Πλαστική Ρύπανση στο θαλάσσιο περιβάλλον της Κύπρου

Τα θαλάσσια σκουπίδια μονάχα αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου. Η πλαστική ρύπανση αποτελεί μια από τις κυριότερες ανθρωπογενείς πιέσεις στα θαλάσσια οικοσυστήματα ανά το παγκόσμιο, επηρεάζοντας αρνητικά την θαλάσσια βιοποικιλότητα αλλά και την υγεία του ανθρώπου. Τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο γίνονται καθαρισμοί παραλιών όμως υπάρχουν ακόμα πολλά ερωτήματα να απαντηθούν ώστε να αναδειχθεί η έκταση της ρύπανσης και η χωρική διαφοροποίηση και να κατατεθούν καταρτισμένες λύσεις τόσο σε τοπικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.

Πόσο πλαστικό υπάρχει άραγε στο θαλάσσιο περιβάλλον της Κύπρου, πού συσσωρεύεται πιο πολύ και από ποιες πηγές και δραστηριότητες άραγε προέρχεται; Αυτά είναι τα κύρια ερωτήματα που προσπαθούν να απαντηθούν από τον Θαλάσσιο ερευνητή Ιωάννη Σάββα της Marine and Environmental Research (MER) Lab και υποψήφιο διδάκτορα στο Πανεπιστήμιο της Χάιφα στο Ισραήλ.

«Είναι πολλές φορές που ακούμε τις εκφράσεις από λουόμενους όπως πολλά σκουπίδια ή καθαρές παραλίες. Φυσικά στον καθημερινό διάλογο τέτοιοι χαρακτηρισμοί είναι αποδεκτοί, αλλά στην επιστήμη όχι τόσο. Χρειαζόμαστε ποσοτικοποιήσεις, οι οποίες πολλές φορές δεν είναι εύκολο να παρθούν.»

Για να απαντηθούν τέτοια ερωτήματα διεξάγετε μια μεγάλη σειρά μελετών στο νησί μας για τα πλαστικά απορρίμματα στο θαλάσσιο περιβάλλον, που σε εθνικό επίπεδο αυτές θα αποτελέσουν ένα χρήσιμο εργαλείο για τις διαχειριστικές αρχές.

Μέρος αυτής της έρευνας, λαμβάνουν χώρα και ενώνουν δυνάμεις πολλές οργανώσεις που είναι καταρτισμένες εδώ και αρκετά χρόνια στο χώρο των κοινωνικών και περιβαλλοντικών ζητημάτων όπως για παράδειγμα η Οικολογική Κίνηση Κύπρου, η Νεολαία Οικολόγων, αλλά και νεοσύστατες οργανώσεις, όπως το Center of Social Innovation και το RESET Cy. Με την οικονομική στήριξη του Οργανισμού Νεολαίας Κύπρου, οι οργανώσεις αυτές λαμβάνουν μέρος κυρίως στο κομμάτι καταμέτρησης θαλάσσιων απορριμμάτων στο παραλιακό μέτωπο, με την εμπλοκή της επιστήμης των πολιτών.

«Είναι γεγονός ότι την τελευταία πενταετία οργανώνονται πολλοί καθαρισμοί παραλιών στα πλαίσια καταμέτρησης παραλιακών απορριμμάτων, ευαισθητοποίησης και γενικότερα για μια καθαρότερη Κύπρο. Αυτό είναι ένα πολύ θετικό βήμα που παρατηρείται όσον αφορά την κοινωνική ευθύνη που έχουμε αλλά και ενθαρρυντικά νέα για το φυσικό περιβάλλον του τόπου μας.»

Παρόλα αυτά, ένα σχετικό μέρος της έρευνας έχει πρωταρχική σημασία, αφού δεν εξετάζει μόνο τα μεγάλα παραλιακά απορρίμματα αλλά καταμετρούνται και τα μικροπλαστικά, που πρακτικά περνούν απαρατήρητα ή είναι αόρατα στο γυμνό μάτι, επομένως, μια παραλία που πρόσφατα έχει καθαριστεί θεωρείται καθαρή. Αυτό δυστυχώς δεν υφίσταται και είναι κάτι που δεν έχει ερευνηθεί σε μεγάλο βαθμό στην Κύπρο ώστε να γνωρίζουμε την πραγματική εικόνα των παραλιών μας.

Πέραν από τις παραλίες, η έρευνα επικεντρώνεται και στην αξιολόγηση των πλαστικών απορριμμάτων σε άλλα θαλάσσια συστήματα της Κύπρου, που είναι λιγότερο μελετημένα ή δεν έχουν μελετηθεί ακόμα. Αυτά συμπεριλαμβάνουν τα παράκτια και υπεράκτια επιφανειακά ύδατα, βιότοπους του βυθού π.χ. λιβάδια Ποσειδωνίας, υφάλους και αμμώδεις εκτάσεις, αλλά και τα θαλάσσια σπήλαια.

«Εξετάσαμε τα επιφανειακά ύδατα της Κυπριακής ΑΟΖ, τον θαλάσσιο πυθμένα από 0-50 μέτρα βάθος καθ’ όλο το μήκος της Κυπριακής ακτογραμμής με χρήση ρομποτικής κάμερας, και 23 θαλάσσια σπήλαια τα οποία επιπλέον καθαρίσαμε αφού κρίθηκαν κατάλληλα για τη φιλοξενία της «κρισίμως κινδυνεύουσας» εμβληματικής Μεσογειακής φώκιας Monachus monachus. Συγκεκριμένα, η αξιολόγηση πλαστικών απορριμμάτων στα θαλάσσια σπήλαια σε συνδυασμό με εξειδικευμένα στατιστικά εργαλεία ήταν ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα, αλλά πρωτάκουστο και καινοτόμο στην επιστημονική κοινότητα που δεν έχει αναδειχθεί ακόμα.»

Τέλος, ο νεαρός επιστήμονας της MER Lab τόνισε:

«Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα αυτών των ερευνών δεν φαίνονται πολύ ενθαρρυντικά για το θαλάσσιο περιβάλλον του νησιού μας, αλλά ευελπιστούμε πως τα δεδομένα αυτά να προβληματίσουν και να ευαισθητοποιήσουν το ευρύ κοινό. Τα συγκεκριμένα ευρήματα θα έχουν επίσης τη δυνατότητα να βοηθήσουν τις αρμόδιες αρχές αποτελώντας μια βάση αναφοράς για μελλοντικές αξιολογήσεις πλαστικών απορριμμάτων. Η έρευνα αναμένεται να ενισχύσει την προσπάθεια για μια καθαρότερη Κύπρο από πλαστικά στα πλαίσια ενός αυστηρότερου τοπικού νομοθετικού πλαισίου και εφαρμογής έξυπνων οικονομικών πρακτικών για την μείωση χρήσης και απόρριψης πλαστικών προϊόντων στο φυσικό περιβάλλον. »

Πηγή: Sigmalive