Το πρόγραμμα φρούτων και λαχανικών στα σχολεία

Η κατανάλωση φρέσκων φρούτων, λαχανικών και γάλακτος στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι κατώτερη από αυτήν που καθορίζουν οι διεθνείς ή εθνικές διατροφικές συστάσεις. Παράλληλα, αυξάνεται η κατανάλωση μεταποιημένων τροφίμων, τα οποία συχνά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πρόσθετη ζάχαρη, αλάτι, λιπαρά ή πρόσθετα.

Η ανθυγιεινή διατροφή, σε συνδυασμό με την ελλιπή σωματική άσκηση, έχουν ως αποτέλεσμα την παχυσαρκία. Γι’ αυτό η ΕΕ αναλαμβάνει δράση για να βοηθήσει τα παιδιά να τρέφονται υγιεινά και να ακολουθούν έναν υγιεινό τρόπο ζωής.

Το πρόγραμμα προώθησης της κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών και γάλακτος στα σχολεία της ΕΕ, το οποίο εφαρμόζεται από την 1η Αυγούστου 2017, συνενώνει το πρόγραμμα προώθησης της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών στα σχολεία και το πρόγραμμα διανομής γάλακτος στα σχολεία σε ενιαίο νομικό πλαίσιο το οποίο έχει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και σαφέστερο υγειονομικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα.

Το πρόγραμμα στηρίζει τη διανομή φρούτων, λαχανικών, γάλακτος και ορισμένων γαλακτοκομικών προϊόντων σε μαθητές από το νηπιαγωγείο έως τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Οι χώρες της ΕΕ εγκρίνουν κατάλογο προϊόντων (σε συνεργασία με τις αρχές υγείας και διατροφής τους) για την επίτευξη του στόχου του προγράμματος που είναι να υιοθετήσουν τα παιδιά υγιεινή διατροφή.

Προτεραιότητα δίνεται στα φρέσκα φρούτα και λαχανικά και στο γάλα. Για μια πλούσια διατροφή και/ή για να ικανοποιηθούν ειδικές διατροφικές ανάγκες, οι χώρες της ΕΕ μπορεί επίσης να προβλέψουν τη διανομή μεταποιημένων φρούτων και λαχανικών, π.χ., χυμούς και σούπες, καθώς και ορισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως γιαούρτι και τυρί. Επιπλέον, υπό αυστηρότερες προϋποθέσεις, μπορούν να συμπεριληφθούν ποτά με βάση το γάλα.

Τα προϊόντα επιλέγονται με βάση την εποχή, την ποικιλία, τη διαθεσιμότητα καθώς και τα χαρακτηριστικά τους που συνδέονται με την υγεία και το περιβάλλον. Οι χώρες της ΕΕ, εφόσον το επιθυμούν, μπορούν να επιλέξουν προϊόντα τοπικά, βιολογικά, που προέρχονται από βραχύτερες αλυσίδες εφοδιασμού, καθώς και προϊόντα ποιότητας. Γενικά, αποφεύγονται προϊόντα με προσθήκη ζάχαρης, αλατιού, λιπαρών και γλυκαντικών ουσιών ή μη φυσικών ενισχυτικών γεύσης. Οι αρχές υγείας και διατροφής των χωρών της ΕΕ μπορεί να επιτρέπουν, κατ’ εξαίρεση, περιορισμένες ποσότητες πρόσθετου αλατιού, λιπαρών και, για τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ζάχαρης.

Το πρόγραμμα στηρίζει εκπαιδευτικές δράσεις όπως, μαθήματα, επισκέψεις σε αγροκτήματα, σε σχολικούς κήπους, σε εργαστήρια γευσιγνωσίας και μαγειρικής, θεματικές ημερίδες και παιχνίδια.

Στόχος, είναι η ανανέωση της σχέσης των παιδιών με τη γεωργία και η απόκτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών. Ενδεχομένως να καλύπτονται επίσης θέματα όπως οι τοπικές διατροφικές αλυσίδες, η βιολογική γεωργία, η βιώσιμη παραγωγή ή η σπατάλη τροφίμων. Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες μπορεί επίσης να αφορούν εκπαιδευτικούς και γονείς, καθώς αυτοί αποτελούν παράδειγμα για τα παιδιά όσον αφορά τις υγιεινές διατροφικές συνήθειες και τον τρόπο ζωής.

Για την περίοδο 2017-23, ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος ανήλθε σε 250 εκατ. ευρώ ανά σχολικό έτος, εκ των οποίων 150 εκατ. ευρώ διατέθηκαν για φρούτα και λαχανικά και έως 100 εκατ. ευρώ για γάλα. Ο προϋπολογισμός αυτός κατανεμήθηκε ανά χώρα με βάση τον αριθμό των παιδιών, το επίπεδο της περιφερειακής ανάπτυξης και, όσον αφορά το γάλα, τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιήθηκε ο προηγούμενος προϋπολογισμός. Συγκεκριμένα, για το σχολικό έτος 2021-22 , ο προϋπολογισμός για την Κύπρο ανέρχεται γύρω στις 390 χιλιάδες ευρώ για φρούτα και λαχανικά και έως 400 χιλιάδες ευρώ για γάλα.

Μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, ο συνολικός προϋπολογισμός της ΕΕ για το πρόγραμμα ανέρχεται σε 220,8 εκατ. ευρώ ανά σχολικό έτος, εκ των οποίων έως 130,6 εκατ. ευρώ για φρούτα και λαχανικά και έως 90,1 εκατ. ευρώ για γάλα.

Κάθε χώρα μπορεί να μεταφέρει μέρος του προϋπολογισμού που προορίζεται για φρούτα και λαχανικά στο γάλα, ή αντιστρόφως, ανάλογα με τις προτεραιότητες και τις ανάγκες της. Μπορεί επίσης να ζητήσει ένα μέρος μόνο του προϋπολογισμού του ή κονδύλια που ξεπερνούν τον προϋπολογισμό του. Η Επιτροπή εκδίδει απόφαση για τον καθορισμό του προϋπολογισμού της ΕΕ ανά χώρα για κάθε σχολικό έτος.