Ελπίδα για έξοδο από το τέλμα – Όσα έγιναν κατά την τρίωρη άτυπη διάσκεψη για το Κυπριακό στη Γενεύη

Οκτώ χρόνια μετά το ναυάγιο του Κραν Μοντανά, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών για πρώτη φορά, είχε κάτι θετικό να ανακοινώσει στο Κυπριακό.

Η εποικοδομητική στάση του Προέδρου Χριστοδουλίδη, η όλη προσέγγιση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και η όλη συμπεριφορά των εγγυητριών δυνάμεων έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην θετική κατάληξη. Στο κενό έπεσαν όλες οι κινήσεις Ερσίν Τατάρ.

Το διήμερο για το Κυπριακό

Από τα όσα συνέβησαν κατά το διήμερο των εντατικών διαβουλεύσεων στη Γενεύη ξεχωρίζουν:

Τα επόμενα βήματα που θα γίνουν στο Κυπριακό μέχρι και τη νέα άτυπη διάσκεψη τέλος Ιουλίου
Ο δίαυλος επικοινωνίας που συνεχίζει να υφίσταται ανάμεσα σε Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και Άγκυρα
Η παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με συγκεκριμένες θέσεις
Η αποτυχία του Ερσίν Τατάρ να τουμπάρει την όλη προσπάθεια όπως έπραξε το 2021
Σκληρό σημείο στην όλη συζήτηση αποτέλεσε ο διορισμός νέου απεσταλμένου από το Γενικό Γραμματέα ο οποίος θα αναλάβει να προετοιμάσει τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό.

Σύμφωνα με πληροφορίες μας σε κάποιο σημείο της διάσκεψης ο Ερσίν Τατάρ ζήτησε να διαβουλευθεί με τον Τούρκο Υπουργών Εξωτερικών.

Τι επιτεύχθηκε, τι αποφεύχθηκε

Σύμφωνα τα δεδομένα όπως διαμορφώθηκαν κατά τη χθεσινή ημέρα το πρώτο που επιτεύχθηκε είναι ο διορισμός προσωπικού απεσταλμένου που θα αναλάβει να προετοιμάσει τα επόμενα βήματα. Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών ρωτήθηκε εάν θα διορίσει την Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ απάντησε πως δεν έχει ακόμα αποφασίσει ποια θα είναι η επιλογή του.

Το δεύτερο που επιτεύχθηκε είναι η σύγκληση μιας νέας πολυμερούς διάσκεψης στο τέλος του ερχόμενου Ιούλη με την ίδια σύνθεση. Δηλαδή οι δύο ηγέτες και οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις.

Αποφεύχθηκε να μπει στη δήλωση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών να μπει αναφορά ότι «δεν έχει εξευρεθεί κοινό έδαφος», κάτι που ήθελε η τουρκική πλευρά.

Πρωτοβουλία και συζήτηση

Η άτυπη διάσκεψη κατέληξε επίσης σε συμφωνία σε έξι πρωτοβουλίες οικοδόμησης εμπιστοσύνης.

Συγκεκριμένα συζητήθηκε: 1. Τέσσερα οδοφράγματα: Μια Μηλιά, Λουρουτζίνα, Κόκκινα – Πυρόι και Αθηαίνου. 2. Τεχνική επιτροπή για τους νέους. 3. Αποναρκοθέτηση. 4. Περιβάλλον: Μεταλλίο Σκουριώτισσας. 5. Φωτοβολταϊκά στη πράσινη γραμμή. 6. Αναστήλωση νεκροταφίων.

Στη συζήτηση που έγινε στη διάρκεια της άτυπης διάσκεψης όσον αφορά τα πιο πάνω μέτρα ο Ερσίν Τατάρ προσπάθησε να εισαγάγει θέματα όπως οι υδρογονάνθρακες και το νερό, με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη να ξεκαθαρίσει πως αυτά είναι θέμα κυριαρχίας και αυτό μπορεί να το συζητήσει μόνο με την Τουρκία.

Επίσης ο Τατάρ έθεσε και θέμα τραπεζών για να λάβει απάντηση τόσο από τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη όσο και από την Βρετανία ότι τα θέματα των τραπεζών τα χειρίζεται η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και κανείς δεν μπορεί να κάνει ο,τιδήποτε.

Στο κενό η πρόταση Τατάρ

Ο Ερσίν Τατάρ στη δική του τοποθέτηση διάβαζε από έτοιμο δισέλιδο κείμενο. Αναφερόταν συνεχώς σε δύο κράτη. Πρόταξε τη δημιουργία μιας διακρατικής δομής: «Κυπριακό Συμβούλιο Συνεργασίας» ή Cyprus Cooperation Council.

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ξεκαθάρισε πως τέτοιο θέμα δεν μπορεί να συζητηθεί καθώς είναι εκτός του πλαισίου.

Η προσπάθεια του Ερσίν Τατάρ τελικά έπεσε στο κενό χωρίς να υπάρξει κάποια συνέχεια.

Η δήλωση Γκουτέρες

Στη δήλωσή του μετά την Ολομέλεια, ο κ. Γκουτέρες ανέφερε ότι έχει δεσμευτεί για την ασφάλεια και την ευημερία των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων και ότι σήμερα έγινε άλλη μια προσπάθεια να εξευρεθεί ένας δρόμος προς τα εμπρός. «Οι συζητήσεις διεξήχθησαν σε εποικοδομητικό κλίμα – με αμφότερες τις πλευρές να επιδεικνύουν σαφή δέσμευση για την επίτευξη προόδου και τη συνέχιση του διαλόγου», πρόσθεσε ο ΓΓ των ΗΕ.

Είπε ότι οι δύο ηγέτες συμφώνησαν για μια ομάδα πρωτοβουλιών για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και συγκεκριμένα, το άνοιγμα τεσσάρων σημείων διέλευσης, αποναρκοθέτηση, δημιουργία Τεχνικής Επιτροπής για τη Νεολαία, πρωτοβουλίες για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων στις περιοχές μεταλλείων, την παραγωγή ηλιακής ενέργειας στην νεκρή ζώνη και την αποκατάσταση νεκροταφείων.

«Συμφωνήσαμε να έχουμε σε αυτή τη μορφή την επόμενη συνάντηση στα τέλη Ιουλίου και θα ορίσω έναν προσωπικό απεσταλμένο για να προετοιμάσει τα επόμενα βήματα» είπε ακόμη.

Νωρίς για συνομιλίες

Σε ερώτηση αν με βάση τις εξελίξεις είναι βέβαιος ότι οι δύο πλευρές θα μπορέσουν να προχωρήσουν σε ουσιαστικές συνομιλίες για επίλυση του Κυπριακού, ο κ. Γκουτέρες είπε ότι είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ακόμη και πριν το Κραν-Μοντανά το 2017 μέχρι τώρα, «δεν υπήρξε πραγματική πρόοδος σε οποιαδήποτε πτυχή», ενώ σήμερα «σημειώθηκε ουσιαστική πρόοδος».

Νέα ατμόσφαιρα

Εξέφρασε την ελπίδα ότι τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης ή οι πρωτοβουλίες για οικοδόμηση εμπιστοσύνης μαζί με την απόφαση να γίνει σύντομα μια επόμενη συνάντηση και η αποδοχή από όλους διορισμού προσωπικού απεσταλμένου για την Κύπρο για να προετοιμάσει τα επόμενα βήματα, «επιδεικνύουν μια αίσθηση δέσμευσης και μια αίσθηση κατεπείγοντος που πιστεύω ότι ήταν εξαιρετικά σημαντικά».

«Είναι μια νέα ατμόσφαιρα», κατέληξε ο κ. Γκουτέρες.

Τεστ για όλους

Μέχρι τον Ιούλιο όλοι θα δοκιμαστούν, υπογράμμισε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης στη διάρκεια της ενημέρωσης του Εθνικού Συμβουλίου.

Τεστ θα υπάρξει και για την Κυπριακή Δημοκρατία καθώς όπως αποκάλυψε ο ΠτΔ στους πολιτικούς ηγέτες η Ευρωπαϊκή Τράπεζα ενδιαφέρεται να επενδύσει στην Τουρκία κάτι που θα αποτελέσει μια ένδειξη εμπιστοσύνης στην τουρκική κυβέρνηση. Γι’ αυτό το θέμα ρωτήθηκε και η άποψη της Λευκωσίας.
Και αυτό ήταν ένα θέμα για το οποίο ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ενημέρωσε τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν.