Συνολικά 966 χιλιάδες αιτήσεις για διεθνή προστασία κατατέθηκαν το 2022 στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις συνδεδεμένες χώρες Νορβηγία και Ελβετία (EU+), αριθμός αυξημένος κατά 50% σε σχέση με το 2021 και αποτελεί τον μεγαλύτερο αριθμό που καταγράφεται ετησίως από το 2016, σύμφωνα με εκτιμήσεις που περιλαμβάνονται σε ανάλυση του Οργανισμού Ασύλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUAA).
Σύμφωνα με την ανάλυση του EUAA, οι μεγαλύτερες ομάδες αιτητών ασύλου ανά εθνικότητα ήταν οι Σύριοι, οι Αφγανοί και οι Τούρκοι. Την ίδια στιγμή, προστίθεται, ο αριθμός των αιτήσεων για τις οποίες συνεχίζει να εκκρεμεί απόφαση, έφτασε στο υψηλότερο του επίπεδο από το 2017.
Η αύξηση, σύμφωνα με την ανάλυση, οφείλεται εν μέρει στην άρση των περιορισμών που είχαν επιβληθεί για αντιμετώπιση της πανδημίας και πιο μακροπρόθεσμες τάσεις, όπως οι συγκρούσεις και η επισιτιστική ανασφάλεια σε αρκετές χώρες προέλευσης.
Στην αύξηση αυτή συνέβαλαν ακόμα οι δευτερογενείς μετακινήσεις εντός της ΕΕ και ο σημαντικός αριθμός αιτήσεων από υπηκόους χωρών χωρίς θεώρηση που έφτασαν νόμιμα στην Ευρώπη.
Οι αριθμοί αυτοί προστίθεται στα περίπου τέσσερα εκατομμύρια άτομα έχουν διαφύγει από την Ουκρανία και στα οποία έχει αναγνωριστεί καθεστώς προσωρινής προστασίας. Όπως αναφέρεται, η ενεργοποίηση της σχετικής οδηγίας απέτρεψε τον κίνδυνο κατάρρευσης των συστημάτων ασύλου της ΕΕ καθώς η απόφαση αφαιρεί την ανάγκη ατομικής εξέτασης της κάθε περίπτωσης.
Ωστόσο, όπως σημειώνεται, τα εθνικά συστήματα υποδοχής αντιμετωπίζουν σημαντική πίεση, καθώς ένα σύνολο πέντε εκατομμυρίων ανθρώπων αναζητούν προστασία στην Ευρώπη.
Αύξηση των υποθέσεων που εκκρεμούν
Σύμφωνα με την ανάλυση της EUAA, το 2022 οι αρχές ασύλου των χωρών ΕΕ+ εξέδωσαν περίπου 632 χιλιάδες πρωτοβάθμιες αποφάσεις, πετυχαίνοντας αύξηση κατά 20% σε σχέση με το 2021.
Την ίδια στιγμή, οι αιτήσεις αυξήθηκαν ακόμα περισσότερο, ξεπερνώντας τις αποφάσεις κατά 333 χιλιάδες, με αποτέλεσμα η διαφορά να αυξηθεί στο μεγαλύτερο της σημείο από το 2015.
Στην πράξη, οι τάσεις αυτές μεταφράζονται σε αύξηση των υποθέσεων που συνεχίζουν να εκκρεμούν. Συγκεκριμένα, κατά το τέλος του 2022, εκκρεμούσε η έκδοση πρωτόδικης απόφασης για περίπου 636 χιλιάδες αιτήσεις, καταγράφοντας αύξηση κατά 44% σε σχέση με το 2021.
Το ποσοστό αναγνώρισης (δηλαδή το ποσοστό των αιτήσεων που εγκρίνονται σε πρωτόδικη φάση) το 2022 αυξήθηκε κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες στο 40% σε σχέση με το 2021, φτάνοντας στο υψηλότερο σημείο των τελευταίων πέντε ετών.
Ειδικότερα, από τα άτομα που έλαβαν θετική απόφαση, περίπου 147 χιλιάδες περιπτώσεις αφορούσαν αναγνώριση καθεστώτος πρόσφυγα και 106 χιλιάδες περιπτώσεις έλαβαν επικουρική προστασία.
Τα ποσοστά αναγνώρισης ήταν ιδιαίτερα υψηλά για τους αιτητές από τη Συρία, τη Λευκορωσία, την Ουκρανία, την Ερυθραία, την Υεμένη και το Μάλι. Αντίθετα, τα ποσοστά αναγνώρισης ήταν ιδιαίτερα χαμηλά, κάτω από 4%, για τους πολίτες της Ινδίας, της Βόρειας Μακεδονίας, της Μολδαβίας, του Βιετνάμ, της Τυνησίας, της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, της Σερβίας και του Νεπάλ.
Σύριοι και Αφγανοί οι μεγαλύτερες ομάδες
Τις περισσότερες αιτήσεις για άσυλο το 2022 υπέβαλαν Σύριοι (132 χιλιάδες) και Αφγανοί (129 χιλιάδες) πολίτες, καταγράφοντας αύξηση σε σχέση με το 2021, και τον μεγαλύτερο αριθμό αιτήσεων από το 2016.
Υπογραμμίζεται πως στις κατευθυντήριες γραμμές που εξέδωσε ο EUAA για τις περιπτώσεις από αυτές τις δύο χώρες, τεκμηριώνονται σε μεγάλο βαθμό οι ανάγκες προστασίας των Σύριων υπηκόων και διαπιστώνεται, μεταξύ άλλων, ότι οι περιορισμοί που επιβάλλονται στις Αφγανές γυναίκες από τους Ταλιμπάν ισοδυναμούν με δίωξη.
Οι Τούρκοι πολίτες ήταν η τρίτη μεγαλύτερη ομάδα καθώς ο αριθμός τους υπερδιπλασιάστηκε (55 χιλιάδες). Ακολουθούσαν οι Βενεζουελάνοι (51 χιλιάδες) και οι Κολομβιανοί (43 χιλιάδες), για τις εθνικές ομάδες των οποίων κατατέθηκαν περίπου τριπλάσιες αιτήσεις και στις δύο περιπτώσεις σε σχέση με το 2021.
Οι Τούρκοι, οι Βενεζουελάνοι, οι Κολομβιανοί, οι Μπαγκλαντεσιανοί (34 χιλιάδες) και οι Γεωργιανοί (29 χιλιάδες) υπέβαλαν τις περισσότερες αιτήσεις που έχουν καταγραφεί ποτέ. Σε χαμηλότερα επίπεδα, αιτήσεις ρεκόρ κατέθεσαν επίσης πολίτες της Ινδίας (26 χιλιάδες), του Μαρόκου (22 χιλιάδες), της Τυνησίας (21 χιλιάδες), της Αιγύπτου (15 χιλιάδες) και της Μολδαβίας (8300).
