Της Κατερίνας Μιχαήλ
Χριστούγεννα, η γιορτή της αγάπης, των φώτων, του στολισμένου δέντρου, των δώρων και της μοιρασιάς. Κι όμως τις ημέρες αυτές πολλοί άνθρωποι νιώθουν διαφορετικά….νιώθουν μελαγχολία, πεσμένη διάθεση με τάσεις απομόνωσης και αρνητικές σκέψεις.
Μια πεποίθηση έχει ταυτίσει τις ημέρες των γιορτών με ένα πνεύμα χαράς, γαλήνης και διασκέδασης. Άλλωστε η εικόνα που παρουσιάζεται μέσα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης θέλει τους ανθρώπους να ξεφαντώνουν, να αγοράζουν δώρα και να διασκεδάζουν σε οικογενειακά τραπέζια. Το κλίμα των γιορτών παραπέμπει στην υπερκατανάλωση ρούχων, διακόσμησης, φαγητού και διασκέδασης. «Επιβάλλεται» να περάσουμε χαρούμενα!
Στον αντίποδα της παραπάνω πεποίθησης βρίσκεται η μελαγχολία των γιορτών. Η οικονομική κρίση και οι δυσκολίες που βιώνουν πολλές οικογένειες είναι συχνά αιτίες να νιώθουν πολλοί άνθρωποι ότι ζουν σε έλλειμα. Ακόμη και το δώρο του Άγιου Βασίλη προκύπτει να είναι βασανιστικά ασύμφορο ειδικά εάν τα παιδιά ζητήσουν κάτι ακριβό. Οι καθημερινές οικονομικές δυσκολίες και υποχρεώσεις σφίγγουν το στομάχι. Ακόμη και τα επιπλέον χρήματα που θα εξασφαλίσει μια οικογένεια έχουν ήδη τη θέση τους.
Επιπλέον οι οικογενειακές συγκρούσεις έρχονται στο προσκήνιο. Η καθημερινή ρουτίνα κυλάει σε γρήγορους ρυθμούς που δεν επιτρέπει την ενασχόληση με οτιδήποτε άλλο. Ένα χριστουγεννιάτικο τραπέζι όμως προβάλλει την εικόνα του φαίνεσθαι παρά του είναι. Σε ένα γιορτινό τραπέζι όλοι μοιράζονται ένα γεύμα αγάπης που όλοι πρέπει να συμμετέχουν. Μοιάζει περισσότερο σαν καταναγκαστικό έργο βιτρίνας παρά σαν επιλογή. Τα ανεπίλυτα ζητήματα και οι σκέψεις και συναισθήματα που υποβόσκουν αναθερμαίνουν τη μελαγχολία προκαλώντας εντάσεις. Παράλληλα οι άσχημες αναμνήσεις συχνά αναβιώνουν τέτοιες ημέρες όταν οι πληγές δεν έχουν επουλωθεί και τα γεγονότα δεν έχουν τοποθετηθεί στο άτομο.
Επίσης είναι πολλοί άνθρωποι γύρω μας που παρά το κλίμα των ημερών βιώνουν τον δικό τους Γολγοθά λόγω απωλειών. Ο θάνατος ενός προσώπου, είναι ίσως η χειρότερη μορφή απώλειας, γιατί κάτι τέτοιες μέρες ξυπνούν όλες οι αναμνήσεις των προηγουμένων εορταστικών στιγμών. Ακόμη ένας χωρισμός ή μια απώλεια εργασίας ή μια ασθένεια αναταράσσουν τον κύκλο ζωής και την ως τότε ασφάλεια. Σε τέτοιες συνθήκες η θλίψη μοιάζει αδύνατον να κουκουλωθεί από τη ζεστασιά και την χαρά.
Ένας ακόμη παράγοντας που είναι καλό να θυμόμαστε είναι η Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή , η οποία παρατηρείται κατά τους μήνες του χειμώνα λόγω έλλειψης ηλιακού φωτός και μεγαλύτερης νύχτας.
Πως μπορώ να το διαχειριστώ;
Ο καλύτερος τρόπος διαχείρισης είναι η αποδοχή των συναισθημάτων μας και η επικοινωνία των βαθύτερων αναγκών μας. Ακόμη και η μελαγχολία είναι ένα από τα συναισθήματα μας. Πολλές φορές για να βιώσω την χαρά και να την αναγνωρίσω θα πρέπει να αναγνωρίζω και την μελαγχολία.
Οι ημέρες των γιορτών είναι μέρος του υπόλοιπου μας χρόνου. Επομένως αν έτυχε ή προέκυψε να νιώθω θλίψη ή μελαγχολία δεν μπορώ να μεταμορφωθώ χάρη των ημερών. Χρειάζεται χρόνος για να μπορεί ένας άνθρωπος να βιώσει, να έρθει σε επαφή και να αναστοχαστεί τις σκέψεις και τα συναισθήματα του.
Επιπρόσθετα έχει σημασία ο άνθρωπος να είναι σε θέση να επιλέξει με ποιον τρόπο επιθυμεί ο ίδιος να περάσει τις γιορτές του πέραν του πρέπειν και πέραν του φαίνεσθαι.
Αν γνωρίζετε κάποιον άνθρωπο δικό σας που φαίνεται να περνά με θλίψη ή με μελαγχολία στις γιορτές θα ήταν προτιμότερο να εκφραστείτε ότι είσαι διαθέσιμοι και να του το δείξετε χωρίς να τον πιέσετε παραπέρα. Άλλωστε σημασία έχει με ποιον τρόπο μπορούμε να βρούμε μια βολική θέση ακόμη και σε δύσκολες καταστάσεις.
Σε περίπτωση που τέτοια συναισθήματα ή σκέψεις συνεχίζουν να επιμένουν καλό θα ήταν να αναζητήσουμε βοήθεια από κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας.
Κατερίνα Μιχαήλ
Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια, Συμβουλευτική Ζευγαριών, Συμβουλευτική Γονέων, Ψυχοθεραπεία Παιδιών και Εφήβων, EFTA / ECP
Συνεργάτης Κέντρου Οικογενειακής Θεραπείας Συστημικού Ινστιτούτο Κύπρου
