οι ομάδες Λυσσαρίδη στάθηκαν δίπλα στο Μακάριο και αποτέλεσαν το αντίπαλο δέος στην αντιμετώπιση της παράνομης τρομοκρατικής οργάνωσης της ΕΟΚΑ Β, όμως δεν κατάφεραν να αποτρέψουν την Εθνική προδοσία και την τουρκική εισβολή.
Μιλούσε για την αναγκαιότητα «αξιοποίησης των εμπλεκομένων συμφερόντων και την πρόκληση κόστους στη Τουρκία» . Πόσο δύσκολο ήταν να γίνει αντιληπτό από την κυπριακή κοινωνία, ότι η διεθνής πολιτική ασκείται στην βάση των εθνικών συμφερόντων και των διεθνών συμμαχιών. Πίστεψε στην διασύνδεση του προβλήματος μας με τα εθνικά συμφέροντα άλλων λαών, με τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, την προβολή του κυπριακού ως θέματος εισβολής-κατοχής, στην προάσπιση της Κυπριακής Δημοκρατίας με την σταθερή προσήλωση στην εφαρμογή των αποφάσεων των Η.Ε. για την Κύπρο. Μετά την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 1981 και την άνοδο στην εξουσία πολλών σοσιαλιστικών κομμάτων ανέπτυξε σχέσεις με πολλούς ευρωπαίους ηγέτες οι οποίοι συνέβαλαν στην ένταξη τελικά της Κύπρου στην Ε.Ε. Πόσο επίκαιρη είναι σήμερα η αξιοποίηση των εμπλεκομένων συμφερόντων στην Ε.Ε. και η πρόκληση κόστους στη Τουρκία, με την συμμαχία της Κύπρου και της Ελλάδας ως κράτη μέλη της Ε.Ε. καθώς επίσης και η διεύρυνση των συμμαχιών στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, με τις συμφωνίες που έχουν επιτευχθεί με τα γειτονικά κράτη για την ΑΟΖ και τον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών. Οι τοποθετήσεις του Προέδρου της Γαλλίας, του Πρωθυπουργού της Ιταλίας, η αλλαγή πολιτικής των ΗΠΑ έναντι του Ερτογάν, θα πρέπει να τύχουν αξιοποίησης από την εξωτερική μας πολιτική, η πειρατική πολιτική της Τουρκίας στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο κατά παράβαση κάθε έννοιας του διεθνούς δικαίου, θα πρέπει επιτέλους να εισπράξει και το ανάλογο κόστος.
Ο Βάσος Λυσσαρίδης, κρίνοντας κατά καιρούς τις συνομιλίες και την τακτική της Τουρκίας και των Τ/Κ που στόχο είχαν την παγίωση των τετελεσμένων της εισβολής μιλούσε για την μέθοδο που ακολουθείτο με τη «σαλαμοποίηση του Κυπριακού», ζητούσενα σταματήσουν οι συνεχείς μονομερείς υποχωρήσεις της δικής μας πλευράς χωρίς οποιαδήποτε ανταλλάγματα, προειδοποιούσε για την «Αλαξανδρεττοποίηση του Κυπριακού» δηλ. την αλλοίωση της σύνθεσης του πληθυσμού στα κατεχόμενα εδάφη, την καταγγελία της Τουρκίας για τον εποικισμό ως έγκλημα πολέμου και για το πως η Τουρκία με τον εποικισμό στη περιοχή της Αλεξανδρέττας, κατάφερε με ένα στημένο δημοψήφισμα να την αποσπάσει από την Συρία.
Ο Βάσος Λυσσαρίδης αγωνίστηκε για τις πανανθρώπινες αξίες της Ελευθέριας και της Δημοκρατίας, και όπως είχε δηλώσει μετά την απόπειρα δολοφονίας του στις 30 Αυγούστου 1974, «οι ιδέες δεν δολοφονούνται» αλλά ούτε και πεθαίνουνμε τον βιολογικό του θάνατο, γιατί το όραμα του για μια λύση του Κυπριακού που να κατοχυρώνει την συνέχιση της Κυπριακής Δημοκρατίας, την εφαρμογή των ανθρώπινων δικαιωμάτων για όλους τους νόμιμους κατοίκους της, χωρίς κατοχικά στρατεύματα και αναχρονιστικές εγγυήσεις και αποικιοκρατικά κατάλοιπα, θα μείνει αναλλοίωτο.
Αιωνία σου η μνήμη Γιατρέ.
Σόλων Μ. Κασίνης
