Είναι το ΓΕΣΥ έτοιμο να παρέχει ποιοτική ιατρική, νοσηλευτική και παραϊατρική φροντίδα στους ασθενείς;

Του Δρος. Ανδρέα Ν. Μασούρα
Δικηγόρου – Ακαδημαϊκού*

Έχουμε ασχοληθεί εκτενώς στο παρελθόν με αρθρογραφία γύρω από διάφορα ζητήματα ιατρικού δικαίου, ιατρικής αμέλειας και ευθύνης, ηθικής δεοντολογίας και βιοηθικής αλλά και με τις υποχρεώσεις που απορρέουν εκ μέρους τω ασθενών. Το βασικότερο όμως πλαίσιο που καλείται η νομική επιστήμη να προσεγγίσει στην βάση των νέων εξελίξεων στον τομέα της υγείας στην Κύπρο είναι αυτό του ιατρικού δικαίου σε συνάρτηση με το ΓΕΣΥ. Κάτι άλλωστε που απασχολεί όλους τους πολίτες και θα πρέπει να τεθούν επί τάπητος οι βασικές νομικές, ρυθμιστικές και δεοντολογικές γραμμές.

Κατά τον καθορισμό και την εφαρμογή όλων των πολιτικών και δράσεων της Ένωσης, εξασφαλίζεται υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας του ανθρώπου». Αλλά και μέσα από σχετικές Οδηγίες της Ε.Ε. όπως η Οδηγία 2011/24/EΕ περί εφαρμογής των δικαιωμάτων των ασθενών στο πλαίσιο της διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης. Για να κατανοηθεί η κατοχύρωση και η έμφαση που δίδεται για την υγεία του ανθρώπου παραθέτω μέρος του περιεχομένου της Οδηγίας: «Καθώς οι πολιτικές υγείας και τα συστήματα υγείας αλληλοσυνδέονται όλο και περισσότερο, η οδηγία καθιστά ευκολότερη την πρόσβαση: σε πληροφορίες σχετικά με τις διαθέσιμες υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες σε εναλλακτικές επιλογές υγειονομικής περίθαλψης και/ή εξειδικευμένη θεραπεία στο εξωτερικό. Οι διατάξεις της οδηγίας επιτυγχάνουν τη σωστή ισορροπία μεταξύ της διατήρησης της βιωσιμότητας των συστημάτων υγείας και της προστασίας του δικαιώματος των ασθενών να αναζητούν θεραπεία εκτός της χώρας τους».

Άρα, υπάρχουν δύο βασικοί άξονες που διέπουν την φιλοσοφία αυτή: Από την μια είναι η ποιοτική διάσταση, δηλαδή η εξασφάλιση του υψηλού επιπέδου προστασίας της υγείας του ανθρώπου σε διασυνοριακό επίπεδο και από την άλλη είναι το δικαίωμα στην πρόσβαση, πληροφόρηση και επιλογή. Δεν θα πρέπει να παραλείψουμε το δικαίωμα των ασθενών να αναζητούν θεραπεία εκτός της χώρας τους.

Στην Κύπρο, για σκοπούς νομικής κατοχύρωσης των δικαιωμάτων των ασθενών και για τη σύσταση αποτελεσματικού μηχανισμού ελέγχου για την παρακολούθηση του σεβασμού των δικαιωμάτων αυτών, θεσπίσθηκε ο περί της Κατοχύρωσης και της Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ασθενών Νόμος του 2004 (1(Ι)/2005) και ο οποίος στηρίζεται τόσο στον Ευρωπαϊκό Χάρτη Δικαιωμάτων των Ασθενών όσο και στην Διακήρυξη για την Προαγωγή των Δικαιωμάτων των Ασθενών στην Ευρώπη της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας. Παραθέτω ενδεικτικά από τον Νόμο: «Ο ασθενής έχει δικαίωμα καλής ποιότητας φροντίδας υγείας, που τη χαρακτηρίζουν τόσο τα υψηλά τεχνικά επίπεδα όσο και η ανθρώπινη σχέση μεταξύ του ασθενούς και του παρέχοντος την φροντίδα υγείας».

Το βασικό ερώτημα που τίθεται εδώ είναι το εξής: Είναι το ΓΕΣΥ έτοιμο να παρέχει ποιοτική ιατρική, νοσηλευτική και παραϊατρική φροντίδα στους ασθενείς; Έχει εκείνα τα τεχνικά και ποιοτικά πρότυπα ώστε να τα εφαρμόσει; Υπάρχουν οι εποπτικοί μηχανισμοί; Είναι σε πλήρη συνάρτηση με το ευρωπαϊκό πλαίσιο Οδηγιών, Κανονισμών και προτύπων; Βασικά και ουσιαστικά ερωτήματα που θα πρέπει να απασχολήσουν σοβαρά, όχι μόνο από νομικής απόψεως αλλά επί της εφαρμογής.

Το πρώτο και ουσιαστικό σημείο που θα πρέπει κανείς να μελετήσει από νομικής απόψεως είναι η Σύμβαση παροχής υπηρεσιών φροντίδας υγείας ειδικού ιατρού συγκεκριμένων ειδικοτήτων ή συγκεκριμένων ειδικοτήτων και εξειδικεύσεων ιατρού στο Γενικό Σύστημα Υγείας (ΓΕΣΥ). Η ίδια η σύμβαση καθίσταται ελλιπής και άρα προβληματική από το ίδιο το περιεχόμενό της. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα εντός της σύμβασης είναι το σημείο που αναφέρει: «…η λήξη της η Σύμβαση θα ανανεώνεται αυτόματα ετησίως…». Αυτό εν πρώτοις υποδηλώνει την έλλειψη μηχανισμών διασφάλισης της ποιότητας και αξιολόγησης. Κανένας σοβαρός οργανισμός δεν ανανεώνει αυτόματα οτιδήποτε εάν δεν υπάρχουν εκείνες οι ποιοτικές προϋποθέσεις και αξιολογήσεις. Άρα, ένα βασικό ερώτημα που τίθεται σε αυτό το σημείο είναι κατά πόσον το ΓΕΣΥ διαθέτει γραφείο διασφάλισης της ιατρικής και νοσηλευτικής ποιότητας, άρτια στελεχωμένο και στην βάση ποιων προτύπων.

Αυτό σαφώς που θα πρέπει να αποφευχθεί άμεσα είναι η μαζικοποίηση του ΓΕΣΥ από πλευράς ειδικών καθιστώντας το όχι μόνο μη – βιώσιμο αλλά συνάμα και ποιοτικά επικίνδυνο για τους ασθενείς. Κάτι σαφώς που αντιβαίνει στο ισχύον ρυθμιστικό και νομοθετικό πλαίσιο.

Εν κατακλείδι, δύο είναι ο βασικοί άξονες: Πρώτον, το συμφέρον του ασθενούς θα πρέπει να είναι ο κύριος παράγοντας επιλογής ανάμεσα σε διάφορες θεραπείες και φροντίδα χωρίς τι όποιες γραφειοκρατικές διαδικασίες που πιθανώς και σε αρκετές περιπτώσεις να αποβούν μοιραίες για τον ασθενή και δημιουργώντας σαφώς σοβαρά αδικήματα σε αυτούς που δεν μερίμνησαν και ενήργησαν ορθώς και δεύτερον, ο ιατρός έχει υποχρέωση να λειτουργεί σύμφωνα με τους Κανονισμούς Δεοντολογίας και με βάση τις σχετικές επαγγελματικές υποχρεώσεις και πρότυπα.

*Συνεργάτης στους Andreas N. Masouras Lawyers
Γραφείο: Λεωφ. Νεόφ. Νικολαΐδη 21, 2ος όροφος (πλησίον
Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου).
Email: [email protected]