Αποτελεί ένα από τα γνωστότερα και πιο επισκέψιμα τζαμιά της Κύπρου και της Ανατολικής Μεσογείου γενικότερα. Το τέμενος Χαλά Σουλτάν Τεκέ κτίστηκε το 1787, στην τοποθεσία που βρίσκεται ο τάφος της Ουμ Χαράμ. Της λεγόμενης «αγίας γυναίκας» του Μωαμεθανισμού.

Η ιστορία που ενέπνευσε τον Αλκαίο

Όταν στα τέλη του 7ου αι. μ.Χ. ο διοικητής της Συρίας, Μωαβιά, αποφάσισε πως η Κύπρος θα αποτελούσε ορμητήριο για την επίθεσή του στο Βυζάντιο, έδωσε τη διαταγή για κατάληψη του νησιού, όπως και έγινε.

Το 649 μ.Χ. με στόλο και στρατό, εισέβαλε στο νησί και αφού λεηλάτησε την Κωστάντια, κάλεσε τους κατοίκους του νησιού να παραδοθούν και να ασπασθούν τον ισλαμισμό, κάτι που οι Κύπριοι αρνήθηκαν ασυζητητί.

Βέβαια, η αντίδραση των Αράβων δεν υπήρξε ήπια. Η οργή τους ήταν τέτοια που αφού λεηλάτησαν και έκαψαν το νησί, έσφαξαν τους κατοίκους του και επιδόθηκαν στην απόλυτη καταστροφή του.

Ανάμεσά τους, βρισκόταν και η Ουμ Χαράμ.

Η αγία γυναίκα του Μωαμεθανισμού

Η Ουμ Χαράμ Μιλχάν Χαλίτ Ζαΐτ Χαράμ Γιενούπ, όπως ήταν το πλήρες όνομά της, δεν ήταν μία τυχαία γυναίκα. Ήταν μία από τις πρώτες πιστούς του Μωάμεθ, και πιο συγκεκριμένα ήταν εκείνη που τον βοήθησαν στις πρώτες του δραστηριότητες και στη φυγή του από τη Μέκκα στη Μεδίνα το Σεπτέμβριο του 622 μ.Χ.

Ο Μωάμεθ που εκτιμούσε αφάνταστα την Ουμ Χαράμ, σε μία από τις επισκέψεις του στο σπίτι της, προφήτευσε πως θα ταξιδέψει στη θάλασσα μαζί με άλλους πιστούς συντρόφους του «σαν βασίλισσα πάνω στο θρόνο της». Πράγματι, το έτος 649, όταν ο Χαλίφης Ούθμαν Ιμπν Αφφάν διέταξε τον κυβερνήτη της Συρίας Μωαβία να εισβάλλει στην Κύπρο, η Ουμ Χαράμ άρπαξε την ευκαιρία και ακολούθησε τον στόλο.

Παρόλα αυτά δεν πρόλαβε να δει την Κύπρο, αφού μόλις έφτασε στο νησί, έπεσε από το άλογό της και σκοτώθηκε.

Θάφτηκε στη Λάρνακα, σε μία πανέμορφη περιοχή της περιοχής Αλυκής. Ο τάφος της είναι σκεπασμένος με υφάσματα και περιβάλλεται από ένα τρίλιθο κατασκεύασμα. Σύμφωνα με την παράδοση ο ένας λίθος αιωρείται.

Δύο αιώνες αργότερα, το 1787 πάνω από τον τάφο χτίστηκε ένα μεγαλοπρεπές τέμενος. Η σημερινή του μορφή συμπληρώθηκε στα 1816. Το τζαμί αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα τεμένη της μουσουλμανικής πίστης και αναφέρεται τρίτο στον κατάλογο με τα σημαντικότερα τζαμιά μετά την Καάβα στην Μέκκα και το ιερό του Μωάμεθ στη Μεδίνα.

Ο χώρος ήταν ιδιαίτερα ιερός για τους Μουσουλμάνους. Μάλιστα, παλαιότερα τα παραπλέοντα οθωμανικά καράβια χαιρετούσαν με κανονιοβολισμούς. Πρόσφατα έγιναν εργασίες αποκατάστασης του τεμένους.

Η Ουμ Χαράμ του Μητροπάνου

Το 1999, ο Άλκης Αλκαίος εμπνευσμένος από την ιστορία της «μωαμεθανής αγίας γυναίκας», έγραψε το Ουμ Χαράμ.

Ο Δημήτρης Μητροπάνος το ερμήνευσε σε μουσική Μάριου Τόκα και συμπεριλαμβάνεται στον δίσκο «Έντελβάις».