Του Νευρολόγου-Ψυχίατρου
Δρα Κυριάκου Βερεσιέ
Η απειλή της μόλυνσης και του πιθανού θανάτου, οπωσδήποτε ξυπνά έντονα τα συναισθήματα του φόβου.
Και αυτό είναι πολύ ανθρώπινο, γιατί το συναίσθημα του φόβου μας ακολουθεί από την βρεφική μας ηλικία, όπου καμία λογική δεν μας το προκαλεί είναι ένα ένστικτο και λειτουργεί σαν έμφυτη προστατευτική αμυντική αντίδραση.
Η βίωση του φόβου είναι διαφορετική στον κάθε άνθρωπο και εκδηλώνεται επίσης με διαφορετικό τρόπο.
Στην περίπτωση της επιδημίας του κορονοϊού ο φόβος έχει κοινωνικό χαρακτήρα, αλλά περνώντας μέσα από την προσωπικότητα του καθενός, ανάλογα με τις εμπειρίες του, με το ψυχικό του σθένος με τις γνωστικές του ικανότητες και γενικά την ψυχική του κατάσταση εξατομικεύεται.
Με όσα βιώσαμε μέχρι τώρα με τον φόβο της ανημποριάς και του θανάτου η πλειοψηφία του πληθυσμού απελευθερώνεται σταδιακά.
Με την σταδιακή μείωση των κρουσμάτων και την λήψη των πρώτων μέτρων είμαστε στα πρόθυρα της ολοκληρωτικής μας απελευθέρωσης από τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης .
Ένα από τα μέτρα που απαιτεί η ασφάλεια των πολιτών είναι και η μάσκα.
Χωρίς να έχει γίνει κάποιας μορφής έρευνας αλλά, μόνο παρατηρώντας δύο ουρές , μια στην ΑΗΚ και με μια στο ταχυδρομείο, μας έκανε εντύπωση πως ανάμεσα στους άντρες που περίμεναν ένας στους δύο δεν φορούσαν μάσκα ενώ στις γυναίκες σπάνια έβλεπες κάποια χωρίς μάσκα.
Σαν συνέχεια της πιο πάνω εντύπωσης ήλθε το βράδυ και η είδηση πως στην Αμερική ο Πρόεδρος της χώρας και ο Αντιπρόεδρος της που επισκεπτόταν ένα Νοσοκομείο, υψηλού σε ρίσκο χώρου, αρνήθηκε να φορέσει μάσκα.
Με το ίδιο σκεπτικό ακολουθεί και η σκέψη και για άλλα γεγονότα που πιθανόν να προδιαγράφουν μια διαφορετική αντιμετώπιση του φόβου και της απειλής από άντρες, που κυρίως εκπροσωπούν την εξουσία και του τρόπου που τον παρουσιάζουν.
Δηλαδή μέχρι τώρα, πιθανόν από μη λήψη των αναγκαίων μέτρων, μολύνθηκαν ένα διάδοχος θρόνου, δύο πρωθυπουργοί, της Αγγλίας και της Ρωσίας, ευτυχώς χωρίς επιπλοκές, αλλά και άλλοι εκπρόσωποι υψηλά ιστάμενοι της πολιτικής εξουσίας.
Χωρίς να θέτουμε για συζήτηση την αναγκαιότητα της μάσκας, ή πόση ασφάλεια προσφέρει ,ούτε τι είδος μάσκας πρέπει να φορούμε και πότε να την αλλάζουμε και άλλες λεπτομέρειες, θα προσπαθήσουμε πιο κάτω, μέσα από την ανάλυση των δύο φαινομένων που είδαμε πιο πάνω να μιλήσουμε για την μάσκα και την συμπεριφορά όλων των ανθρώπων και ειδικά των αντρών απέναντι στην μάσκα από την ψυχολογική της πλευρά,
Ανεξάρτητα από το πόσο βοηθά η όχι στην μη βιολογική διάδοση του ιού η μάσκα, αυτή είναι απαραίτητη στον μαζικό αμυντικό πόλεμο που λαμβάνουμε μέρος, διότι πρέπει να δούμε το πολύ βασικό συμβολικό ψυχολογικό μήνυμα που μεταφέρει προς τα έξω.
Η «μασκοφορία» έχει δύο πτυχές- η μια που είναι και η αρνητική είναι ότι η μάσκα περιορίζει την ταυτότητα του προσώπου ενός ατόμου, δυσκολεύει την άμεση επικοινωνία, στερεί αρκετά μη λεκτικά μηνύματα που δίνει το πρόσωπο στον συνομιλητή μας, δυσκολεύει επίσης την αναπνοή και σε μερικούς φέρνει αισθήματα κλειστοφοβίας.
Επίσης μας βάζει σε δυσκολίες να την βρούμε, να την τοποθετούμε και να την βγάζουμε με σωστό τρόπο, να την αλλάζουμε, να την έχουμε καθαρή και άλλα παρόμοια της καθημερινότητας, που δημιουργούν επιπρόσθετο άγχος.
Η μάσκα όμως έχει και την θετική της ψυχολογική πλευρά.
Αυτή είναι ένα μέρος της στρατιωτικής μας στολής, αλλά και μέρος του οπλισμού μας, εμάς, των απλών πολιτών -στρατιωτών, σε ένα πόλεμο όπου το βασικό του στοιχείο είναι ένας αγώνας με ένα εχθρό άγνωστο, που δεν τον βλέπουμε, σε ένα ακήρυκτο πόλεμο και η στρατηγική της δικής μας πλευράς δεν είναι η κατά μέτωπο επίθεση, αλλά η φυγή και η άμυνα.
Βγαίνοντας έξω με την «στρατιωτική μας στολή», που είναι ταυτόχρονα και το αμυντικό μας όπλο, δίνουμε το μήνυμα την ίδια στιγμή και στον εαυτό μας και στους άλλους, πως είμαστε έτοιμοι και συμμετέχουμε στον πόλεμο αυτό.
Με ενδεικτικό τρόπο δείχνουμε πως έχουμε κατανοήσει ποιος είναι ο εχθρός, ποια είναι τα χαρακτηριστικά του στοιχεία, η δύναμη του και η εμβέλεια του οπλισμού του και ότι συνειδητά συμμετέχουμε στον πόλεμο για την ολοκληρωτική του εξόντωση.
Επίσης από την άλλη με την μάσκα μεταφέρουμε το μήνυμα της αλληλεγγύης σε όλους τους υπόλοιπους, που κυκλοφορούμε στους δρόμους, στα σχολεία, στα μέσα επικοινωνίας, τα εργοτάξια, στα καταστήματα και στους χώρους αναψυχής πως τουλάχιστον από δικής μας πλευράς δεν κρύβουμε σαν προδότες τον εχθρό στα μετόπισθεν και δεν τον διαδίδουμε, αλλά τον εμποδίζουμε να μεταδοθεί και να τα μετατρέψουμε σε πρώτη γραμμή του μετώπου.
Ακόμη κάτι, πολύ βασικό για την επιτυχία ενός πολέμου είναι η πειθαρχία που όλοι μαζί δείχνουμε θέληση για την εφαρμογή της στρατηγικής του πολέμου.
Η μαζική «μασκοφορία» σαν το πιο αμυντικό επιθετικό όπλο εφαρμόζει αυτή την στρατηγική και η ομαδική τήρηση της ενισχύει το αίσθημα της ασφάλειας των πολιτών.
Αυτό με την σειρά του ενισχύει έμμεσα την κοινή συμμετοχή σε ένα σκοπό, στην ομαλή επιστροφή στην κοινωνικό-οικονομική πραγματικότητα και εξασφαλίζει ενός νέου ρυθμού παραγωγικότητας της εργασίας που πρέπει να πλησιάζει στην προ του ιού εποχής.
Πιο κάτω θα επιχειρήσουμε να αναλύσουμε την αρνητικότητα της στάσης ορισμένων ανθρώπων και ιδιαίτερα αντρών απέναντι στην «μασκοφορία».
Η άποψη που διατυπώνεται δεν προέρχεται και δεν είναι αποτέλεσμα μέσω κάποιας ερευνητικής μελέτης ή πειραματικής εφαρμογής, αλλά μέσα από τις απλές επεξηγήσεις που δίνουν αρκετοί από τους ασθενείς μας – ειδικά άντρες- που απευθύνθηκαν κοντά μας για βοήθεια για άλλα θέματα, στο ερώτημα μας γιατί δεν φορούν μάσκα. Τα συμπεράσματα είναι δηλαδή εμπειρικά
Σε συντομία παραθέτουμε τους βασικότερους λόγους:
1. Δεν είναι υποχρεωτικό.
Σε μια περίοδο όπου πάρα πολλά πράγματα που είχαν σχέση με την ελευθερία μας , αναγκαστήκαμε επειδή ήταν υποχρεωτικά να τα αποδεχτούμε και να τα εφαρμόσουμε, εδώ όπου έχουμε την δύναμη της άρνησης αφού δεν υπάρχει Διάταγμα και Πρόστιμο, προτιμούμε το ρίσκο, αλλά να νοιώσουμε άνθρωποι με θέληση και ελευθερία στην λήψη των αποφάσεων μας. Λέμε λοιπόν ΟΧΙ στην μάσκα.
2. Η μη ταύτιση μας με το αίσθημα του ομαδικού φόβου.
Αυτό μας δίνει αυτοπεποίθηση για την μοναδικότητα μας και ξεχωρίζουμε από την μάζα με δύο τρόπους.
Πρώτο δείχνουμε πως λόγω της αρρενωπότητας μας δεν φοβόμαστε τον ιό και δεύτερο δεν εξωτερικεύουμε τον φόβο μας, όπως τους υπόλοιπους και δίνουμε το μήνυμα πως είμαστε ικανοί με τον δικό μας τρόπο να υποστηρίξουμε τον εαυτό μας.
Ειδικά το θέμα της αρρενωπότητας, συνυφασμένο με την θέληση των αρσενικών εκπροσώπων της εξουσίας να δείξουν την δύναμη και την ετοιμότητα τους προς τον γενικό πληθυσμό να κατατροπώσουν τον εχθρό αντανακλάται με πολύ εμφανή τρόπο στην συμπεριφορά , όχι μόνο απέναντι στην μάσκα, αλλά και σε όλα τα άλλα προστατευτικά μέτρα.
Το καλό είναι πώς εμείς οι απλοί πολίτες – στρατιώτες δεν έχουμε ανάγκη να δείχνουμε την α-τρωτότητα μας, ούτε τον ανδρισμό μας ενάντια στον εχθρό.
Είμαστε και παραμένουμε πειθαρχικοί ,δεν μας φοβίζει ούτε μας θίγει η μοντελοποίηση ης συμπεριφοράς, που μερικοί την αποφεύγουν και δίνουν ταυτόχρονα και κακό παράδειγμα στους υπόλοιπους.
Εμείς, η καταπληκτική πλειοψηφία των πολιτών, τηρούμε τους νόμους γιατί θέλουμε γρήγορα να επιστρέψουμε στην κανονική κοινωνική ζωή, να χαιρόμαστε τους φίλους μας, τις οικογένειες και την εργασία μας, και να διατηρήσουμε οτιδήποτε ανθρώπινο για να παραμείνουμε κοινωνικά όντα.
