Όταν η σκέψη του τέλους της ζωής μας, μεταφράζεται σε ένα αίσθημα πραγματικού φόβου

Γράφει ο Δρ. Γιώργος Μικελλίδης

Ο φόβος του θανάτου είναι ένα θέμα που απασχολεί τον άνθρωπο από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας. Πρόκειται για ένα συναισθηματικό και ψυχολογικό φαινόμενο, που αφορά τη φυσική αναγνώριση της θνητότητας του ανθρώπου και τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζει τη σκέψη, τη συμπεριφορά και την αντίληψη της ζωής.

Ο φόβος του θανάτου προέρχεται από διάφορους λόγους. Όπως η αβεβαιότητα για το τί ακριβώς συμβαίνει μετά το θάνατο. Η έλλειψη γνώσης και η αδυναμία να αντιληφθούμε την εμπειρία του θανάτου δημιουργούν ένα κενό στο μυαλό μας, το οποίο συχνά γεμίζουμε με φόβο και αναστάτωση.

Επίσης, ο φόβος του θανάτου μπορεί να είναι συνδεδεμένος με την απώλεια των αγαπημένων μας προσώπων, καθώς και με τον φόβο της μη ύπαρξης, της εξαφάνισης ή του πόνου που μπορεί να συνοδεύει το θάνατο.

Ο φόβος του θανάτου επηρεάζει τη συμπεριφορά μας και τις επιλογές μας στη ζωή. Σε ορισμένους ανθρώπους, αυτός ο φόβος μπορεί να οδηγήσει σε αποφυγή καταστάσεων που σχετίζονται με το θάνατο, όπως η αποφυγή θέματος της θνητότητας ή η αποφυγή επικοινωνίας με άτομα που αντιμετωπίζουν σοβαρές ασθένειες. Σε άλλους, ωστόσο, ο φόβος του θανάτου μπορεί να λειτουργήσει ως κίνητρο για να ζήσουν πιο πλήρως και να εκτιμήσουν κάθε στιγμή της ζωής τους.

Είναι σημαντικό να αντιμετωπίζουμε τον φόβο του θανάτου με σύνεση και κατανόηση. Η αποδοχή της θνητότητας ως μέρους της ανθρώπινης εμπειρίας μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του φόβου και στη δημιουργία μιας πιο ειρηνικής σχέσης με το θέμα. Επίσης, η εξέταση των προσωπικών πεποιθήσεων και των πνευματικών πρακτικών μπορεί να παρέχει ένα πλαίσιο νόησης και ηρεμίας σε σχέση με τον θάνατο.

Η κατανόηση του φόβου του θανάτου μας μπορεί να μας βοηθήσει να συμπορευτούμε με τους άλλους στον δρόμο προς το θάνατο και να παρέχουμε συμπαράσταση και κατανόηση σε αυτούς που τη χρειάζονται.

Ο φόβος του θανάτου είναι ένα σύνθετο και πολυεπίπεδο συναισθηματικό φαινόμενο που επηρεάζει τη ζωή και τις επιλογές μας. Με την αποδοχή, τη σύνεση και την ανοιχτή συζήτηση, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτόν τον φόβο με εμπιστοσύνη και αξιοπρέπεια.

Από ψυχιατρική πλευρά, ο φόβος του θανάτου μπορεί να εξεταστεί ως ένα συμπτώμα που συνδέεται με διάφορες ψυχολογικές διαταραχές, όπως η ανησυχία, η κατάθλιψη και οι διαταραχές πανικού. Οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν αυτές τις διαταραχές ενδέχεται να έχουν αυξημένο φόβο του θανάτου, καθώς η ανησυχία για το μέλλον, η αντίληψη της αναπόφευκτης καταστροφής ή η απώλεια ελέγχου μπορεί να ενισχύσει αυτό το φόβο.

Επίσης, ο φόβος του θανάτου μπορεί να σχετίζεται με παθολογικές σκέψεις και πεποιθήσεις, όπως οι εμμονές ή οι παρανοϊκές ιδέες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο φόβος του θανάτου μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συμπεριφορικές αντιδράσεις, όπως η απομόνωση, η αποφυγή κοινωνικών επαφών ή ακόμα και αυτοκτονικές σκέψεις.

Η θεραπευτική προσέγγιση του φόβου του θανάτου περιλαμβάνει συνήθως τη χρήση διαφόρων τεχνικών, όπως η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία, η ψυχοθεραπεία και η φαρμακευτική αγωγή. Ο στόχος είναι να βοηθηθεί ο ασθενής να αντιμετωπίσει τον φόβο του θανάτου με πιο υγιή τρόπο, να ανακαλύψει τις πηγές του φόβου του και να αναπτύξει μηχανισμούς για να τον διαχειριστεί αποτελεσματικά.

Επιπλέον, η συζήτηση του θέματος με εξειδικευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορεί να παρέχει ένα ασφαλές περιβάλλον για να εξερευνηθούν οι φόβοι και οι ανησυχίες που σχετίζονται με τον θάνατο, ενώ ταυτόχρονα παρέχει εργαλεία και στρατηγικές για τη διαχείρισή τους.

Δρ. Γιώργος Μικελλίδης MD, PhD, FRCPsych,
CCT (UK) Ψυχίατρος

Διευθυντής στο Κέντρο Διακρανιακής Μαγνητικής Διέγερσης ,Cyprus rTMS
Κλινικός Επίκουρος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας