Συγγραφέας θα γένω….Μία γνωριμία με τους Αραδιππιώτες συγγραφείς του χτες

Γράφει η Ρέα Κουμπαρή, υπεύθυνη Βιβλιοθήκης.

Η Αραδίππου είναι μια πόλη, που έχει δώσει πολλούς σημαντικούς συγγραφείς στην Κυπριακή λογοτεχνία.

Σε μια ημέρα που τιμούμε την αξία των γραμμάτων, δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε στους Αραδιπιώτες συγγραφείς, που με την πένα τους συνέβαλαν στην προαγωγή και διάδοση της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Άνθρωποι που ίσως δεν γνωρίσαμε, αλλά που όμως άφησαν πνευματική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.

Αναζητήσαμε και βρήκαμε συμπατριώτες μας που αν και έχουν φύγει, έχουν αφήσει το στίγμα τους να μας τους θυμίζει:

Λουκής Ζ. Πιερίδης (1865-1933)

Ο Λουής Ζ. Πιερίδης, γεννήθηκε το 1865 στην Αραδίππου, όπου κατέφυγε η οικογένεια του για να αποφύγει τον κίνδυνο της επιδημίας χολέρας που μάστιζε τη Λάρνακα. Μάλιστα, βαπτίστηκε στην εκκλησία του Αποστόλου Λουκά. Διετέλεσε Πρόξενος της Σουηδίας στη Λάρνακα (1911-1933).

Ήταν αρχαιόφιλος και είχε καθοριστική συμβολή στη δημιουργία ενδιαφέροντος για την οργάνωση των σουηδικών αρχαιολογικών αποστολών στην Κύπρο (1927-1931), που πολλά πρόσφεραν στη γνώση της αρχαίας ιστορίας του τόπου. Υπήρξε μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου, του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, του Νομοθετικού Συμβουλίου καθώς και της Επιτροπής Μουσείου.

Ήταν ένας από τους τέσσερις ιδρυτές του πρώτου κυπριακού επιστημονικού περιοδικού “Κυπριακά Χρονικά” (1923-1937). Δημοσίευσε ιστορικές μελέτες για την Κύπρο με το ψευδώνυμο “Σώπατρος”. Στη Λάρνακα ίδρυσε και εξέδιδε την εφημερίδα “Ισότης” και ήταν ανταποκριτής της εφημερίδας “Φωνή της Κύπρου”. Τιμήθηκε ως “Ιππότης του Βασιλικού Τάγματος Βάζα Α’ Τάξεως” (Σουηδία) και ως “Ιππότης του Βασιλικού Τάγματος Πολικού Αστέρος” (Σουηδία).

Απεβίωσε το 1933.

Έργα:

• Συναξάριον Αγίων της Κύπρου-Άγιος Ιωάννης ο Λαμπαδιστής, έκδοσης Β’. 1902.
• Κυπριακά Χρονικά, Κυπριακό Επιστημονικό Περιοδικό.
• Ισότης, 1926-1930, Εφημερίδα της Λάρνακας.

Αντώνιος Οικονόμου του Χαράλαμπου (1889-1967)

Γεννήθηκε στην Αραδίππου και ήταν αδελφός του Ελπιδοφόρου Οικονόμου, Γραμματέα της ΣΠΕ Αραδίππου. Αφού αποφοίτησε από το Ελληνικό Γυμνάσιο Λάρνακας, δίδαξε ως δάσκαλος σε σχολεία της Επαρχίας. Αργότερα εργάστηκε ως δικολάβος (νομικός).

Μετανάστευσε στη Νότια Αφρική (1960) όπου και παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του.

Υπηρέτησε ως εθελοντής στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913).

Υπήρξε μέλος της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης Κύπρου (Ε.Ρ.Ε.Κ), πήρε ενεργό μέρος στα γεγονότα των Οκτωβριανών (1931). Διετέλεσε γραμματέας του Κυπριακού Εθνικού Κόμματος (Κ.Ε.Κ), ενώ ως δημοσιογράφος υπήρξε ανταποκριτής στη Λάρνακα της εφημερίδας “Νέος Κυπριακός Φύλαξ” και για κάποιο διάστημα αρχισυντάκτης της εφημερίδας “Εφημερίς του Λαού”.

Έργα:

• Κιτιακόν Ημερολόγιον του έτους 1913.
• Ένα Πάνθεον. Οι Μεγάλοι Ευεργέται και Δωρηταί της Λάρνακος και των χωρίων της, Εν Λάρνακι 1934.

Ιωάννης Σ. Κωνσταντινίδης (1908-2004)

Ο Ιωάννης Κωνσταντινίδης, πιο γνωστός ως Γιάγκος, γεννήθηκε το 1908 στην Κυθρέα. Οι αγράμματοι γονείς του πάλευαν να θρέψουν τα 10 παιδιά τους, που με τη σειρά τους μοίραζαν τον χρόνο τους ανάμεσα στις αγροτικές δουλειές και το σχολείο. Ο Γιάγκος κατάφερε να γραφτεί στο Παγκύπριο Γυμνάσιο στην ηλικία των 17 ετών κι ενώ ανάμενε το διορισμό του παρακολούθησε μαθήματα Αγγλικών και Τουρκικών και αργότερα εργάστηκε ως δασικός εργάτης στην Αθαλάσσα μέχρι που το 1930 διορίστηκε δάσκαλος.

Ήταν ο πρώτος Αραδιππιώτης που ασχολήθηκε με τη μελέτη της ιστορίας και λαογραφίας της Αραδίππου, εκδίδοντας το 1965 το βιβλίο, “Η Αραδίππου άλλωτε και τώρα”, ενώ έχει στο ενεργητικό του άλλα τρία βιβλία.

Εκτός από το συγγραφικό έργο και τη λαογραφική έρευνα,ο Γιάγκος Κωνσταντινίδης ασχολήθηκε επίσης με τη ζωγραφική και συμμετείχε σε διάφορες ομαδικές εκθέσεις. Δύο αντίτυπα του μνημειώδες έργου του “Η Κυθρέα στις φλόγες” κοσμούν το ένα τους τοίχους του Προεδρικού Μεγάρου και το άλλο του Δήμου Λευκωσίας. Έργα του βρίσκουμε επίσης στο Οίκημα του Δήμου Αραδίππου και στην Πινακοθήκη του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Απεβίωσε στις 12 Μαΐου 2004 σε ηλικία 96 ετών.

Έργα:

• Η Αραδίππου άλλωτε και τώρα, Λευκωσία 1965.
• Της Εκκλησίας υπηρέται, Αραδίππου 1988.
• Ο αιωνόβιος Αραδιππιώτης Ζαχαρίας Αβραάμ 1884-1989, Λάρνακα 1994.

Ανδρέας Δ. Σταυριανός (1926-2005)

Ο Ανδρέας Δ. Σταυριανός γεννήθηκε το 1926 στο Πραιτώρι της Πάφου και πέθανε στην Αραδίππου, στις 11 Νοεμβρίου 2005, σε ηλικία 79 ετών.

Στην Αραδίππου εγκαταστάθηκε το 1971 όταν διορίστηκε Διευθυντής σε σχολεία της Αραδίππου. Αφυπηρέτησε το 1986 ως Διευθυντής του Β’ Δημοτικού Σχολείου Αραδίππου. Είναι ο πατέρας του πρώτου βουλευτή της Αραδίππου, ιατροδικαστή Πανίκου Σταυριανού, ο οποίος εκλέχτηκε για δύο θητείες ως βουλευτής Λάρνακας με το ΑΚΕΛ-Νέες Δυνάμεις. Υπήρξε εμβριθής (βαθύς γνώστης) και μελετητής της ιστορίας και της ελληνικής γλώσσας. Το αποτέλεσμα της πολυετούς ερευνητικής του προσπάθειας στον τομέα της γλώσσας καταγράφεται στα δύο λεξικά που εξέδωσε, στα οποία καταγράφει περισσότερες από πέντε χιλιάδες λέξεις. Συνάμα εξέδωσε διάφορα σχολικά εγχειρίδια, λαογραφικές και άλλες μελέτες.

Έργα:

• Ιστορία για τη Γ’ Δημοτικού.
• Ιστορία για τη Δ’ Δημοτικού.
• Τι είναι μασονισμός, Λευκωσία 1992.
• Το Πραιτώρι της Πάφου, της Κύπρου (κοινωνικό-ιστορικό-λαογραφική μελέτη κι έρευνα), Λευκωσία 1993.
• Ετυμολογικό και παράλληλα Ερμηνευτικό και Ορθογραφικό Λεξικό (της πανελλήνιας Δημοτικής και της Κυπριακής τοπολαλιάς), Κύπρος 1994/1995.
• Νέο Ετυμολογικό Λεξικό-Ιστορία των λέξεων-Η Ιστορία των λέξεων, Κύπρος 1997.

Μαρούλα Αναστασίου (1930-2021)

Η Μαρούλα Αναστασίου γεννήθηκε στην Αραδίππου το 1930. Το 1950, σε ηλικία 18 χρόνων, παντρεύτηκε και μετανάστευσε στην Αγγλία με το σύζυγό της, όπου έμειναν μέχρι το 1955. Επιστρέφοντας στην Κύπρο, δημιούργησαν στην Αραδίππου μια κινηματογραφική αίθουσα, το γνωστό σινεμά “Παρθενών”, που άρχισε τη λειτουργία του στις 10 Μαρτίου 1956 και έγραψε τη δική του λαμπρή ιστορία στα κινηματογραφικά και πολιτιστικά δρώμενα της Αραδίππου. Λειτούργησε για περίοδο 26 χρόνων, προβάλλοντας κινηματογραφικές ταινίες και φιλοξενώντας θεατρικές παραστάσεις, μέχρι το 1982, όταν έκλεισε λόγω της εξάπλωσης της τηλεόρασης και του βίντεο.

Η Μαρούλα Αναστασίου άρχισε να ασχολείται με τη λογοτεχνία σε μεγάλη σχετικά ηλικία, γράφοντας διηγήματα, τα οποία δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό “Αραδίππου”, που έκδιδε σε ετήσια βάση ο Δήμος μας μέχρι προσφάτως. Είκοσι πέντε από τα διηγήματά της αποτέλεσαν και το πρώτο της βιβλίο, με τίτλο “Το θαύμα της αγάπης”, που κυκλοφόρησε το 2012. Έφυγε από τη ζωή το 2021.

Έργα:

• Το θαύμα της αγάπης (διηγήματα), Λάρνακα 2012.

Αργύρης Οικονόμου (1942-2021)

Ο Αργύρης Οικονόμου γεννήθηκε στην Αραδίππου το 1942. Πατέρας του ήταν ο Ελπιδοφόρος Οικονόμου (για 28 χρόνια Γραμματέας της ΣΠΕ Αραδίππου).

Μετά τις γυμνασιακές του σπουδές, σπούδασε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου και στη συνέχεια διορίστηκε δάσκαλος σε σχολεία Δημοτικής Εκπαίδευσης της Κύπρου, όπου και υπηρέτησε για περίπου 40 χρόνια, αφυπηρετώντας το 2002 από τη θέση του Διευθυντή.

Έχει αναπτύξει σημαντική κοινωνική δράση, ιδιαίτερα σε θέματα νεολαίας, και έχει μετεκπαιδευτεί στο θέμα αυτό, παρακολουθώντας, με υποτροφία, σεμινάρια στο Στρασβούργο και στην Κοπεγχάγη.

Έχει εκδώσει διάφορα βιβλία για σχολική χρήση, καθώς και βιβλία Λαογραφικού και ιστορικού περιεχομένου. Συμμετείχε στην ομάδα έκδοσης του Λευκώματος του Δήμου Αραδίππου, με τίτλο “Η Αραδίππου του χτες” (2014), καθώς και του βιβλίου “Αραδίππου-Η αυλή της Δεσποτείας. Από την αρχαιότητα ως τη σύγχρονη εποχή”.

Έργα:

• Η συντροφιά μας (παιδικά θέατρα), Λάρνακα 1979
• Οδοιπορικό της Κύπρου (Ιστορικό-γεωγραφικό), Λάρνακα 1983.
• Ματιές στο Βυζάντιο (Ιστορικό βοήθημα για μαθητές δημοτικού), Λάρνακα 1984
• Ελάτε στη γιορτή μας (παιδικά θεατρικά), Λάρνακα 1986.
• Τρούλλοι: Αναδρομή στο παρελθόν (λαογραφική μελέτη), Λάρνακα 1994.
• Ανδρών ηρώων…η μνήμη αγήρως (λεύκωμα πεσόντων και αγνοουμένων επαρχίας Λάρνακας), Λάρνακα 1994.
• Οδωνύμια της Αραδίππου, Έκδοση Δήμου Αραδίππου, 2006
• Ιστορία και παράδοση της Αραδίππου, Έκδοση Δήμου Αραδίππου, 2006

Σάββας Χαλλούμας (1945-2010)

Ο Σάββας Χαλλούμας γεννήθηκε το 1945 στην κατεχόμενη Τρεμετουσιά, της επαρχίας Λάρνακας. Σπούδασε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου, από όπου πήρε πτυχίο δασκάλου. Συνέχισε τις σπουδές του στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου πήρε πτυχίο Ελληνικής Φιλολογίας (1979). Εργάστηκε ως δάσκαλος για 25 χρόνια στη Δημοτική Εκπαίδευση και ως φιλόλογος 12 χρόνια στη Μέση Εκπαίδευση.

Υπήρξε από τους πρωτεργάτες ίδρυσης του Καλλιτεχνικού Λογοτεχνικού Ομίλου Νέων (ΚΛΟΝ) που ιδρύθηκε στη Λευκωσία, ενώ ήταν επίσης ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρος της μπουάτ “Ο τροχός”, ενώ κατά την πενταετία 1973-1978 εργάστηκε ως Συντονιστής του Δημητρίειου Πολιτιστικού Κέντρου Λάρνακας.

Ασχολήθηκε με την ποίηση και τη διηγηματογραφία. Συνεργάστηκε με κυπριακά λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες. Το 1967 πήρε έπαινο από το Ελληνικό Πνευματικό ‘Όμιλο Κύπρου (ΕΠΟΚ) για το διήγημα του “Χαρτοπόλεμος” και το 1971 πήρε το Α’ βραβείο ποίησης σε διαγωνισμούς του ΚΛΟΝ και της Παγκύπριας Ασφαλιστικής Εταιρείας.

Απεβίωσε τον Οκτώβριο του 2010.

Έργα:

• Αναλαμπές στη νεκρή γη (ποιήματα), Λευκωσία 1968.
• Υπαινιγμοί (ποιήματα 1968-1972), Λάρνακα-Κύπρος 1972.

Στέλλα Πιτσιλλή (1976-2006)

Η Στέλλα Πιτσιλλή γεννήθηκε στην Αραδίππου το 1976. Μετά την αποφοίτηση της από το Πανεπιστήμιο Κύπρου στο τμήμα Επιστημών της Αγωγής το 1998 και στη συνέχεια διορίστηκε στη Δημόσια Δημοτική Εκπαίδευση. Το 2005  ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο Τμήμα Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Έφυγε πρόωρα από τη ζωή στις 4 Φεβρουαρίου 2006.

Με πρωτοβουλία του συζύγου της, του πάτερ Παναγιώτη Ντουρή, η μεταπτυχιακή της εργασία εκδόθηκε σε βιβλίο.

Έργα:

• Μαθαίνοντας τα παιδιά να αγαπούν-Εκπαιδευτικό πρόγραμμα παρέμβασης για την ανάπτυξη αλτρουιστικών-διαπροσωπικών σχέσεων, Λάρνακα 2007.