Ελεγκτική: Υπερβολική άντληση νερού από φράγματα, αδυναμίες στη διαχείριση του υδατικού

Αδυναμίες, καθυστερήσεις και παρωχημένες μελέτες διαπιστώνει η Ελεγκτική Υπηρεσία σε ειδική έκθεση της σε σχέση με τους Υδάτινους Πόρους.

«Η Κύπρος είχε αξιολογήσει τους κινδύνους αυτών των επιπτώσεων στους υδάτινους πόρους το 2016, όμως η αξιολόγηση απαιτεί επικαιροποίηση για την αποτελεσματική διαχείριση των πόρων. Διαχρονικά, λήφθηκαν μέτρα όπως η κατασκευή φραγμάτων, η ανάπτυξη μονάδων αφαλάτωσης και η επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένου νερού, αλλά με περιορισμένη αποδοτικότητα και υψηλό κόστος», αναφέρει σε ανάρτηση της η Υπηρεσία.

Δείτε αυτούσια την έκθεση της Ελεγκτικής εδώ.

Υπέρβαση στην απόληψη νερού από φράγματα
Μεταξύ των συμπερασμάτων της Ελεγκτής αναφέρεται και η υπέρβαση των εγκριμένων ορίων απόληψης νερού από φράγματα (Νότιου Αγωγού και Πάφου) σε σχέση με τους δείκτες ξηρασίας.

Όπως αναφέρει η Ελεγκτική, «όσον αφορά στο Σύστημα Νότιου Αγωγού, διαπιστώσαμε ότι, κατά την περίοδο 2017 – 2023, τόσο η ποσότητα που εγκρίθηκε για απόληψη από φράγματα από το Υπουργικό Συμβούλιο, όσο και η ποσότητα που τελικά καταναλώθηκε, υπερέβαινε την ποσότητα που καθορίζεται με βάση τους πιο πάνω δείκτες αποθεμάτων. Συγκεκριμένα, το έτος 2020 η πρόταση για προβλεπόμενη απόληψη υπερέβαινε κατά 22,5 εκ. κ.μ. την προβλεπόμενη ποσότητα, ενώ το ίδιο έτος και η κατανάλωση ξεπέρασε κατά 16,5 εκ. κ.μ. την προβλεπόμενη απόληψη με βάση τους σχετικούς δείκτες.

Παρόλο που το έτος 2020 θεωρείτο βροχερό έτος, θεωρούμε ότι, τόσο η πρόταση για απόληψη νερού που υποβλήθηκε, όσο και η έγκριση από το ΥΣ θα έπρεπε να ήταν εντός του πλαισίου των καθορισμένων δεικτών, ένεκα του ότι τα επόμενα έτη που θα ακολουθούσαν ενδεχομένως να χαρακτηρίζονταν από ανομβρία».

Κατά αντίστοιχο τρόπο, αλλά σε μικρότερο βαθμό, παρουσιάστηκε υπέρβαση και στην Πάφο.

Πάραλληλα σημειώνεται πως η διαχείριση των φραγματών είναι κατακερματισμένη, ανάμεσα στο Υπουργείο Γεωργίας και το Υπουργείο Εσωτερικών και ότι υπάρχει έλλειψη διασύνδεσης μεταξύ κύριων υδατικών έργων, περιορίζοντας την ευελιξία.

Η Ελεγκτική υπογραμμίζει ότι δεν έχουν εφαρμοστεί μέτρα για περιορισμό της εξάτμισης νερού από φράγματα και λιμνοδεξαμενές, που σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις ανέρχεται στο 8%. Σημειώνει ως επιτυχημένες πιλοτικές εφαρμογές για μείωση εξάτμισης (πλωτές μεμβράνες), που όμως δεν έχουν τύχει ευρείας εφαρμογής.

Μειωμένη παραγωγή σε μονάδες αφαλάτωσης
Παράλληλα διαπιστώνεται λειτουργία ορισμένων μονάδων αφαλάτωσης με μειωμένη παραγωγή ή σε εφεδρεία και μη πλήρης εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης Ξηρασίας (ΣΔΞ) για τον καθορισμό λειτουργίας και εφεδρείας των μονάδων αφαλάτωσης.

Σημειώνεται επίσης ότι η μονάδα στην Πάφο καταστράφηκε πρόσφατα και βρίσκεται στο στάδιο αποκατάστασης, ενώ το έργο της διασύνδεσης της μονάδας αφαλάτωσης Βασιλικού με το δίκτυο ύδρευσης βρίσκεται υπό κατασκευή με καθυστερήσεις, με αποτέλεσμα το αφαλατωμένο νερό που παράγεται να διοχετεύεται στο Σύστημα του Νοτίου Αγωγού και να προκύπτει η ανάγκη για επαναδυίλισή του.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σανίδα σωτηρίας οι 14 μονάδες αφαλάτωσης, πότε μπαίνουν σε λειτουργία

Σε σχέση με την τριτοβάθμια επεξερργασία λυμάτων, ναι μεν υπάρχει αξιοποίηση του ανακυκλωμένου νερού για άρδευση, ωστόσο μεγάλο μέρος του ανακυκλωμένου νερού παραμένει αναξιοποίητο ή απορρίπτεται. Την ίδια ώρα, αν και η μεγίστη δυναμικότητα παραγωγής φτάνει τα 53,9 εκ. κυβικά μέτρα ετησίως το 2023, διαπιστώθηκε πως παράχθηκε μόλις το 52,3%.

Προειδοποιητικές επιστολές έχει αποστείλει η Κομισιόν το 2023 και το 2024 σε σχέση με τους υδάτινους πόρους, με την Ελεγκτική να καλεί την ΚΔ να λάβει άμεσα μέτρα συμμόρφωσης.

«Η υφιστάμενη τιμολογιακή πολιτική στο νερό ύδρευσης παρουσιάζει ανισότητες μεταξύ των καταναλωτών, αφού καταγράφονται σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των επιβαλλόμενων τελών από τους Τοπικούς Φορείς Ύδρευσης», σημειώνεται σε σχέση με την τιμολογιακή πολιτική.