Σε καλή κατάσταση βρίσκεται η Κύπρος στο θέμα της ρητορικής μίσους σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, δήλωσε σήμερα ο Δρ Ελίκκος Ηλία, Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, προσθέτοντας ότι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί σε οργανωμένα ακραία στοιχεία.
Ο κ. Ηλία μιλούσε σε συνέδριο με θέμα «Ρητορική Μίσους στον Δημόσιο Διάλογο» που διοργάνωσε το Εθνικό Σημείο Επαφής του Ευρωπαϊκού Δικτύου Μετανάστευσης σε παραλιακό ξενοδοχείο της Λάρνακας, με στόχο «να συνδράμει σε μια γόνιμη συζήτηση σχετικά με την εφαρμογή και την αποτελεσματικότητα της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας για τον εντοπισμό και κατά συνέπεια την καταπολέμηση περιστατικών ξενοφοβίας και ρητορικής μίσους».
Όπως είπε ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών «είμαστε σε μια Δημοκρατία όπου υπάρχει απόλυτος σεβασμός της ελευθερίας του λόγου, ταυτόχρονα όμως καταδικάζουμε ανεπιφύλακτα την οποιαδήποτε μορφή ρητορικής μίσους και διακρίσεων».
«Η ρητορική μίσους οδηγεί σε ακραίες καταστάσεις, οδηγεί σε εγκλήματα και γενικά την καταδικάζουμε ανεπιφύλακτα», σημείωσε.
Σε ερώτηση κατά πόσον υπάρχουν κάποια στοιχεία στην Κύπρο για την ρητορική μίσους, απάντησε πως «σίγουρα υπάρχουν κάποια ακραία στοιχεία και όταν αυτά τα στοιχεία είναι οργανωμένα τότε πρέπει να είμαστε ακόμα πιο προσεκτικοί, προκειμένου να καταδικάζουμε και να καταπολεμούμε αυτές τις καταστάσεις ρητορικής μίσους, οι οποίες οδηγούν πολλές φορές σε κακά αποτελέσματα».
Κληθείς να αναφέρει εάν υπάρχουν στοιχεία για την Κύπρο σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης για το συγκεκριμένο θέμα, είπε ότι «γίνονται κάποιες μελέτες και στην Κύπρο είμαστε σε καλή κατάσταση, παρ΄ όλο που το μεγάλο μας πρόβλημα το μεταναστευτικό, δυστυχώς δεν βοηθά προς την σωστή κατεύθυνση».
Ερωτηθείς κατά πόσον έχουν εντοπιστεί προβλήματα ως προς την εφαρμογή της νομοθεσίας ή ως προς τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας, απάντησε αρνητικά και πρόσθεσε πως «η νομοθεσία είναι εκεί, ακολουθούμε την Ευρωπαϊκή Οδηγία, απλά δεν έχουμε πολλές περιπτώσεις για τις οποίες να πούμε ότι εφαρμόστηκε η νομοθεσία».
«Εξάλλου, το να προσφύγουμε στα δικαστήρια είναι ίσως το ακραίο μέτρο για να αποφύγουμε τη ρητορική μίσους», είπε.
Από την πλευρά του ο Νίκος Ίσαρης, Αναπληρωτής Επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο χαρακτήρισε «ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Μετανάστευσης στην Κύπρο διοργανώνει αυτή την πολύ σημαντική εκδήλωση για τα εγκλήματα και τη ρητορική μίσους στο δημόσιο λόγο».
«Είναι σημαντικό, γιατί η ρητορική μίσους είναι παρούσα και στο δημόσιο λόγο αλλά και στα κοινωνικά δίκτυα που χρησιμοποιούμε αρκετά όλοι σήμερα», σημείωσε.
Πρέπει να καταλάβουμε, συνέχισε ο κ. Ίσαρης «ότι ρητορική μίσους θεωρείται και μια για παράδειγμα απαξιωτική δήλωση που μπορεί να κάνει ένας εκλελεγμένος εκπρόσωπος κάποιου θεσμού, ένας Βουλευτής, ένας πολιτικός, ένας μητροπολίτης που μιλά για παράδειγμα απαξιωτικά για την ΛΟΑΤΚΙ Κοινότητα και υποκινεί μίσος, διακρίσεις και βία».
«Ρητορική μίσους είναι και τα σχόλια που λαμβάνει ένα 16χρονο κορίτσι στα ΜΚΔ για την εμφάνιση του, το βάρος του ή για τη σεξουαλική προτίμηση που μπορεί να έχει», πρόσθεσε.
Αυτά ανέφερε ο κ. Ισαρης, «είναι ενάντια σε βασικές αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γι’αυτό το λόγο από το 2008, η ΕΕ έχει υιοθετήσει μια απόφαση πλαίσιο κατά της ρητορικής μίσους και των εγκλημάτων μίσους που βασίζονται στην φυλή, στην σεξουαλική προτίμηση, στην εθνοτική ομάδα κτλ, και από το 2016 έχει και ένα κώδικα δεοντολογίας με τις μεγάλες πλατφόρμες των ΜΚΔ όπως το Facebook, Youtube, Instagram και άλλες».
Μ’αυτόν τον κώδικα δεοντολογίας, συνέχισε «οι πλατφόρμες υποχρεούνται να υιοθετούν κάποια standards σχετικά με τη ρητορική μίσους και να λαμβάνουν άμεση δράση για να αφαιρούν σχόλια που υποκινούν το μίσος, τη βία και τις διακρίσεις έναντι κάποιων ομάδων».
Σε ερώτηση κατά πόσον υπάρχει κάποια νομοθεσία η οποία καλύπτει τέτοια περιστατικά που καταγράφονται στο διαδίκτυο ούτως ώστε να είναι υπόλογοι αυτοί που τα κάνουν στα θύματα τους, ο κ. Ισαρης απάντησε πως «από το 2022 υπάρχει το λεγόμενο digital services act, το οποίο αφορά όλες τις μεγάλες πλατφόρμες, που ουσιαστικά υποχρεώνει τις πλατφόρμες να υιοθετούν αυτούς τους κανόνες και τους κώδικες και εφόσον δεν τους τηρούν η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει το δικαίωμα να λάβει και μέτρα κατά των πλατφορμών».
«Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί για πρώτη φορά υπάρχει και ποινικοποίηση αυτού που λέμε ρητορική μίσους στο δημόσιο λόγο και στα δίκτυα», σημείωσε.
Από την πλευρά του Αριστοτέλης Κωνσταντινίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Δικαίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Τμήμα Νομικής Πανεπιστημίου Κύπρου, ανέφερε ότι η κεντρική ομιλία που έκανε στο συνέδριο «αφορούσε το νομικό / νομοθετικό πλαίσιο διεθνώς και στην Κύπρο, για την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους». «Υπάρχουν εδώ και ορισμένες δεκαετίες και διεθνώς και την τελευταία δεκαετία – δεκαπενταετία και στην Κύπρο κανόνες οι οποίοι επιδιώκουν την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους», είπε.
Αυτό, συνέχισε «γίνεται γιατί η ρητορική μίσους είναι ένα πολύ επικίνδυνο φαινόμενο το οποίο οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε εγκλήματα μίσους και σε πολύ πιο σοβαρά εγκλήματα, μπορεί να οδηγήσει σε πολυπολιτισμικές κοινότητες σε εθνοτικές συρράξεις ενώ στο παρελθόν έχει οδηγήσει και σε γενοκτονίες».
Σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντινίδη «τα κράτη γνωρίζουν την τεράστια σημασία που έχει η καταπολέμηση της γι αυτό και έχουν θέσει κάποιο πλαίσιο το οποίο προνοεί τι είναι η ρητορική μίσους, ποιες μορφές έκφρασης είναι επικίνδυνες και πρέπει να απαγορευτούν και ποια θα πρέπει να είναι η ισορροπία και η λεπτή γραμμή που υπάρχει ανάμεσα στην προστασία της ελευθερίας έκφρασης, η οποία είναι το οξυγόνο της δημοκρατίας αφενός, αλλά δεν είναι απόλυτη – και των περιορισμών που συνίσταται στην ποινικοποίηση και στην τιμωρία των πιο σοβαρών τουλάχιστον περιστατικών ρητορικής μίσους, η οποία στρέφεται εναντίον μειονοτικών ομάδων».
Οι ομάδες αυτές, πρόσθεσε, «έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά είτε εκ γενετής ή διαφορετικά χαρακτηριστικά εθνοτικά, φυλετικά, θρησκευτικά, διαφορετική θρησκεία ή διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό, ή ταυτότητα φύλου».
«Το Δίκαιο επιδιώκει να προστατεύσει αυτές τις ομάδες οι οποίες βρίσκονται στις πλείστες των περιπτώσεων, στο επίκεντρο διακρίσεων μίσους και βίαιων συμπεριφορών από μέρους τουλάχιστον της κοινωνίας», κατέληξε.
