Η Ολομέλεια της Βουλής υπερψήφισε το απόγευμα το νομοσχέδιο για την τηλεργασία με σκοπό τη ρύθμιση των εργασιακών όρων που την διέπουν.
Στη συζήτηση που ακολούθησε λέχθηκε από όλα σχεδόν τα κόμματα ότι επήλθαν σημαντικές βελτιώσεις στο νομοσχέδιο και ότι αν εφαρμοστεί ορθά, τα οφέλη θα είναι πολλαπλά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η νομοθεσία δεν καλύπτει αυτή τη στιγμή τον δημόσιο τομέα και η Κυβέρνηση δεσμεύτηκε το 2024 να ρυθμίσει την τηλεργασία και στο δημόσιο, ενδεχόμενα με νέο νομοσχέδιο.
Η τηλεργασία δεν είναι υποχρεωτική.
Τι προνοεί η νομοθεσία
Με βάση το ν/σ ως τηλεργασία ορίζεται η εξ αποστάσεως παροχή εργασίας από τον εργοδοτούμενο με τη χρήση της τεχνολογίας, δυνάμει σύμβασης εργασίας πλήρους, μερικής ή άλλης μορφής απασχόλησης, η οποία θα μπορούσε να παρασχεθεί και από εγκαταστάσεις του εργοδότη ή και χώρο εργασίας εκτός των εγκαταστάσεων του εργοδότη.
Οι ρυθμίσεις, με βάση αναθεωρημένο κείμενο, περιλαμβάνουν και τους εργοδοτουμένους των νομικών προσώπων δημόσιου δικαίου και των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης.
Το ν/σ επίσης αναφέρεται σε εφαρμογή της τηλεργασίας σε προαιρετική βάση, κατόπιν σχετικής συμφωνίας μεταξύ εργοδότη και εργοδοτουμένου.
Η κατ’ εξαίρεση εφαρμογή της τηλεργασίας γίνεται με απόφαση του εργοδότη, για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας και αφού προηγηθεί η έκδοση σχετικού διατάγματος του Υπουργού Υγείας, δυνάμει των διατάξεων του περί Λοιμοκαθάρσεων Νόμου και μετά από αίτηση του εργοδοτουμένου, σε περίπτωση κατά την οποία τεκμηριώνεται κίνδυνος της υγείας του, εάν εργάζεται στις εγκαταστάσεις του εργοδότη, ο οποίος θα αποφευχθεί αν ο εν λόγω εργοδοτούμενος εργάζεται με τηλεργασία, για όσο χρόνο διαρκεί ο κίνδυνος αυτός.
Το ν/σ περιλαμβάνει επιβολή υποχρέωσης στον εργοδότη να αναλαμβάνει την κάλυψη του κόστους που προκύπτει για τον εργοδοτούμενο από την παρεχόμενη τηλεργασία, καθώς και να παρέχει την αναγκαία τεχνική υποστήριξη στον εργοδοτούμενο για την παροχή της τηλεργασίας και επιβολή υποχρέωσης στον εργοδότη να ενημερώνει τους εργοδοτούμενούς του για τους ουσιώδεις όρους της σύμβασης ή σχέσης εργασίας που διαφοροποιούνται λόγω της τηλεργασίας, σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή, εντός οκτώ (8) ημερών από την ημερομηνία έναρξης της τηλεργασίας.
Επίσης στο ν/σ περιλαμβάνεται παροχή προστασίας και κατοχύρωσης των εργασιακών δικαιωμάτων των εργοδοτουμένων που εργάζονται με τηλεργασία, καθώς και απαγόρευση κάθε δυσμενούς διάκρισης εις βάρος εργοδοτουμένου ο οποίος δεν συναινεί σε εργασία με τη μορφή της τηλεργασίας καθώς και επιβολή υποχρέωσης στον εργοδότη να αξιολογεί την απόδοση του εργοδοτουμένου που εργάζεται με τηλεργασία κατά τρόπο που να σέβεται την ιδιωτική του ζωή και να διασφαλίζεται η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα του εργοδοτουμένου.
Άλλες πρόνοιες περιλαμβάνουν την επιβολή υποχρέωσης στον εργοδότη να μεριμνά για τη διενέργεια γραπτής εκτίμησης κινδύνων από την τηλεργασία, ώστε να διασφαλίζονται επαρκώς οι συνθήκες ασφάλειας και υγείας των εργοδοτουμένων που εργάζονται με τηλεργασία και παροχή δικαιώματος στους εργοδοτουμένους που εργάζονται με τηλεργασία για αποσύνδεση από τα ηλεκτρονικά μέσα παροχής της τηλεργασίας, το οποίο συνίσταται στο δικαίωμα του εργοδοτουμένου να απέχει πλήρως από την παροχή της εργασίας του εκτός του συμφωνηθέντος ωραρίου εργασίας.
Περιλαμβάνει εξάλλου πρόβλεψη για τον διορισμό και τις εξουσίες επιθεωρητών οι οποίοι έχουν ως κύριο έργο τη διασφάλιση της πλήρους και αποτελεσματικής εφαρμογής του προτεινόμενου νομοθετικού πλαισίου, θέσπιση του αδικήματος της παρεμπόδισης του έργου του επιθεωρητή, το οποίο τιμωρείται με ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες ή/και χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες ευρώ (€10.000) και θέσπιση του αδικήματος της παράβασης από εργοδότη οποιασδήποτε από τις προτεινόμενες διατάξεις, το οποίο τιμωρείται με χρηματική ποινή το ύψος της οποίας δεν μπορεί να υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες ευρώ (€10.000).
Επίσης το ν/σ περιλαμβάνει την παροχή εξουσίας στον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων να εκδίδει διατάγματα για ζητήματα που μεταξύ άλλων αφορούν τον καθορισμό των ειδικότερων κανόνων ασφάλειας και υγείας κατά την τηλεργασία, καθώς και τα ελάχιστα τεχνικά και οργανωτικά μέσα που εξασφαλίζουν την άσκηση του δικαιώματος αποσύνδεσης και τον καθορισμό της διαδικασίας ελέγχου εκ μέρους των επιθεωρητών, καθώς και κάθε άλλης τεχνικής φύσεως λεπτομέρεια σχετικής με τους ελέγχους που θα διεξάγονται για την αποτελεσματική εφαρμογή του προτεινόμενου νομοθετικού πλαισίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, όπως λέχθηκε και στην επιτροπή εργασίας κατά τη συζήτηση του ν/σ, η ρύθμιση της τηλεργασίας στη δημόσια υπηρεσία μέχρι το τέλος του έτους 2024, περιλαμβάνεται στις δεσμεύσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας στο πλαίσιο υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, για την οποία καθ’ ύλην αρμόδιο είναι το Υπουργείο Οικονομικών.
Στο ν/σ εισήχθησαν πρόνοιες για να διασκεδαστούν οι διάφορες ανησυχίες που εκφράστηκαν, μεταξύ άλλων πρόνοια με την οποία εισάγεται ρητή απαγόρευση στον εργοδότη, ώστε να μην προβαίνει σε συνεχή παρακολούθηση μέσω της χρήσης κάμερας ή άλλης ανάλογης εφαρμογής παρεμβατικού χαρακτήρα για τον έλεγχο της απόδοσης του εργαζομένου.
Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες εργοδοτούμενος αιτηθεί να εργάζεται με τηλεργασία για λόγους τεκμηριωμένου κινδύνου της υγείας του και ο εργοδότης αμφισβητεί τον εν λόγω κίνδυνο, τη σχετική εξέταση αναλαμβάνουν να διενεργούν ιατροσυμβούλια όπως αυτά ορίζονται δυνάμει των προνοιών των περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Ιατρικά Συμβούλια, Δευτεροβάθμιο Ιατρικό Συμβούλιο και Ειδικοί Ιατροί) Κανονισμών, αντί να ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Τοποθετήσεις Βουλευτών
Ο Πρόεδρος της επιτροπής εργασίας, βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Καυκαλιάς τόνισε στην τοποθέτησή του ότι σήμερα δεν νομοθετούμε για να καθιερώσουμε την τηλεργασία ως νέα μορφή απασχόλησης, καθώς υπάρχει και ήδη εφαρμόζεται στον ιδιωτικό και ευρύτερο δημόσιο τομέα, αλλά ψηφίζεται το πλαίσιο που θα ρυθμίζει τους εργασιακούς όρους της τηλεργασίας.
Είπε ότι το πλαίσιο είναι ικανοποιητικό, παρά τις επιμέρους παρατηρήσεις όλων και ότι μέσα από εξέταση του ν/σ επήλθαν βελτιώσεις και ενίσχυση της θέσης και δικαιωμάτων των εργαζομένων, μεταξύ αυτών η συμπερίληψη προνοιών για ιδιωτικότητα και προσωπικά δεδομένα, η πρόνοια ότι τίθεται σε προαιρετική βάση κατόπιν γραπτής συμφωνίας, η πρόνοια για παροχή δικαιώματος για αποσύνδεση από ηλεκτρονικά μέσα εκτός ωραρίου και άλλα.
Ο κ. Καυκαλίας τόνισε ότι η ψήφιση του ν/σ είναι μια σημαντική πράξη αλλά είναι η μισή δουλειά, και ότι η σωστή δουλειά θα επέλθει με τους ελέγχους που θα καταδείξουν ότι οι νόμοι εφαρμόζονται.
Από τον ΔΗΣΥ η Φωτεινή Τσιρίδου είπε το ν/σ πετυχαίνει την εξισορρόπηση επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, εκμηδενίζει τις αποστάσεις και βοηθά και καλύπτει εργοδότες και εργοδοτούμενους.
Ο Μάριος Μαυρίδης του ΔΗΣΥ μίλησε για τεράστια οφέλη αλλά προειδοποίησε ότι ίσως με την τηλεργασία παρατηρηθεί πίεση στους μισθούς προς τα κάτω γιατί θα έχουν κάποιοι διαφορετικούς όρους εργασίας.
Ο Χρίστος Σενέκης του ΔΗΚΟ είπε ότι η τηλεργασία είναι μια πραγματικότητα και κατοχυρώνεται ως επιλογή και εφαρμόζεται μετά από συμφωνία, χωρίς διακρίσεις. Είπε ότι για το κόμμα του είναι θεμελιώδης η κατοχύρωση για αποσύνδεση από ηλεκτρονικά μέσα, και απόλυτα σεβαστό το καθορισμένο ωράριο εργασίας που ισχύει κατά τη φυσική παρουσία.
Ο Χρύσης Παντελίδης του ΔΗΚΟ αναφέρθηκε ειδικότερα στο δικαίωμα για αποσύνδεση και είπε ότι ορθώς προστατεύεται από το νόμο αλλά, τόνισε, καταπατείται ευρέως ήδη. Είπε ότι ως Βουλή και βουλευτές πρέπει να κάνουν την αρχή για να εμπεδωθεί στη συνείδηση όλων και έφερε ως παράδειγμα τον εαυτό του και άλλους που μπορεί να στέλνουν μηνύματα στους συνεργάτες τους σε ώρες εκτός εργασίας.
Ο Πανίκος Λεωνίδου του ΔΗΚΟ είπε ότι η τηλεργασία είναι ωφέλιμη για τον τόπο και σημείωσε και αυτός ότι πρέπει να προσέξουμε στη διαδικασία εφαρμογής με εχέγγυα για ασφαλή έλεγχο.
Ο Χρύσανθος Σαββίδης του ΔΗΚΟ είπε ότι η πανδημία βοήθησε στον εργασιακό μετασχηματισμό και η τηλεργασία παρέχει εύρος επιλογών για εργοδότηση.
Ο Ζαχαρίας Κουλίας του ΔΗΚΟ έθεσε ερωτήματα ως προς τα πρόστιμα και το ύψος τους, λέγοντας ότι με μεγάλη ευκολία καθορίζονται και ενδεχομένως όταν επιβληθούν μια μικρή επιχείρηση να μην μπορεί να αντεπεξέλθει οικονομικά.
Ο Αλέκος Τρυφωνίδης της ΔΗΠΑ κάλεσε όλους να πάρουν παραδείγματα από την ΑΤΗΚ που εφαρμόζει την τηλεργασία εδώ και χρόνια και πρόσθεσε ότι τα όποια πρακτικά προβλήματα αναφύονται, θα πρέπει να ρυθμιστούν.
Από την ΕΔΕΚ ο Ανδρέας Αποστόλου είπε ότι το ν/σ κατοχυρώνει και τα δικαιώματα των χρόνιων ασθενών και αυτών που έχουν προβλήματα υγείας για κάποιο διάστημα και ότι ανεξάρτητο ιατροσυμβούλιο θα εξετάζει την αίτησή τους.
Ο Χαράλαμπος Θεοπέμπτου των Οικολόγων μίλησε για φοβερά πλεονεκτήματα όταν γίνει σωστή χρήση, μεταξύ αυτών και την μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης. Τόνισε όμως ότι πρέπει να δοθεί μεγάλη προσοχή στο τι είδους λογισμικά θα εγκαθίστανται στον Η/Υ των υπαλλήλων για έλεγχο και παρακολούθησή τους.
Η ανεξάρτητη βουλεύτρια Αλεξάνδρα Ατταλίδου είπε ότι είναι καιρός να αναβαθμιστούν και τα συστήματα της Βουλής ώστε οι βουλευτές όταν ταξιδεύουν ή όταν τηλεργάζονται να έχουν πρόσβαση σε δικά τους έγγραφα, ώστε να βοηθούνται και οι ίδιοι και οι συνεργάτες τους.
