Ανησυχίες προκαλεί η απόφαση της Κυπριακής κυβέρνησης να συμμετάσχει στο άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της Ε.Έ.
* Του Μορφάκη Σολομωνίδη
Η πρόσφατη απόφαση της Κυπριακής κυβέρνησης, να συναινέσει στην αποστολή πρόσκλησης προς την Τουρκία, για να συμμετάσχει στο άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει προκαλέσει ανησυχίες και αντιδράσεις σε διάφορα πολιτικά επίπεδα.
Η κριτική επικεντρώνεται κυρίως στην απουσία οποιουδήποτε ανταλλάγματος ή διαβεβαίωσης από την πλευρά της Τουρκίας πριν από αυτή την κίνηση. Είναι ουσιώδες να κατανοηθεί γιατί αυτή η απόφαση θεωρείται στρατηγικά και τακτικά λανθασμένη, ιδιαίτερα όταν εξετάζονται τα δεδομένα της Κυπριακής και διεθνούς πολιτικής σκηνής.
Η Τουρκία παραβιάζει συστηματικά το διεθνές δίκαιο στην Κύπρο εδώ και πενήντα χρόνια. Η συνεχιζόμενη στρατιωτική κατοχή του βόρειου τμήματος της Κύπρου αποτελεί ένα από τα πιο σαφή παραδείγματα αυτής της παραβίασης.
Παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις της διεθνούς κοινότητας και τις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών, η Τουρκία δεν έχει προβεί σε καμία ουσιαστική ενέργεια για την επίλυση του Κυπριακού προβλήματος. Αντίθετα, η πολιτική της Τουρκίας παραμένει αδιάλλακτη και προκλητική, χωρίς να δείχνει καμία διάθεση για διάλογο ή επίλυση.
Σε αυτό το πλαίσιο, η απόφαση της Κυπριακής κυβέρνησης να συναινέσει στη συμμετοχή της Τουρκίας σε ένα τόσο σημαντικό ευρωπαϊκό όργανο, χωρίς να έχει εξασφαλίσει κάποιο αντάλλαγμα, υπονομεύει τις προσπάθειες για την επίλυση του Κυπριακού και στέλνει το μήνυμα ότι οι παραβιάσεις της Τουρκίας μπορούν να αγνοηθούν ή να παραβλεφθούν.
Επιπλέον, η Τουρκία επιδεικνύει έντονη προκλητικότητα έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, όχι μόνο σε λεκτικό επίπεδο, αλλά και με συγκεκριμένες ενέργειες που παραβιάζουν την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι ενέργειες αυτές περιλαμβάνουν την παραβίαση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της Κύπρου, την παρουσία τουρκικών πολεμικών πλοίων στην περιοχή και τις γεωτρήσεις που πραγματοποιεί η Τουρκία χωρίς τη συγκατάθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ένα άλλο στοιχείο που επιβεβαιώνει την αδιάλλακτη και επεκτατική πολιτική της Τουρκίας, είναι οι απειλές για τον παράνομο εποικισμό της Αμμοχώστου, μια κίνηση που όχι μόνο παραβιάζει τις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών αλλά και υπονομεύει τις διαπραγματεύσεις για την επίλυση του Κυπριακού. Η συμμετοχή της Τουρκίας σε ένα ανώτατο όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών, χωρίς να έχει προηγηθεί η άρση αυτών των προκλήσεων, υπονομεύει τη θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας και της διεθνούς κοινότητας που επιδιώκουν την ειρηνική επίλυση του Κυπριακού.
Μια άλλη πτυχή που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι η συνεχής άρνηση της Τουρκίας να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδιαίτερα αυτές που αφορούν την Κύπρο. Η Τουρκία δεν έχει εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της που απορρέουν από την υποψηφιότητά της για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως η αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας και η άρση των εμποδίων στη συμμετοχή της Κύπρου στις κοινές δραστηριότητες ΕΕ-ΝΑΤΟ.
Αντίθετα, η Τουρκία συνεχίζει να θέτει βέτο στη συμμετοχή της Κύπρου σε αυτές τις δραστηριότητες, αποστερώντας την Κυπριακή Δημοκρατία από την πρόσβαση σε διαβαθμισμένες πληροφορίες και τεχνογνωσία. Η έλλειψη προόδου σε αυτά τα ζητήματα κάνει τη συναίνεση της Κυπριακής κυβέρνησης στη συμμετοχή της Τουρκίας στο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ ακόμη πιο προβληματική, καθώς δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Τουρκία είναι διατεθειμένη να αλλάξει στάση.
Η πολιτική της Κυπριακής κυβέρνησης να παράσχει στην Τουρκία αυτή την ευκαιρία χωρίς να έχει εξασφαλίσει ανταλλάγματα ή εγγυήσεις είναι επίσης αμφιλεγόμενη από τη σκοπιά της αποτελεσματικότητας. Η ιστορία έχει δείξει ότι η παροχή κινήτρων στην Τουρκία χωρίς να προηγούνται συγκεκριμένες δεσμεύσεις ή ανταλλάγματα δεν έχει οδηγήσει σε θετικά αποτελέσματα.
Αντίθετα, η Τουρκία έχει εκμεταλλευτεί τέτοιες ευκαιρίες για να ενισχύσει τη θέση της χωρίς να κάνει ουσιαστικές παραχωρήσεις. Αυτή η προσέγγιση, σύμφωνα με την ΕΔΕΚ, είναι καταδικασμένη να αποτύχει, καθώς η Τουρκία δεν έχει δείξει καμία διάθεση να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της απέναντι στην Κύπρο ή την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τέλος, η απόφαση αυτή της Κυπριακής κυβέρνησης έχει ευρύτερες γεωπολιτικές συνέπειες. Η συμμετοχή της Τουρκίας στο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς προηγούμενη εξασφάλιση συγκεκριμένων δεσμεύσεων από την πλευρά της Τουρκίας μπορεί να ερμηνευθεί από την Άγκυρα ως ένδειξη αδυναμίας ή έλλειψης αποφασιστικότητας από την πλευρά της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό μπορεί να ενθαρρύνει την Τουρκία να συνεχίσει την επιθετική της πολιτική στην Ανατολική Μεσόγειο, επιδεινώνοντας περαιτέρω την κατάσταση στην περιοχή.
Επιπλέον, αυτή η απόφαση μπορεί να υπονομεύσει τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την αξιοπιστία της ως θεσμικού οργάνου που προασπίζεται το διεθνές δίκαιο και τα δικαιώματα των κρατών-μελών της.
Η απόφαση της Κυπριακής κυβέρνησης να συναινέσει στην πρόσκληση της Τουρκίας στο άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς να έχει εξασφαλίσει ανταλλάγματα ή δεσμεύσεις, είναι λανθασμένη και επικίνδυνη. Η Τουρκία δεν έχει δείξει καμία διάθεση να αλλάξει την επιθετική της στάση απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία, και η συμμετοχή της σε ένα ανώτατο ευρωπαϊκό όργανο χωρίς προηγούμενες διαβεβαιώσεις θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις για την Κύπρο και την ευρύτερη περιοχή.
* Ο Μορφάκης Σολομωνίδης είναι Γενικός Διευθυντής και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της ΕΔΕΚ.
