Ο απόλυτος ηγεμόνας του φτηνού τρόμου

Εδώ και 60 χρόνια, ο πατριάρχης του ανεξάρτητου κινηματογράφου φτιάχνει ταινίες με προϋπολογισμούς που δεν θα κάλυπταν ούτε τα έξοδα για το catering των χολιγουντιανών παραγωγών!

Ο θρυλικός και απόλυτος ηγεμόνας των B-movies που έχει υπογράψει ως σκηνοθέτης και κυρίως ως παραγωγός 400 κοντά ταινίες, περιλαμβανομένων των κλασικών πια «Το μαγαζάκι του Τρόμου» και όλων αυτών με τα αλλόκοτα τέρατα, ανακάλυψε επίσης και έδωσε δουλειά σε όλη τη νέα και μεγάλη φουρνιά των αμερικανών σκηνοθετών, από τον Κόπολα και τον Σκορσέζε μέχρι τον Τζέιμς Κάμερον και τον Ρον Χάουαρντ, και ενέπνευσε τελικά μια νέα κινηματογραφική ηθική φτηνών αλλά ακραία διασκεδαστικών παραγωγών.

Ο ιδιαίτερος αυτός δημιουργός, αισίως στα 90 του, άλλαξε για πάντα την κινηματογραφική βιομηχανία και είναι εύκολο να δει κανείς το γιατί. Γιατί πρωτίστως ανέμειξε ιδανικά φαντασία και καινοτομία, διψώντας συνεχώς για καινούρια πράγματα.

Μετά έκανε γνωστούς μια στρατιά από κατοπινούς κορυφαίους σταρ, όπως ο Τζακ Νίκολσον, ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο και ο Ντένις Χόπερ, για να αναφέρουμε μερικούς μόνο, καθώς είχε πάντα το μάτι να διακρίνει έναν καλό ηθοποιό που τα έδινε όλα στον ρόλο, ό,τι ρόλος κι αν ήταν αυτός.

Και βέβαια έδωσε υπόσταση σε κινηματογραφικά είδη, όπως η επιστημονική φαντασία και ο τρόμος, που για το μεγαλύτερο μέρος του κινηματογραφόφιλου κοινού δεν ήταν παρά παιδικά προγράμματα εκεί στη δεκαετία του 1950! Ο Κόρμαν συνήθιζε να εκμεταλλεύεται την απήχηση ταινιών και να φτιάχνει πάμπολλα remake τους, πάντα με τον δικό του τρόπο, αναγκάζοντας έτσι το σινεφίλ κοινό να παραδέχεται ότι απολάμβανε πολύ περισσότερο τις δικές του ανάλαφρες εκδοχές των πιο σοβαρών και «καλλιτεχνικών» πρωτοτύπων.

Ταυτοχρόνως, στον ίδιο οφείλουμε την προλείανση του εδάφους για την έλευση των ταινιών «που οι γονείς σου δεν θα ήθελαν με τίποτα να δεις»! Ο Κόρμαν έφτιαχνε ταινίες που στόχευαν ευθέως στο λεγόμενο νεανικό κοινό, εκμεταλλευόμενος το επαναστατικό πνεύμα των νιάτων που τόσο ταίριαζε στο δικό του ταμπεραμέντο.

Εκεί που κάποτε νεανική ταινία ήταν το «Επαναστάτης Χωρίς Αιτία», όπου ο σκηνοθέτης ήταν ξεκάθαρα ενήλικος, στις ταινίες του Κόρμαν δεν υπήρχε αυτή η φωνή της λογικής ή ο διδακτισμός των μεγάλων. Κανείς δεν μπορούσε εξάλλου να διανοηθεί μια ταινία στην οποία τα πιτσιρίκια ανατινάζουν τελικά το σχολείο τους πριν από την έλευση του ανατρεπτικού οραματιστή Ρότζερ Κόρμαν!

Εξίσου θρυλικός ήταν και ο τρόπος με τον οποίο ανακάλυπτε τα νέα φιντάνια του σινεμά, δίνοντας στους μεγαλύτερους σήμερα σκηνοθέτες του Χόλιγουντ τις πρώτες ψήφους εμπιστοσύνης: Φράνσις Φορντ Κόπολα, Μάρτιν Σκορσέζε, Πίτερ Μπογκντάνοβιτς, Τζέιμς Κάμερον, Κέρτις Χάνσον, Ρον Χάουαρντ, Τζόν Σέιλς και τόσοι ακόμα ανδρώθηκαν κινηματογραφικά δίπλα του, καθώς ο Κόρμαν ποτέ δεν ήταν ανταγωνιστικός. Ένας σωστός μέντορας δηλαδή της αμερικανικής κινηματογραφίας.

Αν και το μεγαλύτερό του κατόρθωμα είναι το γεγονός ότι έκανε μόδα το ανεξάρτητο σινεμά, καθώς ήθελε πάντα την ελευθερία να κάνει ό,τι τρελό και δημιουργικό είχε στον νου του, κάτι που δεν θα χρηματοδοτούσε φυσικά κανένα στούντιο χωρίς τον περιοριστικό τελικό λόγο σε όλο το φάσμα της παραγωγής. Τα φιλμ του Κόρμαν φαίνονται διαφορετικά, ακούγονται διαφορετικά και παρουσιάζουν πράγματα ανήκουστα για το σινεμά των σεμνότυφων και κατάφωρα εμπορικών μεγάλων στούντιο. Η αισθητική που καθιέρωσε ο Κόρμαν αλλά και ο τρόπος της δουλειάς του δημιούργησαν μια ολόκληρη σχολή κινηματογραφικής ηθικής που τόσο γόνιμα μπόλιασε την έβδομη τέχνη.

Στο διάβα εξάλλου των 400 πολύ φτηνών παραγωγών, ο Κόρμαν ήταν αναγκασμένος να εφεύρει μια πληθώρα δαιμόνιων τεχνικών για να κάνει τη δουλειά του. Ήταν πραγματικά μαέστρος στο να εκμεταλλεύεται κάθε κατάσταση προκειμένου να βγάλει η κάμερά του ζουμί. Χαρακτηριστικό εδώ είναι ότι έστελνε τον καμεραμάν του να κυνηγά ασθενοφόρα, πυροσβεστικά οχήματα και περιπολικά καταγράφοντας τη δράση που εκτυλισσόταν μπροστά του. Το τι θα έκανε το υλικό, θα το έβρισκε αργότερα στο μοντάζ!

Στη δική του φόρμουλα παραγωγής βασίζεται εξάλλου το σύστημα των πανάκριβων χολιγουντιανών blockbusters. Ήταν στη δεκαετία του 1970 όταν μια νέα εποχή ανέτειλε στο Χόλιγουντ, όταν τα στούντιο δανείστηκαν τη συνταγή επιτυχίας του Κόρμαν και την πήγαν στο επόμενο επίπεδο ρίχνοντας άπειρα λεφτά και πιο σοφιστικέ τεχνικές. Τόσο ο Στίβεν Σπίλμπεργκ όσο και ο Τζορτζ Λούκας τον χαιρέτισαν εξάλλου ως έμπνευση πίσω από τα κολοσσιαία «Σαγόνια του Καρχαρία» και «Star Wars» τους, αντίστοιχα, τα οποία δεν είναι παρά δαπανηρά B-movies.

Σαφώς μεγαλύτερος και από το σινεμά το ίδιο, ο Ρότζερ Κόρμαν ήρθε στον κόσμο για να αλλάξει την έβδομη τέχνη. Και το έκανε πάντα με τον δικό του τρόπο…

Πρώτα χρόνια

Ο Ρότζερ Γουίλιαμ Κόρμαν γεννιέται στις 5 Απρίλιου 1926 στο Ντιτρόιτ του Μίσιγκαν ως ένα από τα δυο παιδιά ενός μηχανικού και της συζύγου του, οι οποίοι μετακόμισαν σύντομα στο ηλιόλουστο Λος Άντζελες της Καλιφόρνια, λες και είχαν βάλει σκοπό να φέρουν σε επαφή τον γιο τους με τη Μέκκα της αμερικανικής κινηματογραφίας.

Ο μικρός ολοκληρώνει το σχολείο και γίνεται δεκτός στο φημισμένο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, θέλοντας να ακολουθήσει τα βήματα του πατέρα του. Πριν πάρει μάλιστα το πτυχίο του στη μηχανική και τον βιομηχανικό σχεδιασμό, γράφτηκε στο Ναυτικό Κολέγιο, καθώς ήταν τα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου, όπου εκπαιδεύτηκε για δύο χρόνια ως δόκιμος.

Μετά την αποφοίτησή του το 1947 βρήκε μάλιστα δουλειά σε κατασκευαστική εταιρία και λίγο έλειψε να πάρει άλλη ρότα στη ζωή, ευτυχώς για την έβδομη τέχνη όμως έπειτα από μόλις τέσσερις μέρες παραιτήθηκε για να κυνηγήσει το παιδικό του όνειρο: «Έκανα ένα μεγάλο λάθος», είπε στο αφεντικό του!

Τι έκανε; Έπιασε δουλειά ως κλητήρας στο στούντιο της 20th Century Fox! Η δουλειά του ήταν να μεταφέρει την αλληλογραφία, είχε όμως τις κεραίες του τεντωμένες και ξεκίνησε δειλά δειλά να διαβάζει τα σενάρια που κατέφταναν με το τσουβάλι στο μεγάλο στούντιο. Πολύ σύντομα συνέβαλε δημιουργικά στο σενάριο της «Μονομαχίας την Αυγή» με τον Γκρέγκορι Πεκ, αν και το στούντιο ξέχασε βολικά να τον συμπεριλάβει στους τίτλους της ταινίας.

Αηδιασμένος με την αήθη χολιγουντιανή πρακτική, αποφασίζει να δουλέψει ανεξάρτητα από το επίσημο σύστημα. Αφού περάσει και από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και πάρει άλλο ένα χαρτί, αυτή τη φορά στην αγγλική φιλολογία, επιστρέφει στο Λος Άντζελες το 1953 για να εκκινήσει τη σπουδαία καριέρα του ως σεναριογράφος, σκηνοθέτης και παραγωγός…

Ο «Πάπας του λαϊκού σινεμά» καταφτάνει

Καθώς δεν είχε μία στην τσέπη και ο τίτλος του παραγωγού φάνταζε γελοίος για τα δεδομένα του Χόλιγουντ, ο Κόρμαν επιστρατεύει τις πολύ χαμηλού κόστους παραγωγές, που θα γίνονταν το σήμα-κατατεθέν του. Το πενιχρό κόστος και τα αυτοσχέδια σχεδόν γυρίσματα πραγματικών γεγονότων (κινηματογραφούσε όπως είπαμε πραγματικές σκηνές δράσης που εκτυλίσσονταν στην πόλη) του δίνουν τη δυνατότητα να γυρίζει ακόμα και εννιά ταινίες τον χρόνο!

Όπως έλεγαν υποτιμητικά οι αντίζηλοί του για τον αστραπιαίο τρόπο που σκάρωνε τη μια ταινία πίσω από την άλλη, ο Κόρμαν μπορούσε να κλείσει συμφωνία σε τηλεφωνικό θάλαμο, να γυρίσει την ταινία μέσα στον θάλαμο και να τη χρηματοδοτήσει με το κέρμα που βρήκε στη συσκευή! Ο ίδιος περιοριζόταν απλώς να δηλώνει πως ήταν η εκπαίδευσή του ως μηχανικός αυτή που του χάριζε την ικανότητα της σφιχτής οργάνωσης και της ελαχιστοποίησης του κόστους.

Η πρώτη του ταινία ήταν οι «Γκαγκστερίνες του Βάλτου» (Swamp Women) το 1955, στην οποία ενυπάρχουν όλα τα στοιχεία που θα τον έκαναν βασιλιά των B-movies. Η τεχνική του τελειοποιήθηκε το 1960 με το κλασικό σήμερα φιλμ τρόμου «Το Μαγαζάκι του Τρόμου», το οποίο γύρισε ο Κόρμαν σε δύο μέρες και μία νύχτα!