Το πρόγραμμα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία

Κοινή συνέντευξη Τύπου παραχώρησε σήμερα, στο Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, η Υπουργός κ. Αθηνά Μιχαηλίδου και η Πρόεδρος του Συμβουλίου «Φωνή» κ. Αναστασία Παπαδοπούλου για το θέμα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης των μαθητών/τριών.

Όσον αφορά στη διδασκαλία της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία επισημαίνονται τα ακόλουθα:

• Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στην Προσχολική, Δημοτική και Μέση Εκπαίδευση (Γυμνάσιο) υπήρχε στα Αναλυτικά μας Προγράμματα, ήταν υποχρεωτική και θεσμοθετημένη και διδασκόταν κανονικά, χωρίς προβλήματα, από τη σχολική χρονιά 2010-2011. Η Βουλή, με τη Νομοθεσία της, ζήτησε από το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΑΝ) να υπάρξει συγκεκριμένος χρόνος στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα της κάθε τάξης για το θέμα αυτό και επιπλέον να εισαχθεί και στο Λύκειο και στην Τεχνική Εκπαίδευση.

• Το σχολείο έχει ουσιαστικό ρόλο να επιτελέσει στη διασφάλιση της υγείας των μαθητών/τριών. Η εκπαίδευση για θέματα που αφορούν την υγεία αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα για τον/την κάθε μαθητή/μαθήτρια και πρέπει να διασφαλίζεται κατά τη διάρκεια των σχολικών του/της χρόνων. Η Αγωγή Υγείας στο σχολείο συμβάλλει στην αντιμετώπιση αριθμού κοινωνικών προβλημάτων που σχετίζονται με  το κάπνισμα, το αλκοόλ, την παραβατικότητα, τη σεξουαλική κακοποίηση, την οδική ασφάλεια, τον ρατσισμό, τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, καθώς και την κοινωνική ανισότητα. Παράλληλα, η Αγωγή Υγείας στον χώρο της εκπαίδευσης υποστηρίζει συμμετοχικές και δημοκρατικές διαδικασίες, προωθεί την ενεργητική και βιωματική μάθηση και ανοίγει νέες διόδους συνεργασίας σχολείου, οικογένειας και κοινότητας, συντελώντας ουσιαστικά στη δημιουργία θετικού κλίματος στο σχολείο και στην εκπλήρωση των εκπαιδευτικών και κοινωνικών του στόχων. Επιπλέον, συμβάλλει με τρόπο, ώστε οι μαθητές και μαθήτριες να νιώθουν θετικά για το σχολείο, γεγονός που μειώνει τις πιθανότητες ανάπτυξης επικίνδυνων συμπεριφορών που σχετίζονται άμεσα με την υγεία και  πιθανόν τους βοηθά να επιτυγχάνουν καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα.

• Το περιεχόμενο του Αναλυτικού Προγράμματος Αγωγής Υγείας διασφαλίζει την ολιστική έννοια της υγείας, αφού προωθείται η διασύνδεση μεταξύ των θεματικών ενοτήτων. Η πολυδιάστατη και ολιστική αντιμετώπιση της υγείας στο προτεινόμενο Αναλυτικό Πρόγραμμα εκφράζεται μέσα από τέσσερις βασικούς άξονες: α) την ανάπτυξη και ενδυνάμωση του εαυτού, β) την ανάπτυξη ενός ασφαλούς και υγιούς τρόπου ζωής, γ) τη δημιουργία και βελτίωση του κοινωνικού εαυτού και δ) τη δημιουργία του ενεργού πολίτη. Η έμφαση σε μία θεματική ενότητα του Αναλυτικού Προγράμματος Αγωγής Υγείας επιδρά ταυτόχρονα καταλυτικά και στις άλλες. Εξάλλου, οι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την υγεία (π.χ. κάπνισμα, σεξουαλική κακοποίηση, βία, στερεότυπα, διαδικτυακός εκφοβισμός, HIV/AIDS, παραβατικότητα κ.ά.) και με τους οποίους καταπιάνεται η Αγωγή Υγείας, παραμένουν σε μεγάλο βαθμό οι ίδιοι (π.χ. τόπος διαμονής, νομικό πλαίσιο, κοινωνική τάξη, φύλο, εκπαίδευση, κρατικές υπηρεσίες, συνθήκες διαβίωσης κ.λπ.). Η συσχέτιση των θεμάτων της Αγωγής Υγείας με το άμεσο και ευρύτερο περιβάλλον του/της μαθητή/τριας και την ανάπτυξη δεξιοτήτων ζωής που αφορούν τη διεκδίκηση βελτιωμένων συνθηκών ζωής (και συνεπώς υγείας) είναι κοινή σε όλες τις θεματικές ενότητες του Αναλυτικού Προγράμματος. Για παράδειγμα, η δεξιότητα της «διεκδίκησης», η ικανότητα της κριτικής επεξεργασίας των παραγόντων που επηρεάζουν την υγεία ή τις υγιείς συμπεριφορές και τον ρόλο του ατόμου σε μια κοινωνία με συγκρουόμενες αξίες ζωής, αποτελούν στόχο και περιλαμβάνονται σε όλες τις ενότητες.

• Στο πλαίσιο του Αναλυτικού Προγράμματος της Αγωγής Υγείας οι μαθητές/τριες διδάσκονται θέματα που αφορούν την ολιστική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση από τη σχολική χρονιά 2010-2011. Τα θέματα που σχετίζονται με τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση περιλαμβάνονται κυρίως στη θεματική υποενότητα: «Οικογενειακός Προγραμματισμός, Σεξουαλική και Αναπαραγωγική Υγεία» της θεματικής ενότητας Δημιουργία και Βελτίωση Κοινωνικού Εαυτού. Η υποενότητα περιλαμβάνει επιγραμματικά θέματα που αφορούν τα στάδια ανάπτυξης του ατόμου, τον κανόνα του εσωρούχου, τη φιλία, την επίλυση συγκρούσεων σε σχέση με τις σχέσεις/φιλίες, τη διαχείριση συναισθημάτων που εμπίπτουν ευρύτερα στις σχέσεις, τους μηχανισμούς αντιμετώπισης της βίας, τα στερεότυπα φύλου, την υπεύθυνη χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών και του διαδικτύου κ.ά. Τα θέματα που αφορούν τη σεξουαλική αγωγή προσεγγίζονται διαθεματικά μαζί με άλλες θεματικές ενότητες της Αγωγής Υγείας, όπως η ανάπτυξη και εξέλιξη του εαυτού, η συναισθηματική υγεία, η ασφάλεια, η ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, τα δικαιώματα και υποχρεώσεις, οι αξίες ζωής, η χρήση και κατάχρηση ουσιών, οι συνθήκες διαβίωσης, η αποδοχή και διαχείριση της διαφορετικότητας κ.ά. Με λίγα λόγια, η υποενότητα που αφορά τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση δεν προσεγγίζεται ανεξάρτητα, αλλά προσφέρεται η δυνατότητα για συσχετίσεις με άλλες θεματικές ενότητες του Αναλυτικού Προγράμματος, ώστε να διασφαλίζεται η ολιστική διαπραγμάτευση των θεμάτων σεξουαλικής υγείας. Για παράδειγμα, η σεξουαλική συμπεριφορά του/της εφήβου συνδέεται με τη χρήση ουσιών εξάρτησης, το κάπνισμα, θέματα ασφάλειας, την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του/της, αξίες κ.ά. Επομένως, οι μαθητές και οι μαθήτριες έχουν την ευκαιρία να κατανοήσουν ότι η σεξουαλικότητα και η σεξουαλική συμπεριφορά σχετίζονται με τη ζωή τους ευρύτερα, τις ζωές των άλλων και της κοινωνίας ως συνόλου.

• Το Αναλυτικό Πρόγραμμα που αφορά τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση αποτελούσε και συνεχίζει να αποτελεί ευθύνη του ΥΠΑΝ. Βάσει του Προγράμματος αυτού γίνονται συνεχείς επιμορφώσεις και ενδυνάμωση εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, την επιθεώρηση και άλλους φορείς. Επιπλέον, αναπτύχθηκε εκπαιδευτικό υλικό, το οποίο είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του ΥΠΑΝ. Συγκεκριμένα, το υλικό για τη Δημοτική Εκπαίδευση είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα: https://agogyd.schools.ac.cy/index.php/el/ και για τη Μέση Εκπαίδευση στην ιστοσελίδα: https://agogym.schools.ac.cy/index.php/el/yliko/didaktiko-yliko