Ελεγκτική: Υφυπουργός ανέθεσε 100,000 ηλεκτρονικές ταυτότητες στην εταιρεία που εργαζόταν πριν διοριστεί
Σοβαρές αδυναμίες και παραλείψεις στη διαδικασία που ακολούθησε το Υφυπουργείο Καινοτομίας, για τις ηλεκτρονικές ταυτότητες εντοπίζει στην έκθεση της η Ελεγκτική Υπηρεσία, αφού έγινε απευθείας ανάθεση στην εταιρεία όπου ήταν Εκτελεστικός Διευθυντής ο Υφυπουργός πριν διοριστεί.
Η έκθεση αφορά τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν από το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής για την εξασφάλιση των 100.000 Ταυτοτήτων από ιδιωτική εταιρεία με απευθείας ανάθεση.
Όπως αναφέρει στα συμπεράσματα της έκθεσης, στις 11 Οκτωβρίου 2024 εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Προσφορών του Υφυπουργείου (ΣΠ) η απευθείας ανάθεση στην Εταιρεία για εξασφάλιση 100.000 ηΤαυτοτήτων με τη διαδικασία διαπραγμάτευσης και εκτίμηση δαπάνης ύψους €3,9εκ., αφού κρίθηκε ότι δεν υπήρχε άλλος Οικονομικός Φορέας (ΟΦ) που να διαθέτει την απαραίτητη προς τούτο έγκριση από την αρμόδια αρχή που είναι το Τμήμα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών (ΤΗΕ).
«Κατά την απευθείας διαπραγμάτευση, η Εταιρεία υπέβαλε προσφορά με ποσό όσο και το ποσό της
εκτίμησης δαπάνης, ήτοι €3,9εκ. Η διαπραγμάτευση με την Εταιρεία είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση
κατά €0,5 ανά ηΤαυτότητα, δηλαδή μείωση συνολικά €50.000, και τελικό ποσό σύμβασης τα €3,85εκ.»
Η Ελεγκτική αναγνωρίζει ότι τη δεδομένη στιγμή στην ΚΔ, φαίνεται ότι δεν υπήρχε άλλος αδειοδοτημένος ΟΦ που θα μπορούσε να συμμετάσχει σε ένα ανοιχτό διαγωνισμό.
«Επίσης φαίνεται ότι ορθώς το Υφυπουργείο είχε κάνει διερεύνησης της αγοράς, έχοντας έρθει σε επαφή με κάποιους δυνητικούς προσφοροδότες, χωρίς να διαφαίνεται να υπήρξε ενδιαφέρον. Επίσης αναγνωρίζουμε ότι για την εκτέλεση του έργου απαιτείται συγκεκριμένη υποδομή με υψηλό αρχικό κόστος.»
Και σημειώνει τα εξής:
▪ Στο σχετικό άρθρο της νομοθεσίας με βάση το οποίο δόθηκε η έγκριση για την πιο πάνω
διαδικασία, αναφέρεται ότι η χρήση της διαδικασίας με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη
δημοσίευση (δηλαδή απευθείας ανάθεση) επιτρέπεται «μόνο εάν δεν υπάρχει εύλογη
εναλλακτική λύση ή υποκατάστατο και η απουσία ανταγωνισμού δεν είναι αποτέλεσμα τεχνητού
περιορισμού των παραμέτρων της σύμβασης».
▪ Η νομοθεσία για ενσωμάτωση του Κανονισμού 910/2014 ψηφίστηκε το 2018 και ακολούθησε
τον Απρίλιο 2021 τροποποίηση στην οποία περιλήφθηκε η έννοια της ηλεκτρονικής ταυτότητας.
Έκτοτε, θα ήταν εφικτό σε έναν ανοικτό διαγωνισμό να περιλαμβανόταν πρόνοια στα έγγραφα
ώστε να παραχωρηθεί επαρκή χρονικό περιθώριο σε ενδιαφερόμενους ΟΦ να ετοιμάσουν τις
απαιτούμενες υποδομές και να εξασφαλίσουν την εξουσιοδότηση από την αρμόδια αρχή, κάτι
όμως που δεν έγινε. Το Υφυπουργείο φαίνεται να ασχοληθεί με το θέμα με καθυστέρηση.
▪ Συνεπώς, δεν είναι ξεκάθαρο ότι άλλος ΟΦ από την ΕΕ δεν θα ήταν σε θέση να συμμετάσχει σε
ένα τέτοιο διαγωνισμό, νοουμένου ότι θα δινόταν επαρκής λογικός χρόνος ώστε να γίνουν οι
κατάλληλες ενέργειες έγκρισης του ΟΦ στην Κύπρο.
▪ Επίσης το Υφυπουργείο θα μπορούσε τουλάχιστον να προβεί σε διαδικασία «Εκούσιας
Προκήρυξης» όπου σύμφωνα με το Γενικό Λογιστήριο αποτελεί βέλτιστη πρακτική στο πλαίσιο
του Άρθρου 29 του Περί Διαδικασιών Προσφυγής στον Τομέα της Σύναψης των Δημόσιων
Συμβάσεων Νόμου του 2010. Αυτή η μέθοδος διαρκεί 10 ημέρες και όπως ανέφερε λειτουργός
του Υφυπουργείου προς τον τότε Γενικό Διευθυντή «προσφέρει σε τρίτους τη δυνατότητα να
εκφράσουν ενστάσεις πριν την υπογραφή της σύμβασης, προσδίδοντας διαφάνεια και
ενισχύοντας τη λογοδοσία της Αναθέτουσας Αρχής». Παρόλα αυτά ο τότε Γενικός Διευθυντής
έδωσε οδηγίες να προχωρήσει η απευθείας ανάθεση χωρίς να ακολουθηθεί η συγκεκριμένη
διαδικασία.
▪ Με δεδομένο ότι τελικά η σύμβαση υπογράφτηκε στις 20 Ιανουαρίου του 2025 (ενώ η
λειτουργός ενημέρωσε τον ΓΔ στις 30/10/2024), διαφαίνεται ότι το Υφυπουργείο είχε επαρκή
χρόνο ώστε να μπορούσε να παραχωρήσει τις 10 ημέρες για τη διαδικασία «Εκούσιας
Προκήρυξης».
▪ Δεδομένης της ιδιάζουσας σχέσης που είχε ο Υφυπουργός με τη συγκεκριμένη εταιρεία (ήταν ο
Εκτελεστικός Διευθυντής της Εταιρείας πριν διοριστεί ως Υφυπουργός), το Υφυπουργείο θα
έπρεπε κατά την άποψη μας, να ακολουθήσει τουλάχιστον τη διαδικασία «Εκούσιας
Προκήρυξης».
Σχετικά με την απόφαση του Υπουργικού για την απευθείας ανάθεση, με βάση την περί δημοσίων συμβάσεων νομοθεσία, αρμόδιο όργανο για να εγκρίνει την προσφυγή στη διαδικασία διαπραγμάτευσης στην προκειμένη περίπτωση είναι το ΣΠ της κάθε ΑΑ και όχι το Υπουργικό Συμβούλιο.
«Σημειώνεται ότι, πέραν της πιο πάνω απόφασης του ΥΣ, σχετική αναφορά τόσο στη διαδικασία που θα ακολουθείτο όσο και στη συγκεκριμένη Εταιρεία, έγινε και από Ανώτερο Λειτουργό του Υφυπουργείου σε ημερήσια τηλεοπτική εκπομπή, μία ημέρα πριν τη λήψη της απόφασης έγκρισης της εν λόγω διαδικασίας από το αρμόδιο προς τούτο όργανο.»
«Η πιο πάνω απόφαση του ΥΣ και οι δηλώσεις υπηρεσιακού στελέχους, πριν τη λήψη απόφασης από το αρμόδιο όργανο (ΣΠ), θα έπρεπε να αποφεύγονταν αφού τέτοιες ενέργειες ενδέχεται να επηρεάσουν ή/και να φέρνουν προ τετελεσμένων το αρμόδιο όργανο», επισημαίνει η Ελεγκτική.
«Θα πρέπει, κατά την άποψη μας, το Υφυπουργείο να προβεί έγκαιρα στις απαραίτητες ενέργειες, όπως εξάλλου είναι και η δέσμευση του μέσα από την Πρόταση στο ΥΣ και το αίτημα που υποβλήθηκε στο ΣΠ για έγκριση της πιο πάνω διαδικασίας, ώστε να δοθεί ευκαιρία συμμετοχής και σε άλλους ΟΦ, για ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού για τις μελλοντικές αγορές» αναφέρει η Ελεγκτική. «Το Υφυπουργείο έχει εκφράσει την πρόθεση του να προχωρήσει έγκαιρα με τις σχετικές διαδικασίες», καταλήγει.
