Του Αποστόλου Βαρνάβα σήμερα – Η σημασία του Αποστόλου Βαρνάβα για την Εκκλησιαστική ιστορία της Κύπρου
Η σημερινή γιορτή του Αποστόλου Βαρνάβα, ιδρυτή της Κυπριακής Εκκλησίας και προστάτη Αγίου της Κύπρου, άρχισε να τιμάται στην Κύπρο από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, λίγο μετά τον θάνατό του τον 1ο αιώνα μ.Χ. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Βαρνάβας μαρτύρησε γύρω στο 57-61 μ.Χ. στη Σαλαμίνα της Κύπρου, όπου και ετάφη.
Ο Απόστολος Βαρνάβας, κατά την παράδοση και τις Πράξεις των Αποστόλων, καταγόταν από την Κύπρο. Συγκεκριμένα, γεννήθηκε στη Σαλαμίνα, μια από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαίας Κύπρου. Ήταν Εβραίος της φυλής Λευί, με το αρχικό όνομα Ιωσήφ, ενώ το όνομα «Βαρνάβας» (που σημαίνει «υιός παρακλήσεως» ή «παρηγορητής») του δόθηκε από τους Αποστόλους λόγω του χαρακτήρα και του έργου του (Πράξεις 4:36). Η κυπριακή του καταγωγή τον καθιστά ιδιαίτερα σημαντικό για την ιστορία και την ταυτότητα της Κύπρου.
Η ετήσια επίσημη εορτή του καθιερώθηκε στις 11 Ιουνίου, ημερομηνία που αναφέρεται στα αρχαία μαρτυρολόγια και παραμένει μέχρι σήμερα η ημέρα τιμής του από την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Ιδιαίτερα στην Κύπρο, η τιμή προς τον Βαρνάβα είναι πολύ έντονη:
Από τον 4ο αιώνα μ.Χ., επί αρχιεπισκοπίας Ανθεμίου, χτίστηκε βασιλική προς τιμήν του στον τόπο του μαρτυρίου του (σημερινή Μονή Αποστόλου Βαρνάβα κοντά στη Σαλαμίνα) της σκλαβωμένης περιοχής Αμμοχώστου.
Ο Βαρνάβας συνδέεται με την αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Κύπρου. Σύμφωνα με την παράδοση, το 488 μ.Χ., ο τάφος του ανακαλύφθηκε στη Σαλαμίνα, με αντίγραφο του Ευαγγελίου του Ματθαίου στο στήθος του. Αυτή η ανακάλυψη ενίσχυσε το κύρος της Κυπριακής Εκκλησίας, οδηγώντας στην αναγνώριση της αυτοκεφαλίας της από την Γ’ Οικουμενική Σύνοδο και τον Αυτοκράτορα Ζήνωνα.
Ο Αυτοκράτορας επιβεβαίωσε την αυτοκεφαλία, χορηγώντας προνόμια στον Αρχιεπίσκοπο, όπως το δικαίωμα να φέρει κόκκινο μανδύα, να κρατά σκήπτρο και να υπογράφει με κόκκινο μελάνι.
Η αυτοκεφαλία, που σημαίνει διοικητική και πνευματική αυτονομία, καθιστά την Εκκλησία της Κύπρου ανεξάρτητη από άλλα πατριαρχεία ή εκκλησιαστικές αρχές. Αυτό της επιτρέπει να διοικείται από τη δική της Ιερά Σύνοδο, με επικεφαλής τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου, χωρίς εξωτερικές.
Η αυτοκέφαλη Εκκλησία αποτελεί πυλώνα της κυπριακής ταυτότητας, διατηρώντας τη θρησκευτική και πολιτιστική συνέχεια του ελληνικού χριστιανικού στοιχείου. Κατά την Οθωμανική και Βρετανική κυριαρχία, η Εκκλησία διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο ως εθναρχούσα. Η αυτοκεφαλία επέτρεψε στην Εκκλησία της Κύπρου να διατηρεί τη δική της λειτουργική και θεολογική παράδοση, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση μιας ξεχωριστής χριστιανικής κληρονομιάς στο νησί.
