Κομμένα τα… αγγίγματα στην εργασία

Αγγίγματα, χειρονομίες, κινήσεις αλλά και λόγια μπορεί να βάλουν σε περιπέτειες συναδέλφους, κυρίως όταν αυτά αποτελούν σεξουαλική παρενόχληση και προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας στον χώρο εργασίας. Με τα κοινωνικά αυτά φαινόμενα ασχολήθηκαν ΣΕΚ, ΠΕΟ και ΟΕΒ και ενώνοντας τις δυνάμεις τους για την καταπολέμησή τους, υπέγραψαν Κώδικα Πρόληψης και Αντιμετώπισης Παρενόχλησης και Σεξουαλικής Παρενόχλησης στην Εργασία, με στόχο να αποφεύγονται απαράδεκτες συμπεριφορές που επιβαρύνουν την ψυχική υγεία των εργαζομένων και διασαλεύουν την εργασιακή ηρεμία και ομαλότητα.

Οι τρεις οργανώσεις, λαμβάνοντας υπόψη την αύξηση των φαινομένων αυτών και των προβλημάτων που δημιουργούνται από αυτά, θα προχωρήσουν στην ενσωμάτωση του Κώδικα ως παράρτημα στις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας τόσο στον ιδιωτικό τομέα όσο και στον ευρύτερο δημόσιο, με στόχο την εμπέδωση κουλτούρας σεβασμού και αξιοπρέπειας για καταπολέμηση τέτοιων φαινομένων.

Ως ενδεικτικές συμπεριφορές σεξουαλικής παρενόχλησης σημειώνονται στον Κώδικα τα ακόλουθα:

>> Προσβλητικά ή αχρείαστα αγγίγματα σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος.
>> Χειρονομίες με οποιοδήποτε μέρος του σώματος ή νοήματα με τα μάτια, το στόμα κ.λπ.
>> Ανήθικες ή προσβλητικές προτάσεις.
>> Σχόλια για το σώμα, το πρόσωπο, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, τις σεξουαλικές επιδόσεις ή τα σεξουαλικά ελαττώματα κάποιου.
>> Υπονοούμενα που προσβάλλουν τη γενετήσια αξιοπρέπεια.
>> Γραπτές ή προφορικές ύβρεις σεξουαλικού περιεχομένου.
>> Γραπτά ή προφορικά ερωτόλογα.
>> Προβολή ή έκθεση εικόνων, φωτογραφιών, ταινιών, μηνυμάτων κ.λπ. σεξουαλικού περιεχομένου με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο, ηλεκτρονικό (π.χ. e-mails, SMS κ.λπ.) ή μη.
>> Παράκληση ή απαίτηση για σεξουαλικές χάρες, ιδιαίτερα με την υπόσχεση πρόσληψης, προαγωγής, μη απόλυσης κ.λπ.
>> Παρατηρήσεις με σεξουαλικά υπονοούμενα.
>> Μειωτικές παρατηρήσεις για το φύλο ή την εμφάνιση.
>> Ερωτήσεις αναφορικά με τη σεξουαλική συμπεριφορά ή εξιστόρηση σεξουαλικών εμπειριών στο θύμα.
>> Σωματική επίθεση σεξουαλικού περιεχομένου και εξαναγκασμός σε σεξουαλική επαφή.
>> Αστεία ή πειράγματα σεξουαλικού περιεχομένου.
>> Συνεχείς προσκλήσεις σε δείπνο ή εξόδους παρά την απόρριψή τους από το θύμα.

Πώς αντιμετωπίζει την κατάσταση το θύμα

Κάθε θύμα παρενόχλησης οφείλει να αντιδράσει σε συμπεριφορά που συνιστά σεξουαλική παρενόχληση από οποιονδήποτε κι αν προέρχεται. Προς αυτή την κατεύθυνση σημειώνονται τα ακόλουθα:
>> Αντιμετωπίζει τον/την δράστη κατά πρόσωπο ή μέσω αντιπροσώπου προφορικά ή γραπτά, για να εξηγήσει τη συμπεριφορά που τον/την ενόχλησε και να καταστήσει σαφές ότι δεν επιθυμεί την επανάληψή της.
>> Ενημερώνει/καταγγέλλει στον/στην εργοδότη/τρια στην περίπτωση που ο/η θύτης συνεχίζει την ανεπιθύμητη συμπεριφορά.
>> Σημειώνει υπό τύπο ημερολογίου κάθε συμπεριφορά που ενοχλεί.
>> Υποβάλλει το παράπονό του/της στους φορείς/θεσμούς εφόσον: α) ο/η δράστης συνεχίζει και μετά που μίλησε στον/στην εργοδότη/τρια του/της, β) ο/η δράστης είναι ο/η ίδιος/ια ο/η εργοδότης/τρια του/της, γ) δεν είναι ευχαριστημένος/η με τον τρόπο χειρισμού του παραπόνου του/της στον χώρο εργασίας ή με το αποτέλεσμα της διερεύνησης.
>> Προσφεύγει στο δικαστήριο Εργατικών Διαφορών.

Όροι και έννοιες:

Σεξουαλική παρενόχληση: Οποιαδήποτε ανεπιθύμητη από τον/την αποδέκτη της συμπεριφορά σεξουαλικής φύσεως που εκφράζεται με λόγια ή έργα και έχει ως σκοπό ή αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός προσώπου, ιδίως όταν δημιουργεί ένα εκφοβιστικό, εχθρικό, εξευτελιστικό, ταπεινωτικό ή επιθετικό περιβάλλον κατά την απασχόληση ή την επαγγελματική εκπαίδευση ή κατάρτιση ή κατά την πρόσβαση σε απασχόληση ή επαγγελματική εκπαίδευση ή κατάρτιση.

Παρενόχληση: Οποιαδήποτε ανεπιθύμητη από τον/την αποδέκτη της συμπεριφορά που σχετίζεται με το φύλο ενός προσώπου και έχει ως σκοπό ή αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειάς του/της, ιδίως όταν δημιουργεί ένα εκφοβιστικό περιβάλλον κατά την απασχόληση ή την επαγγελματική εκπαίδευση ή κατάρτιση ή κατά την πρόσβαση σε απασχόληση ή επαγγελματική εκπαίδευση ή κατάρτιση.

Ανεπιθύμητη Συμπεριφορά: Η κάθε συμπεριφορά που είναι δυσάρεστη και προσβλητική για μια γυναίκα ή έναν άνδρα. Δεν έχει σημασία αν τέτοια συμπεριφορά είναι μεμονωμένη ή επαναλαμβανόμενη. Δεν έχει, επίσης, σημασία πώς αντιλαμβάνεται ο/η δράστης/τρια τη συμπεριφορά του/της έναντι του/της αποδεκτή/τριας, ούτε χρειάζεται ο/η αποδέκτης/τρια της συμπεριφοράς να ενημερώσει τον/την δράστη/τρια ότι η συμπεριφορά του/της είναι ανεπιθύμητη.

Η σεξουαλική παρενόχληση και παρενόχληση οφείλονται σε απαράδεκτη συμπεριφορά που εκφράζεται από ένα ή περισσότερα άτομα. Μπορεί να εκδηλώνονται σε διαφορετικές μορφές, μερικές από τις οποίες προσδιορίζονται ευκολότερα από άλλες.

Ο σκοπός του Κώδικα

Σύμφωνα με το κείμενο που έχει υπογραφεί από τις οργανώσεις: «Σκοπός αυτού του κώδικα είναι η σωστή πρόληψη και αντιμετώπιση περιστατικών παρενόχλησης και σεξουαλικής παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο του οργανισμού/ επιχείρησης. Ο κώδικας αυτός παρέχει τις απαραίτητες διαδικασίες χειρισμού του προβλήματος και παρεμπόδισης επανάληψής του. Ενθαρρύνει και προωθεί την ανάπτυξη και εφαρμογή πολιτικών και διαδικασιών που οδηγούν στη δημιουργία εργασιακών χώρων απαλλαγμένων από περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης και παρενόχλησης όπου εργοδότης/τρια και εργαζόμενοι/ες σέβονται αμοιβαία την ακεραιότητα και αξιοπρέπεια καθώς και το δικαίωμά τους για ισοτιμία στον εργασιακό χώρο».

ΣΕΚ, ΠΕΟ και ΟΕΒ καλούν τους εργαζόμενους και τους εργοδότες να αξιοποιήσουν τον Κώδικα και να δηλώσουν πως θα παρακολουθούν την εφαρμογή του για εδραίωση της αξιοπρέπειας και του αλληλοσεβασμού στην εργασία.