Συζήτηση με τους Πέτρο Ζαρούνα και Χαράλαμπο Χρυσοστόμου για τις εξελίξεις στα Ενεργειακά

Συζήτηση διεξήχθη από το Larnakaonline με τους Διεθνολόγους Πέτρο Ζαρούνα (Υποψήφιο Βουλευτή ΔΗΚΟ στη Λάρνακα) και Χαράλαμπο Χρυσοστόμου (Υποψήφιο Βουλευτή ΑΚΕΛ στην Αμμόχωστο).  

Eρ 1: Αυτές τις μέρες έχουμε ακούσει πολλά και αντικρουόμενα για τον EastMed και την όδευση που θα πρέπει να ακολουθήσει. Ποιά η δική σας τοποθέτηση ως διεθνολόγου;

Απάντηση Π.Ζ στην ερώτηση 1

Το νέο στοιχείο στη συζήτηση για τον EastMedείναι η Ελληνο-αιγυπτιακή πρόταση για όδευση του αγωγού διά της Αιγύπτου αντί διά της κυπριακής ΑΟΖ. Η πρόταση αυτή αποσκοπεί στη παράκαμψη της θαλάσσιας περιοχής μεταξύ Κύπρου και Κρήτης η οποία είναι προβληματική τόσο για λόγους τεχνικούς (μεγάλα υποθαλάσσια βάθη) αλλά και πολιτικούς (ανυπαρξία οριοθέτησης και ισχυρές τουρκικές ενστάσεις). Η όδευση αυτή πλεονεκτεί έναντι της αρχικής. Την ίδια στιγμή η όδευση αυτή συνεχίζει να αφήνει έξω τη Τουρκία στέλλοντας σαφή γεωπολιτικά μηνύματα. Από την άλλη καθιστά εύκολη και δυνατή την συμπερίληψη αιγυπτιακού φυσικού αερίου στα μεταφερόμενα φορτία. Όμως όπως φάνηκε από τη συνέντευξη του ισραηλινού υπουργού ενέργειας το Ισραήλ δεν συναινεί σε κάτι τέτοιο και επιμένει στον αρχικό σχεδιασμό. Ανάλογη στάση φαίνεται να τηρεί και η Λευκωσία παρά το ανέφικτο του αγωγού με τα σημερινά δεδομένα. Το τελευταίο ανάγκασε την Αθήνα να κάνει ένα βήμα πίσω ξεκαθαρίζοντας ότι ο αγωγός από τις αιγυπτιακές ακτές μέχρι τη Κρήτη είναι ξεχωριστό έργο που εξετάζεται στα πλαίσια της ενεργειακής διασύνδεσης Ελλάδας- Αιγύπτου. Έχω την αίσθηση ότι πίσω από την επιμονή της Λευκωσίας στην αρχική μη ρεαλιστική όδευση κρύβονται δυστυχώς εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες.

Απάντηση Χ.ΧΡ στην ερώτηση 1

Η συζήτηση αυτή άρχισε δημόσια μετά το δημοσίευμα της εφημερίδας «ΤΟ ΒΗΜΑ» των Αθηνών που έκανε λόγο για συζήτηση μεταξύ Μητσοτάκη και Σίσι για εναλλακτική όδευση του αγωγού East Med με διαδρομή από Ισραήλ προς Αίγυπτο και διαμέσου του αιγυπτιακού παραλιακού μετώπου να περάσει απέναντι στην Κρήτη και μετά στην υπόλοιπη Ελλάδα. Ατή η όδευση διαφοροποιεί τον αρχικό σχεδιασμό EastMed που θέλει τον αγωγό υποθαλάσσια να ενώνει Κύπρο με την Κρήτη και στη συνέχεια ολόκληρη την Ελλάδα. Η διαφοροποίηση αφαιρεί την Κύπρο από την διαδρομή. Παρά τη διάψευση από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο της Κύπρου φαίνεται ότι το πιο πάνω σενάριο έχει συζητηθεί σοβαρά. Οι κύριοι λόγοι έχουν να κάνουν με την οικονομική βιωσιμότητα, τις πρακτικές δυσκολίες λόγω του υποθαλάσσιου Τμήματος αλλά και των πολιτικών δυσκολιών που παρεμβάλλει η Τουρκία αμφισβητώντας την κυπριακή ΑΟΖ. Είναι φανερό ότι το Ισραήλ, η Αίγυπτος και η Ελλάδα συζητούν εναλλακτικές διαδρομές για να παρακάμψουν τις πιο πάνω δυσκολίες. Το πιο πάνω φαίνεται να επιβεβαιώνεται και από τις δηλώσεις των ισραηλινών αλλά και του Κύπριου ΥΠΕΞ ο οποίος κατέγραψε ότι είναι ανοιχτά όλα τα σενάρια και η αγορά και οι εταιρείες στο τέλος θα κάνουν την πιο οικονομικά βιώσιμη επιλογή.

 Eρ 2. Πως βλέπετε να προχωρά η αξιοποίηση του κοιτάσματος Αφροδίτη μετά τη πρόσφατη διαδικαστική συμφωνία μεταξύ KΔ και Ισραήλ;

 Απάντηση ΠΖ στην  ερώτηση 2

Εκτίμηση μου είναι ότι η διαδικασία που συμφωνήθηκε για εμπλοκή των εταιρειών στις οποίες ανήκουν τα δύο κοιτάσματα θα επιτρέψει τη πλήρη απελευθέρωση του κοιτάσματος Αφροδίτη από την 9χρονη ισραηλινή ομηρεία. Παρ όλα αυτά έκτοτε έχουν προκύψει νέα δεδομένα στη διεθνή και την ευρωπαϊκή αγορά. Σε ότι αφορά τη διεθνή αγορά έχουμε χαμηλές τιμές που καθιστούν την εμπορική εκμετάλλευση του Αφροδίτη οριακή. Σε ότι αφορά την ευρωπαϊκή αγορά το παράθυρο ευκαιρίας τόσο για εξαγωγή όσο και για έλευση κυπριακού φυσικού αερίου στη Κύπρο θα αρχίσει να κλείνει από το 2030 και το 2050 θα κλείσει πλήρως. Νομίζω ότι στη πορεία θα χρειαστεί να γίνουν δεύτερες σκέψεις για το πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε το συγκεκριμένο κοίτασμα.

 Απάντηση Χ.ΧΡ στην ερώτηση 2

Πήρε 9 χρόνια για να βρεθεί μία Φόρμουλα συνεννόησης με το Ισραήλ για τη διαφορά που υπήρχε αναφορικά με το οικόπεδο Αφροδίτη της κυπριακής ΑΟΖ και το οικόπεδο Ισάι της ισραηλινής ΑΟΖ. Κάλλιο αργά παρά ποτέ. δεν μπορούσε να προχωρήσει η Εμπορική αξιοποίηση του Αφροδίτη Λόγω αυτής της διαφοράς που υπήρχε με το Ισραήλ. η συμφωνία σε ένα Πλαίσιο όπου οι εταιρείες που έχουν αδειοδοτηθεί για αξιοποίηση των δύο αυτών τεμαχίων εφόσον συμφωνήσουν στη Φόρμουλα διαμοιρασμού θα πρέπει ακολούθως να υπάρξει σύμφωνη γνώμη των χωρών Κύπρου και Ισραήλ. Μετά από αυτή την εξέλιξη θα πρέπει να προχωρήσει η Εμπορική αξιοποίηση του κοιτάσματος Αφροδίτη για να μπορέσει η Κύπρος επιτέλους να αρχίσει θα έχει έσοδα από το φυσικό αέριο. Ισραήλ και Αίγυπτος που έχουν εντοπίσει κοιτάσματα φυσικού αερίου περίπου την ίδια χρονική περίοδο με την Κύπρο αξιοποιούν ήδη τα κοιτάσματα αυτά ενώ δυστυχώς ακόμα η Κύπρος έχει καθυστερήσει πολύ.

 Eρ 3. Mε ποιό τρόπο μπορούν να ρυθμιστούν στα πλαίσια της επίλυσης του Kυπριακού τα θέματα του φυσικού αερίου περιλαμβανόμενης και της οριοθέτησης των AOZ μεταξύ Τουρκίας και Kύπρου;

 Απάντηση Π.Ζ στην ερώτηση 3

Ο διαμοιρασμός των εσόδων του φυσικού αερίου ανάμεσα στις δύο πολιτείες στη περίπτωση της ομοσπονδιακής λύσης έχει ήδη συμφωνηθεί και καταγράφεται στις συγκλίσεις Χριστόφια – Ταλάτ. Η συζήτηση για διαμοιρασμό προ της λύσης είναι πλέον θεωρητική αφού όπως έχουν τα πράγματα δεν υπάρχει δυνατότητα για έσοδα πριν από τη λύση. Η ΚΔ για λόγους πολιτικούς ορθά δηλώνει έτοιμη να καταθέσει τα αναλογούντα στους Τ/κ έσοδα σε ειδικό λογαριασμό. Έχω την άποψη ότι τίποτε δεν μπορεί να δοθεί προ της όποιας λύσης στους Τ/κ αν δεν υπάρξει συνολική αντιμετώπιση της οικονομικής πτυχής της λύσης και φανεί ποια από τις δυο πλευρές χρωστά τι στην άλλη. Να μην ξεχάσουμε την απώλεια χρήσης των περιουσιών των προσφύγων αλλά και την ίδια την αξία των περιουσιών που δεν θα επιστραφούν. Σε ότι αφορά την οριοθέτηση των ΑΟΖ Κύπρου και Τουρκίας είναι άκρως απαραίτητη ώστε να τερματιστούν οι επεμβάσεις της Τουρκίας στη κυπριακή ΑΟΖ. Θεωρώ ότι θα πρέπει να υπάρξει ειδικό πρωτόκολλο στα πλαίσια της λύσης. Αυτό θα πρέπει να προβλέπει την ακριβή μέθοδο και το χρονοδιάγραμμα οριοθέτησης πάντα στη βάση του δικαίου της θάλασσας.

Απάντηση Χ.ΧΡ στην ερώτηση 3

Η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου θεωρήθηκε ως ένας κρίσιμος παράγοντας που μπορούσε να λειτουργήσει καταλυτικά για την επίλυση του κυπριακού. Όπως εξελίχθηκαν τα γεγονότα υπάρχει ο κίνδυνος από ευλογία στο τέλος να εξελιχθεί σε κατάρα εφόσον με τη συμπεριφορά της Τουρκίας λειτουργεί ως ακόμα ένα εμπόδιο για την επίλυση του κυπριακού. Οι συγκλίσεις που έχουν επιτευχθεί σε προηγούμενες προσπάθειες επίλυσης του κυπριακού για το θέμα του φυσικού αερίου μπορεί να αποτελέσουν την βάση για να αποτελέσει το φυσικό αέριο το κλειδί που θα ξεκλειδώσει το Κυπριακό προς όφελος του συνόλου του κυπριακού λαού. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι η αξιοποίηση του φυσικού πλούτου θεωρείται ομοσπονδιακή αρμοδιότητα με φόρμουλα ποσόστωσης διαμοιρασμού των εσόδων ανάλογα με τον πληθυσμό της κάθε κοινότητας. Η πρόταση της δικής μας πλευράς για ίδρυση ταμείου υδρογονανθράκων όπου τα έσοδα από την αξιοποίησή τους θα μπορούν να κατατίθενται και να αξιοποιηθούν με τη λύση του κυπριακού και προς όφελος των τουρκοκυπρίων αφήνει εκτεθειμένη την τουρκική πλευρά για την απαράδεκτη συμπεριφορά της στην κυπριακή ΑΟΖ που λειτουργεί αρνητικά προς αυτή την εξέλιξη στα πλαίσια ενός ομοσπονδιακού μοντέλου. Επίλυση του Κυπριακού στο πλαίσιο αυτό έτσι ώστε να μπορούν άμεσα να επωφεληθούν τόσο οι ελληνοκύπριοι όσο οι Τουρκοκύπριοι από τα έσοδα του φυσικού αερίου