Πόσα δαπάνησε το κράτος για την Κοινωνική Προστασία

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Έρευνας της Κοινωνικής Προστασίας, η οποία βασίζεται στους κανόνες που καθορίζει το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ολοκληρωμένων Στατιστικών Κοινωνικής Προστασίας (ΕΣΣΚΟΠ), οι συνολικές δαπάνες της Κοινωνικής Προστασίας στην Κύπρο ως ποσοστό του ΑΕΠ ανήλθαν σε 24,1% το 2020 σε σύγκριση με 18,0% το 2019, που αντιστοιχούν σε €5.283,4 εκατ. το 2020 σε σύγκριση με €4.168,0 εκατ. το 2019.

Κατανομή δαπανών κατά λειτουργία της Κοινωνικής Προστασίας

Oι κυριότερες λειτουργίες είναι αυτές του γήρατος και της ασθένειας/ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, οι οποίες μαζί αποτελούσαν το 63,5% του συνόλου των κοινωνικών παροχών για το 2020 (σε σύγκριση με 71,1% το 2019). Στις παροχές γήρατος (οι οποίες περιλαμβάνουν τόσο τα χρηματικά επιδόματα γήρατος, δηλαδή τις περιοδικές συντάξεις γήρατος, τα περιοδικά χρηματικά επιδόματα καθώς και τα εφάπαξ χρηματικά επιδόματα, όσο και τα επιδόματα γήρατος σε είδος, όπως στέγαση, παροχή βοήθειας για τις καθημερινές δουλειές και λοιπές παροχές), το μεγαλύτερο ποσοστό καταλαμβάνουν οι περιοδικές συντάξεις, οι οποίες αγγίζουν τα €1.793,5 εκατ. και αποτελούν το 90,5% του συνόλου των παροχών γήρατος. Αξίζει να σημειωθεί ότι, τα €1.702,6 εκατ. από τις περιοδικές συντάξεις του 2020, έχουν παραχωρηθεί σε δικαιούχους χωρίς να αποτελεί κριτήριο το εισόδημά τους.

Σημειώθηκε αύξηση στις δαπάνες για τη λειτουργία της ανεργίας το 2020, για την οποία καταγράφηκαν €818,7 εκατ. (σε σύγκριση με €202,2 εκατ. το 2019), καθώς επίσης και για τη λειτουργία του γήρατος με €1.980,9 εκατ. το 2020 (σε σύγκριση με €1.869,1 εκατ. το 2019), τη λειτουργία της ασθένειας/ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης με €1.310,9 εκατ. το 2020 (σε σύγκριση με €1.028,8 εκατ. το 2019), τη λειτουργία των επιζώντων με €314,2 εκατ. το 2020 (σε σύγκριση με €298,0 εκατ. το 2019), τη λειτουργία της οικογένειας με €273,5 εκατ. το 2020 (σε σύγκριση με €236,9 εκατ. το 2019), τη λειτουργία του κοινωνικού αποκλεισμού με €243,6 εκατ. το 2020 (σε σύγκριση με €203,2 εκατ. το 2019) και τη λειτουργία της στέγασης η οποία παρουσίασε επίσης μικρή αύξηση το 2020 με παροχές που ανήλθαν σε €79,7 εκατ. (σε σύγκριση με €73,8 εκατ. το 2019). Αντίθετα, για τη λειτουργία της αναπηρίας σημειώθηκε μικρή μείωση στις παροχές το 2020, για την οποία καταγράφηκαν €162,8 εκατ. (σε σύγκριση με €165,0 εκατ. το 2019).

Κατανομή παροχών σε κατηγοριοποιήσεις του ΕΣΣΚΟΠ

Το μεγαλύτερο ποσοστό των κοινωνικών παροχών το 2020 (88,5%), παρασχέθηκε σε δικαιούχους χωρίς την εξακρίβωση της οικονομικής τους κατάστασης. Συγκεκριμένα, για το 2020 το ποσοστό αυτό αντιστοιχούσε σε €4.589,3 εκατ.. Στις πλείστες των περιπτώσεων, οι δικαιούχοι, έχοντας καταβάλει εισφορές σε διάφορα ταμεία (π.χ. στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων), εξασφαλίζουν δικαιώματα σε παροχές, χωρίς να αποτελεί κριτήριο το εισόδημά τους. Περαιτέρω, οι περισσότερες παροχές το 2020 ήταν σε χρήμα (€3.818,2 εκατ.), με τις παροχές σε είδος να αποτελούν μόνο το 26,3% του συνόλου των παροχών Κοινωνικής Προστασίας (€1.366,1 εκατ.). Όσον αφορά στις παροχές σε χρήμα, το 84,6% (€3.231,7 εκατ.) παρασχέθηκαν περιοδικά (σε τακτά χρονικά διαστήματα), όπως είναι οι συντάξεις και τα επιδόματα, ενώ το 15,4% των παροχών σε χρήμα αποτελούνταν από εφάπαξ πληρωμές και φιλοδωρήματα.

Κατανομή δαπανών κατά πρόγραμμα

Το Πρόγραμμα Κοινωνικής Ασφάλισης αποτελεί τον μεγαλύτερο φορέα κοινωνικών παροχών στην Κύπρο με δαπάνες ύψους €1.643,4 εκατ. κατά το 2020, που αντιστοιχεί σε μερίδιο 31,1% επί του συνόλου των δαπανών. Σημαντική είναι επίσης η συνεισφορά του προγράμματος που αφορά σε Άλλες Δημόσιες Κοινωνικές Παροχές, με €1.315,9 εκατ. ή μερίδιο 24,9% επί του συνόλου. Ακολουθούν, το Γενικό Σύστημα Υγείας (ΓεΣΥ) με €657,0 εκατ. (12,4%), οι Κρατικές Υπηρεσίες Υγείας με €526,6 εκατ. (10,0%), το Πρόγραμμα Κοινωνικής Ασφάλισης Δημοσίων Υπαλλήλων με €496,0 εκατ. (9,4%) και τα Ημι-αυτόνομα Ιδρύματα Πρόνοιας με €362,3 εκατ. (6,9%). Μικρότερα ποσοστά καταγράφηκαν στα υπόλοιπα προγράμματα, τα οποία υπολογίζονται σύμφωνα με τις δαπάνες που παρουσιάζονται στον Πίνακα 4.