Από το Ιράκ ως τη Συρία, τη Ρωσία και το Μεξικό, σε περιοχές με πόλεμο, αλλά και σε περιοχές με ειρήνη, σχεδόν 1.700 δημοσιογράφοι έχουν σκοτωθεί από το 2003, ανακοίνωσε σήμερα η οργάνωση Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF), καταγγέλλοντας τον βαρύ αυτόν απολογισμό των 20 τελευταίων ετών στον κόσμο για τους επαγγελματίες των μέσων ενημέρωσης.
Συνολικά, από το 2003 ως το 2022, 1.668 δημοσιογράφοι –επαγγελματίες ή μη και συνεργάτες των μέσων ενημέρωσης–, άνδρες σε ποσοστό πάνω από 95%, έχουν χάσει τη ζωή τους κατά την άσκηση του επαγγέλματός τους, δηλαδή κατά μέσον όρο 80 κάθε χρόνο, σύμφωνα με τον απολογισμό που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα η RSF.
“Πίσω από τους αριθμούς υπάρχουν τα πρόσωπα, η προσωπικότητα, το ταλέντο και η δέσμευση αυτών που πλήρωσαν με τη ζωή τους την συγκέντρωση πληροφοριών, την έρευνά τους για την αλήθεια”, υπογραμμίζει ο γενικός γραμματέας της μη κυβερνητικής οργάνωσης Κριστόφ Ντελουάρ σε ανακοίνωσή του.
Στην κατάταξη των πιο επικίνδυνων χωρών για το επάγγελμα αυτό, κυριαρχούν την περίοδο 2003-2022 το Ιράκ και η Συρία, που μαστίζονται από τον πόλεμο, “με συνολικά 578 νεκρούς σε 20 χρόνια”.
Οι δύο αυτές χώρες “συγκεντρώνουν μόνες τους πάνω από το ένα τρίτο των δημοσιογράφων που έχουν σκοτωθεί”, ενώ ακολουθούν το Μεξικό (125), οι Φιλιππίνες (107), το Πακιστάν (93), το Αφγανιστάν (81) και η Σομαλία (78).
Τις δύο τελευταίες δεκαετίες, οι πιο “μελανές” χρονιές ήταν το 2012 και το 2013 με “αντίστοιχα 144 και 142 ανθρωποκτονίες” δημοσιογράφων που συνδέονται κυρίως με την σύγκρουση στη Συρία, υπογραμμίζει η οργάνωση προάσπισης της ελευθερίας του Τύπου.
Αν και η κορύφωση τις δύο αυτές χρονιές ακολουθήθηκε από “προοδευτική ηρεμία και στη συνέχεια από ιστορικά χαμηλούς αριθμούς από το 2019”, ο αριθμός των νεκρών ξανάρχισε να αυξάνεται το 2022, με 58 δημοσιογράφους να σκοτώνονται κατά την άσκηση του επαγγέλματός τους, έναντι 51 την προηγούμενη χρονιά, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Ως εκ τούτου 8 δημοσιογράφοι έχουν χάσει τη ζωή τους μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, οι οποίοι προστέθηκαν στους 12 δημοσιογράφους που είχαν σκοτωθεί εκεί “στη διάρκεια των προηγούμενων 19 ετών”.
Από αυτό προκύπτει η δεύτερη θέση που καταλαμβάνει η Ουκρανία στην κατάταξη των πιο επικίνδυνων χωρών στην Ευρώπη, πίσω από τη Ρωσία (25 νεκροί δημοσιογράφοι σε 20 χρόνια).
“Από την άνοδο στην εξουσία του Βλαντίμιρ Πούτιν, οι επιθέσεις –συμπεριλαμβανομένων των θανάσιμων– στην ελευθερία του Τύπου εκεί ήταν συστηματικές, όπως έχει συχνά καταγγείλλει η RSF, κυρίως με την εξόντωση της Άννα Πολιτκόφσκαγια στις 7 Οκτωβρίου του 2006”, υπογραμμίζει η μη κυβερνητική οργάνωση.
Με 8 καταγεγραμμένους νεκρούς, η Γαλλία βρίσκεται στην τέταρτη θέση της κατάταξης για την Ευρώπη, πίσω από την Τουρκία (9), “λόγω του μακελειού στο Σαρλί Εμπντό στο Παρίσι το 2015”.
Σε παγκόσμια κλίμακα, η κάλυψη ένοπλων συγκρούσεων αποτελεί την εξήγηση για πολλούς από τους θανάτους αυτούς: από το 2011, περισσότεροι από τους μισούς καταγράφηκαν σε πολεμικές ζώνες, όπως η Συρία ή η Υεμένη.
Ωστόσο, σε ένδειξη της μείωσης της έντασης ορισμένων συγκρούσεων, όπως και “της αποτελεσματικότητας των μέτρων πρόληψης και προστασίας που εφαρμόστηκαν από τα δημοσιογραφικά γραφεία”, η θνησιμότητα σε πολεμικές ζώνες “σταθεροποιήθηκε σε κάτω από 20 θύματα το έτος”.
Ωστόσο οι περιοχές στις οποίες υπάρχει ειρήνη δεν είναι απαραίτητα πιο ασφαλείς: στο σύνολο των δύο δεκαετιών που μελετήθηκαν, οι περιοχές με ειρήνη μετρούσαν “περισσότερους νεκρούς δημοσιογράφους” από τις εμπόλεμες ζώνες, διαπιστώνει η RSF, επικαλούμενη την εξόντωση δημοσιογράφων σε σχέση με “έρευνες για το οργανωμένο έγκλημα και τη διαφθορά”.
Καθώς συγκεντρώνει σχεδόν τα μισά θύματα του 2022, η αμερικανική ήπειρος (Μεξικό, Βραζιλία, Κολομβία, Ονδούρα…) αποδεικνύεται ως εκ τούτου “σήμερα αδιαμφισβήτητα η πιο επικίνδυνη για τα μέσα ενημέρωσης”, σύμφωνα με την μκο, η οποία αγωνίζεται για την εφαμρογή και την ενίσχυση συγκεκριμένων πολιτικών για την προστασία των δημοσιογράφων.
Αν και οι άνδρες υπερεκπροσωπούνται μεταξύ των θυμάτων που καταγράφηκαν από το 2003, 81 γυναίκες δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν σε 20 χρόνια, με “ιδιαίτερα ανησυχητικές αυξήσεις” ανάλογα τη χρονιά, επισημαίνει επίσης η οργάνωση.
Το 2017, 10 γυναίκες δημοσιογράφοι έχασαν τη ζωή τους στο πλαίσιο της εργασίας τους –όπως η ερευνήτρια δημοσιογράφος από τη Μάλτα Ντάφνι Καρουάνα Γκαλιζία– δηλαδή “ποσοστό ρεκόρ 13,5% του συνόλου”.
Σύμφωνα με την Unesco, οι δολοφονίες δημοσιογράφων στον κόσμο εξακολουθούν να μένουν ατιμώρητες σε σχεδόν 9 στις 10 περιπτώσεις.
