Μιχάλης Φωτίου: Ζω σημαίνει δημιουργώ…

Γράφει η Ρέα Κουμπαρή

Ο πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας, Μιχάλης Φωτίου, που φιλοξενούμε σήμερα στη σελίδα μας, γεννήθηκε στη Λάρνακα το 1960 και πέρασε τα πρώτα του παιδικά χρόνια στο κατεχόμενο σήμερα χωριό Άγιο Σέργιο, της επαρχίας Αμμοχώστου. Σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός στο Ανώτερο Τεχνολογικό Ινστιτούτο (ΑΤΙ) και στις ΗΠΑ και εργάστηκε ως μηχανικός, αναλυτής δεδομένων και σύμβουλος επιχειρήσεων. Η λογοτεχνία ήταν πάντα ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής του, όπως μας αποκάλυψε, με ιδιαίτερη προτίμηση στην κλασική και νεότερη Αμερικανική και Ρωσική λογοτεχνία. Εκτός από τη λογοτεχνία, αγαπά τη θάλασσα, το τρέξιμο και τη μουσική.

Πάμε λοιπόν να τον γνωρίσουμε:

Ρ.Κ: Μιχάλη μου να μου επιτρέψεις να σου μιλάω στον ενικό αφού ήδη γνωριζόμαστε. Μιλώντας και με άλλους συγγραφείς διαπίστωσα ότι το να είσαι συγγραφέας δεν είναι και το πιο εύκολο σε εισαγωγικά επάγγελμα. Οπότε σωστά λένε όλοι ότι είναι ένας δύσκολος δρόμος. Πες μου, τι είναι αυτό που σε έκανε να πιάσεις το μολύβι για πρώτη φορά και να πάρεις το δύσκολο δρόμο του συγγραφέα;

Μ.Φ: Πως ξεκίνησα! Θυμάμαι ακόμη και στα φοιτητικά μου χρόνια στο ΑΤΙ, όταν μετά τα μεσάνυχτα τελείωνα το διάβασμα μου, έπαιρνα ένα κομμάτι χαρτί και έγραφα ιστοριούλες, μικρές, και τώρα όπως το σκέφτομαι, πολύ-πολύ επιφανειακές. Και για να προλάβω την ερώτηση σου, ναι τις έχω φυλάξει. Ακόμη και στο στρατό, τα βράδια όταν δεν είχα υπηρεσία, ακόμη και τότε έκλεβα χρόνο για να γράψω.

Ρ.Κ: Ποια ήταν αυτή η ανάγκη σου που σε ωθούσε να γράφεις;

Μ.Φ: Δεν ξέρω! Αυτό που ξέρω είναι ότι είχα μια παθιασμένη σχέση με τα βιβλία, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Ξεκίνησα με τα κλασικά εικονογραφημένα, της εποχής εκείνης, που μ’ αγόραζε η μάνα μου από τότε που ήμουν παιδί και συνέχισα μετά με Ιούλιο Βερν και Μενέλαο Λουντέμη. Είχα από τότε προσκολληθεί στην ιδέα του βιβλίου, που ακόμη και μέχρι σήμερα η μυρωδιά του χαρτιού….αρέσκει μου. Είχα την ικανότητα να εκφράζω τον εαυτό μου, τα συναισθήματα μου, καλύτερα μέσα από το γραπτό λόγο πάρα τον προφορικό. Για κάποιο λόγο και κατά διάφορα στάδια στη ζωής μου, ήθελα κι έγραφα. Παραδείγματος χάρη, όταν έφυγα για δουλειά στο Κάϊρο, εκεί είχα την ευκαιρία να γνωρίσω το πραγματικό Κάϊρο, κι όχι αυτό που βλέπει ένας τουρίστας. Γνώρισα την ιστορία του. Είδα ανθρώπους να ζούνε σε νεκροταφεία και βίωσα τις τεράστιες πολιτισμικές διαφορές που μας χώριζαν.

Επιστρέφοντας στην Κύπρο, έγραψα ένα οδοιπορικό για αυτή την εμπειρία μου. Καλώς ή κακώς ανήκω στην κλάση των ανθρώπων που αφοσιώνονται στη δουλειά τους, οπότε και να ήθελα να προχωρήσω με μια ολοκληρωμένη δουλειά, κάτι που θέλει μεγάλη συγκέντρωση, δεν είχα τον χρόνο λόγω της μεγάλης εργασιακής πίεσης στην εταιρεία που εργαζόμουν. Όταν κάποια στιγμή αποφάσισα να συνεχίσω να εργάζομαι μόνος μου ως αυτοεργοδοτούμενος, απευθείας αυτό μου έδωσε το χρόνο που χρειαζόμουνα να κάνω πράγματα για μένα. Το πρώτο να ξεκινήσω να γράφω μυθιστορήματα και το δεύτερο να μάθω κιθάρα. Τα κατάφερα και στα δύο (γέλια).

Ρ.Κ: Είσαι εσωστρεφής σαν άτομο; Μήπως αυτό έπαιξε ρόλο;

Μ.Φ: Είμαι εσωστρεφής σαν άτομο. Δεν το σκέφτηκα ποτέ, αλλά ναι, πιθανόν να σχετίζονται τα δύο. Πάντα με τρόμαζε η πολύ προσωπική επαφή με τον κόσμο και επειδή εκ φύσεως μας εμείς οι άνθρωποι είμαστε κοινωνικά όντα, τότε, ίσως άτομα σαν εμένα, να ικανοποιούν την ανάγκη για επικοινωνία μέσω της γραφής.

Ρ.Κ: Πως θα χαρακτήριζες την διαδρομή της συγγραφής μέχρι σήμερα; Ευχάριστη, περιπετειώδης ή αγχώδης;

Μ.Φ: Η συγγραφή ήταν και είναι μια πολύ συναρπαστική εμπειρία για μένα. Ξεκινάς με μια πρόκληση. Μια ιδέα. Θα μπορέσω αυτή την ιδέα να την μετατρέψω σε μια ολοκληρωμένη ιστορία, κάτι που θα συναρπάσει τον κόσμο; Μετά έρχεται ο ενθουσιασμός. Φτιάχνω έναν κόσμο στο μυαλό μου, που μπορεί να είναι πραγματικός αλλά μπορεί και όχι. Φτιάχνεις κάτι, κάποτε χρησιμοποιώντας ένα σκελετό τον οποίο ντύνεις, και κάποτε από το τίποτα. Αυτό σου φέρνει αλλόκοτα και πολύ δυνατά συναισθήματα. Όταν έγραφα το βιβλίο μου ‘’Όταν οι Ορίζοντες στενεύουν’’, έπλασα τους χαρακτήρες που ήθελα. Κι εκεί έγινε η ανατροπή. Στην πορεία, αυτοί οι χαρακτήρες που εγώ έπλασα, απόκτησαν δική τους συνείδηση, δική τους οντότητα και μου λένε, εμείς αυτό τον δρόμο θέλουμε να ακολουθήσουμε κι όχι αυτόν που μας δείχνεις εσύ.

Ρ.Κ: Ποιους εμπιστεύεσαι την αντικειμενική τους άποψη για το έργο σου;

Μ.Φ: Πριν χρόνια πολλά ο Τσαϊκόφσκι έγραψε το πρώτο και μοναδικό του κονσέρτο για πιάνο. Το πήρε στον Ρούμπινσταϊν, έναν κριτικό μουσικής, θέλοντας να μάθει την άποψή του, η οποία ήταν ‘’πέταξέ το στον κάλαθο των αχρήστων’’. Ευτυχώς ο Τσαϊκόφσκι δεν ακολούθησε τη συμβουλή του και σήμερα θεωρείται ένα από τα διαμάντια της κλασικής μουσικής. Εδώ ισχύει η θεωρία της σχετικότητας, ότι είναι διαμάντι για μένα, για σένα μπορεί να είναι κάρβουνο. Εγώ το εμπιστεύτηκα στη δεύτερη μου κόρη που την ενθουσίασε. Μετά όμως μπαίνουν άλλες διαστάσεις στο παιχνίδι. Ξεκινάς από τον Εκδοτικό Οίκο, αν θα αρέσει, ώστε να προχωρήσει στη διαδικασία έκδοσης και μετά έρχεται η αμφισβήτηση από σένα τον ίδιο. Θα δείξει ενδιαφέρον ο κόσμος ή θα καταλήξει μόνο για δώρο σε φίλους. Δυστυχώς στην πορεία συνειδητοποίησα ότι οι πωλήσεις των βιβλίων στην Κύπρο δεν έχουν ή σχεδόν τίποτα να κάνουν με την ποιότητα του βιβλίου, αλλά πόσο μεγάλος είναι ο κύκλος του εκδότη ή του συγγραφέα. Αν το βιβλίο δεν ανήκει σε ένα δημοφιλή και διαφημισμένο συγγραφέα, και αν δεν προέρχεται από την Ελλάδα, τα βιβλιοπωλεία δείχνουν παντελή αδιαφορία στην προώθησή του.

Ρ.Κ: Θα ήθελες να μας πεις δυο λόγια για το πρόσφατο βιβλίο σου ‘’Όταν οι Ορίζοντες στενεύουν’’, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ανώνυμο;

Μ.Φ: Η ιδέα ουσιαστικά είναι η ιστορία ενός υπαρκτού προσώπου από την ευρύτερη μου οικογένεια και η αρχική ιδέα ήταν να γράψω τη βιογραφία του. Εκ των υστέρων, για διάφορους λόγους δεν ακολούθησα αυτό το δρόμο αλλά ‘’πάτησα’’ στην ιστορία αυτού του ανθρώπου. Είναι βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα. Ενός τεράστιου, εντυπωσιακά μεγαλόσωμου άντρα που έκανε παράτολμα πράγματα. Όπως το να καταταγεί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, να ασχοληθεί με την πάλη σχεδόν σε επαγγελματική βάση. Αυτός λοιπόν ο άνθρωπος, ξεκίνησε με όλα τα εχέγγυα να έχει μια εντυπωσιακή ζωή και κατάληξε να έχει, μια λίγο πολύ, μίζερη ζωή. Κλεισμένος μέσα στον εαυτό του και εθισμένος στο αλκοόλ. Το βιβλίο τον δείχνει να περνά μέσα από μια σειρά από δυστυχίες, κακοτυχίες και χαμούς. Χάνει τη μητέρα του που υπεραγαπούσε από πολύ μικρός, στερείται το όνειρό του για πρωταθλητισμό μετά από έναν τραυματισμό, και μένει μόνο όνειρο η επιθυμία του να πάει στην Αγγλία να δουλέψει και να γίνει επιχειρηματίας. Και το αποκορύφωμα; Χάνει τη μικρή του αδελφή από τα χέρια του καλύτερου του φίλου. Όλα αυτά τον λύγισαν.

Ρ.Κ: Ποιος είναι ο αγαπημένος σου χαρακτήρας στο βιβλίο;

Μ.Φ: Νομίζω από όλους ξεχωρίζω τη Νίνα, τη γυναίκα του Ευαγόρα, η οποία είναι ένας άνθρωπος γεμάτος ζωή, δυναμικός, έξυπνος που δεν λαμβάνει υπόψη τα κουτσομπολιά και τις μικροπρέπειες της κοινωνίας. Που δεν την ενδιαφέρει η γνώμη των άλλων από την στιγμή που ξέρει πως κάτι που κάνει είναι ηθικό.

Ρ.Κ: Υπάρχουν στοιχεία του χαρακτήρα σας σε κάποια προσωπικά βιώματα στην ιστορία του βιβλίου σου;

Μ.Φ: Όσο και να λες ότι φτιάχνεις τους χαρακτήρες σου από το μηδέν η αλήθεια είναι ότι δανείζεσαι κομμάτια από προσωπικότητες διαφόρων προσώπων για να τους φτιάξεις. Νομίζω ότι μπήκαν στοιχεία πολλών ανθρώπων που γνώρισα στη ζωή μου από το εργασιακό ή οικογενειακό περιβάλλον, όπως και γεγονότα. Όπως για παράδειγμα ο Ιούλιος, ο επιστήθιος φίλος του Ευαγόρα, ο οποίος σκότωσε την γυναίκα του. Αυτό είναι υπαρκτό γεγονός, που αν δεν κάνω λάθος έγινε γύρω στη δεκαετία του ’80 στην πόλη της Λάρνακας. Τώρα, αν βάζω τον εαυτό μου ως χαρακτήρα, θα σου απαντήσω πως όχι. Σε όλα ανεξαιρέτως τα μυθιστορήματα που έγραψα ο Μιχάλης δεν είναι μέσα, γιατί ο Μιχάλης είναι ο ενορχηστρωτής και ο ενορχηστρωτής δεν μπορεί να παίζει και βιολί.

Ρ.Κ: Τι συναισθήματα επιδιώκεις να προκαλέσεις στον αναγνώστη;

Μ.Φ: Θέλω να προκαλέσω τον αναγνώστη να σκεφτεί αν η ζωή μας είναι ένα τυχαίο συμβάν και η έκβασή της ένα τυχαίο αποτέλεσμα ή αν εμείς ορίζουμε την τύχη μας. Στη ζωή μας αναμφίβολα θα μας τύχουν αναποδιές, μεγάλες ή μικρές. Το ερώτημα το μεγάλο είναι, μπορεί ο οποιοσδήποτε από μας να τις ξεπεράσει ή είναι προδιαγεγραμμένη η πορεία μας; Εμείς ορίζουμε τη ζωή μας και την τύχη μας, ή ό,τι και να κάνουμε δεν μπορούμε να αποφύγουμε το πεπρωμένο μας;

Ρ.Κ: Έχεις εισπράξει κάποια κριτική για έργο σου και πως αισθάνθηκες με αυτό;

Μ.Φ: Άκουσα αρκετές κριτικές ναι. Κάποιος που μίλησα μαζί του βρήκε αρκετά έντονες τις λεπτομέρειες για την ωμότητα του πολέμου. Αυτό μπορεί να είναι θετικό ή αρνητικό, όπως το δει κανείς. Κάποιοι άλλη βρήκαν πολύ νοσταλγικό τον τρόπο που περιγράφω την πόλη της Λάρνακας του ‘30, όπως τότε που την έζησαν και οι ίδιοι, ή που άκουσαν τους παλαιότερους να διηγούνται. Είχε όμως κι αρκετό κόσμο που ήθελε happy end κι αυτό ήταν κάτι που δεν μπορούσα να αλλάξω, και δεν ήθελα, γιατί όλη η ζωή του προμήνυε αυτή την κατάληξη. Αλλά αντικειμενικά πιστεύω ότι, για πρώτη προσπάθεια άφησε καλές εντυπώσεις.

Ρ.Κ: Έχει κάτι έτοιμο να μας παρουσιάσεις με το νέο χρόνο;

Μ.Φ: Ένα μυθιστόρημα μου είναι υπό έκδοση από ένα Ελλαδικό εκδοτικό Οίκο. Όπως και το πρώτο, είναι ιστορικό μυθιστόρημα και διαδραματίζεται στην Καρπασία τις δεκαετίες του ’30 και ’40. Περιγράφει την ιστορία και την τραγική κατάληξη μιας οικογένειας της οποίας ο μεγάλος γιος είναι κωφάλαλος εκ γενετής. Παράλληλα, εργάζομαι πάνω σε δυο άλλα θέματα. Το πρώτο ονομάζεται ‘’Δώδεκα ώρες από τη ζωή ενός ανθρώπου’’ και έχει να κάνει με τη ζωή ενός μεσήλικα διαζευγμένου και άνεργου ανθρώπου μέσα από 12 κεφάλαια. Το δεύτερο ονομάζεται “Επαναστάτες δίχως αύριο” και σχετίζεται με την αντίδραση κάποιων νέων ανθρώπων στην διαφθορά που ταλαιπωρεί την κοινωνία μας. Και τα δυο είναι αποκλειστικά προϊόντα μυθοπλασίας.

Ρ.Κ: Μιχάλη μου, σε ευχαριστώ θερμά για αυτή την υπέροχη συζήτηση. Ήταν πραγματικά απολαυστική και γεμάτη έμπνευση. Ανυπομονώ να ξανασυναντηθούμε σύντομα με νέα έργα και δημιουργίες σου. Καλή συνέχεια και κάθε επιτυχία!