Θέατρο Σκιών – Η δύναμη της Φιγούρας ως εκπαιδευτικό εργαλείο στην αντιμετώπιση των παιδικών φόβων

Αναμφίβολα, όλα τα παιδάκια  βιώνουν  το δυσάρεστο αρνητικό συναίσθημα  του φόβου στην προσχολική ηλικία, άλλοτε ήπια και άλλοτε πιο έντονα. Ποιοι είναι άραγε αυτοί οι παιδικοί φόβοι και πως θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν; Θα μπορούσε το Θέατρο Σκιών να λειτουργήσει ως εκπαιδευτικό  εργαλείο στον χώρο του νηπιαγωγείου για την αντιμετώπιση των παιδικών φόβων;

Στην περίπτωση των παιδιών στην προσχολική ηλικία, οι φόβοι συνδέονται κυρίως με καταστάσεις που προκαλούν το συναίσθημα της ανασφάλειας και της ανησυχίας μπροστά στο άγνωστο, στο απρόβλεπτο και στο ξαφνικό. Όλα τα παιδιά και ειδικά τα μικρότερα σε ηλικία περνούν περιόδους κατά τις οποίες αναπτύσσουν κάποιους φόβους, κάτι που είναι φυσιολογικό σύμφωνα με την ψυχολογία. Οι παιδικοί φόβοι θα μπορούσαν να προέρχονται από το   άγχος του αποχωρισμού από τους γονείς, το θόρυβο, το σκοτάδι, το ύψος, τα ζώα όπως επίσης κάποιοι άλλοι φόβοι αποτελούν περιστασιακές αντιδράσεις από ένα παραμύθι με έντονα εξωπραγματικά στοιχεία ή κάποιες σκηνές στην τηλεόραση.

Τρόποι αντιμετώπισης των πιο πάνω  φόβων θα μπορούσαν να είναι  η ενεργητική ακρόαση των παιδιών σε σχέση με τους φόβους που αντιμετωπίζουν, η αποφυγή των χλευαστικών σχολίων και  απειλών προκείμενου το παιδί να  σταματήσει να φοβάται.  Επιπρόσθετα, οι γονείς θα πρέπει να ελέγχουν τους δικούς τους φόβους καθότι  συχνά τα παιδιά μιμούνται  και υιοθετούν  τους φόβους των γονιών τους.  Πέρα από την οικογένεια, το νηπιαγωγείο αποτελεί για την προσχολική ηλικία ένα ιδιαίτερο και  σημαντικό στάδιο στην ανάπτυξη των μικρών παιδιών και την αντιμετώπιση των διαφόρων φόβων. Το Θέατρο Σκιών θα μπορούσε να  λειτουργήσει ως ένα διδακτικό βοήθημα, εκπαιδευτικό εργαλείο στον χώρο του νηπιαγωγείου ώστε να βοηθήσει ουσιαστικά τα παιδάκια στην αντιμετώπιση των φόβων κυρίως με  την ταύτιση των χαρακτήρων της παράστασης.  Η παρακολούθηση μιας διδακτικής ιστορίας μέσω της τέχνης του θεάτρου σκιών  και η ενεργή συμμετοχή των παιδιών μέσω μίας διαδραστικής παράστασης μπορεί να  συμβάλλει ουσιωδώς.

Τα παιδιά  υιοθετώντας το πρότυπο ήρωα βιώνουν συναισθηματικές καταστάσεις που ενσαρκώνουν οι χαρακτήρες.  και  διδάσκονται  κοινωνικά αποδεχτές συμπεριφορές όπως επίσης και μοντέλα υγιούς συμπεριφοράς.  Επιπλέον, μπορούν να εξωτερικεύσουν συναισθήματα κάτι που δυσκολεύονται να πράξουν στην καθημερινότητα τους.   Σε μια φανταστική ιστοριούλα του Σύγχρονου Παιδικού Θεάτρου Σκιών (πέρα από την παραδοσιακή του καραγκιόζη) , οι ήρωες μπορεί να  έχουν να αντιμετωπίσουν τους δικούς τους φόβους.  Για παράδειγμα το ψαράκι φοβάται από τον αποχωρισμό της μητέρας του,  η χελώνα φοβάται τους θορύβους, το πουλάκι φοβάται τα ύψη, και ο σκαντζόχοιρος το σκοτάδι.  Οι λύσεις που βρίσκουν οι ήρωές για τους δικούς τους  φόβους και η απομυθοποίηση αυτών  στα μάτια των μικρών παιδιών   αποτελούν πρότυπο μίμησης για να αντιμετωπίσουν  παρόμοια προβλήματα. Μέσα από τους ρόλους των ηρώων, τα παιδιά επεξεργάζονται και λυτρώνονται  από τους δικούς του φόβους. Στην προκειμένη περίπτωση μικρά και αδύνατα ζωάκια  καταφέρνουν να ξεπεράσουν τις δυσκολίες, να νικήσουν τον  φόβο τους  και να πετύχουν τον στόχο τους. Έτσι αυτό που μπορούν να καταφέρουν οι ήρωες φιγούρες μπορούν να το πετύχουν και αυτά.

Όπως έχει  πει ο Άγγλος συγγραφέας και φιλόσοφος Τζ. Κ. Τσέστερτον «οι ιστοριούλες είναι κάτι περισσότερο από αληθινές, όχι απλά γιατί μας λεν ότι υπάρχουν δράκοι αλλά γιατί μας λεν ότι οι δράκοι μπορούν να νικηθούν». «Fairy tales are more than true: not because they tell us that dragons exist, but because they tell us that dragons can be beaten»

Ελένη Παπαχριστοφόρου

Νηπιαγωγός