Της Κατερίνας Μιχαήλ
Ακόμη και ο τίτλος φανερώνει την ταμπέλα που εύκολα χρησιμοποιείται στη γλώσσα μας. Είναι θυμωμένος. Είναι θυμωμένη. Κάπου ανάμεσα στην εκδήλωση του θυμού ξεκινά και η ντροπή. Η ντροπή που δεν ταυτίζεται με το πώς και θύμωσε ένας άνθρωπος. Και κυρίως αυτή η ντροπή κατακλύζει τα παιδιά που όταν θυμώσουν ακούν αποκρίσεις του είδους «μπράβο σου να θυμώνεις έτσι. Έπρεπε να ντρέπεσαι!».
Αν αυτό φαίνεται παράξενο θα επισήμανα πως αυτό το μοτίβο συνεχίζει και στις ενήλικες σχέσεις. Εκεί όπου ένας σύντροφος δεν μπορεί να θυμώσει γιατί θα προσβληθεί ο σύντροφος του, εκεί όπου απαγορεύεται να θυμώσει ένας εργοδοτούμενος με τον εργοδότη, με το προϊσταμένο ή με ένα συνάδερφο του γιατί κινδυνεύει να χάσει τη θέση του. Προσοχή το παρόν άρθρο δεν έχει να κάνει με τον θυμό που συνδέεται με οποιασδήποτε μορφής βίας.
Αδιαμφισβήτητα η έκφραση του θυμού συνδέεται εξωτερικά με την έλλειψη ευγένειας και σεβασμού. Έτσι ένα παιδάκι που θυμώνει εύκολα δέχεται σφοδρές παρατηρήσεις, δίνεται το μήνυμα ότι χαλάει η εικόνα του και ταυτόχρονα η εικόνα της οικογένειας του. Με αυτόν τον τρόπο ο θυμός οδηγεί στις ενοχές για το τι θα έπρεπε και το τι όχι. Αλλά αυτή η θεωρία που περνά από γενιά σε γενιά βάζει τρικλοποδιά στην έκφραση συναισθημάτων και σκέψεων. Ακόμη ο θυμός πολλές φορές θεωρείται αδικαιολόγητος γιατί έχει να κάνει με ασήμαντα αίτια στα μάτια των άλλων, παραγνωρίζοντας την ανάγκη και το τι είναι σημαντικό για αυτόν που το νιώθει. Κι αν ένας θυμός δεν μπορεί να εκφραστεί που θα οδηγηθεί;
Ο θυμός αποτελεί δευτερογενές συναίσθημα, το οποίο κρύβει κυρίως θλίψη, απογοήτευση, λύπη, άγχος, στεναχώρια. Συναισθήματα σαν αυτά όταν καταπίνονται δημιουργούν τον θυμό για να καταφέρει ένα άτομο να τα εκφράσει. Εάν ο θυμός καταπίνεται σημαίνει πως μαζί του συνεχίζουν να καταπίνονται και όλα τα συναισθήματα που τον προκαλούν. Έτσι ελλοχεύεται ο κίνδυνος της σωματοποίησης των δύσκολων συναισθημάτων και του ανέκφραστου θυμού και ο άνθρωπος να θυσιάζει την ανάγκη του αποδοχή του από τους σημαντικούς άλλους με το τίμημα ψυχικών και σωματικών συμπτωμάτων.
Εν κατακλείδι αυτό που θα κάνει διαφορά είναι η έκφραση των συναισθημάτων με ενσυναίσθηση, η αποδοχή και η νοηματόδοτηση των συναισθημάτων καθώς και η λειτουργική έκφραση του θυμού.
Κατερίνα Μιχαήλ
Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
Οικογενειακή Σύμβουλος
Κοινωνιολόγος
ECP / EFTA / ΠΣΨΘ
Τηλ.96409488
