80 ημέρες lockdown στην Κύπρο-Τα μέτρα, οι εξάρσεις και η αποκλιμάκωση

Για πάνω από 80 ημέρες η Κύπρος βρίσκεται υπό καθεστώς lockdown. Συγκεκριμένα, από τις 30 Νοεμβρίου επιβλήθηκε το παγκύπριο κέρφιου από τις 21.00 το βράδυ μέχρι τις 05.00 τα ξημερώματα, κάνοντας την αρχή για το ιδιότυπο lockdown, το οποίο σχεδόν ένα μήνα μετά μεταβλήθηκε σε ολικό lockdown. Σημειώνεται ότι του παγκύπριου ιδιότυπου εγκλεισμού είχαν προηγηθεί τα τοπικά lockdown σε Λεμεσό και Πάφο. Μέσα σε αυτές τις 80 ημέρες περιοριστικά μέτρα αναπροσαρμόστηκαν, επιχειρήσεις έκλεισαν και άνοιξαν, καθιερώθηκε το υποχρεωτικό rapid test, ενώ η επιδημιολογική εικόνα της χώρας χαρακτηρίστηκε από την σταθερή μείωση των κρουσμάτων και τη σταθεροποίηση λίγο πιο πάνω από τα 100.

Από το ιδιότυπο lockdown στον ολικό εγκλεισμό

Η πρώτη «δόση» του ιδιότυπου lockdown στα τέλη Νοεμβρίου προέβλεπε απαγόρευση κυκλοφορίας μεταξύ 21.00 μ.μ. έως 05.00 π.μ., περιορισμό μέχρι 10 προσώπων σε οικίες, περιλαμβανομένων των ανήλικων παιδιών και λειτουργία όλων των χώρων εστίασης με εξαίρεση τις υπηρεσίες τους που αφορούν σε κατ΄ οίκον διανομή και take away μέχρι τις 19.00 μ.μ. Τα μέτρα αυτά ανακοινώθηκαν με την «υπόσχεση» της άρσης τους στις 14 Δεκεμβρίου, εφόσον το επέτρεπε η επιδημιολογική εικόνα.

Εντούτοις, η επιδημιολογική εικόνα όχι μόνο δεν βελτιώθηκε, αλλά αντίθετα παρουσίασε επιδείνωση, οδηγώντας σε νέα αυστηρότερα παγκύπρια μέτρα. Συγκεκριμένα, από τις 11 Δεκεμβρίου αποφασίστηκε η αναστολή της λειτουργίας των κλειστών εμπορικών κέντρων (malls) και η αναστολή λειτουργίας των επιχειρήσεων εστίασης. Το μέτρο αφορούσε εστιατόρια, ταβέρνες, καφετέριες, μπυραρίες, σνακ-μπαρ και μπαρ, καφενεία και χώρους εστίασης εντός κυλικείων ή/και αθλητικών ομίλων, πολιτιστικών ομίλων, σωματείων, συλλόγων, κλπ, με εξαίρεση τις υπηρεσίες τους που αφορούν σε κατ’ οίκον διανομή και take away.  Τα μέτρα αυτά θα βρίσκονταν σε ισχύ μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου.

Όμως, η σταθερή επιδείνωση της επιδημιολογικής εικόνας της χώρας έφερε τον ολικό εγκλεισμό της Κύπρου στις 10 Ιανουαρίου, με περιοριστικά μέτρα που περιλάμβαναν γενικευμένη απαγόρευση κυκλοφορίας, πλην ορισμένων εξαιρέσεων.

Συγκεκριμένα, τα νέα μέτρα, τα οποία βρίσκονται ακόμα σε ισχύ, προβλέπουν απαγόρευση κυκλοφορίας από τις 9 το βράδυ μέχρι τις 5 το πρωί της επόμενης μέρας και απαγόρευση συναθροίσεων, δημόσιων ή κοινωνικών εκδηλώσεων (ανεξαρτήτως χώρου, ιδιωτικού ή δημόσιου, εσωτερικού ή εξωτερικού).

Επίσης, υπάρχει απαγόρευση συναθροίσεων σε υπαίθριους δημόσιους χώρους, όπως πλατείες, φράγματα, εκδρομικούς χώρους, μαρίνες, κ.λπ., εκτός για σκοπούς φυσικής άθλησης σε πάρκα, γραμμικά πάρκα και παραλίες, νοουμένου ότι δεν υπερβαίνουν τα δύο άτομα.

Μετακινήσεις γίνονται μόνο με γραπτό μήνυμα και μέχρι δύο γραπτά μηνύματα την ημέρα ανά άτομο.

Ακολούθως, την 1^η Φεβρουαρίου άνοιξαν κομμωτήρια και κέντρα αισθητικής, ενώ μια εβδομάδα μετά λειτούργησαν οι επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου, συμπεριλαμβανομένων των πολυκαταστημάτων και εμπορικών κέντρων και επέστρεψαν στις σχολικές αίθουσες μαθητές Δημοτικού, Γ’ Λυκείου και Τεχνικών Σχολών (Δημόσια και ιδιωτικά δημοτικά σχολεία).

Η συνολική εικόνα

Σύμφωνα με τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν τη Δευτέρα (15/2) από την Ομάδα Ιχνηλάτησης, προκύπτει ότι τις τελευταίες 14 μέρες, υπάρχει επιβάρυνση σε ολόκληρη την Επαρχία Λεμεσού και όχι σε μεμονωμένες περιοχές της Επαρχίας. Την ίδια ώρα, και στις υπόλοιπες Επαρχίες η κατάσταση είναι οριακά κάτω από τα ασφαλή όρια και εύκολα αναστρέψιμη εάν δεν υπάρξει η απαραίτητη προσοχή.

Ένας σημαντικός αριθμός κρουσμάτων των τελευταίων 14 ημέρων έχει καταγραφεί σε συγκεκριμένους εργασιακούς χώρους που δραστηριοποιούνται σε όλες τις Επαρχίες, όπως φαρμακοβιομηχανίες, βιομηχανικές μονάδες τροφίμων, επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου τροφίμων, επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου, κοκ. Εκ πρώτης όψεως, διαφαίνεται ότι δεν τηρούνται πιστά τα υγειονομικά μέτρα και πρωτόκολλα. Ως εκ τούτου, οι Υγειονομικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας και τα αρμόδια Τμήματα του Υπουργείου Εργασίας έχουν εντατικοποιήσει τους επιτόπιους ελέγχους στοχευμένα στους χώρους αυτούς, ώστε να γίνονται έγκαιρα παρεμβάσεις, εκεί και όπου δεν εφαρμόζονται πιστά οι κατευθυντήριες οδηγίες. Κατά τη σύσκεψη, δόθηκαν οδηγίες όπως διενεργείται έλεγχος σε όλο το προσωπικό μιας επιχείρησης όπου εντοπίζονται συρροές κρουσμάτων.

Επιπρόσθετα, ο Υπουργός Υγείας ενημερώθηκε για το φαινόμενο που παρατηρείται με άτομα θετικά στον ιό, τα οποία δεν δηλώνουν όλες τις στενές επαφές τους, ή δηλώνουν άνεργοι, ή αποκρύπτουν τους εργασιακούς τους χώρους. Την ίδια ώρα, έχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις χώρων εργασίας, οι διευθύνσεις των οποίων δηλώνουν ελλιπή στοιχεία. Επισημαίνεται ότι με τη μη δήλωση των επαφών δεν επιτυγχάνεται ο στόχος της ιχνηλάτησης, που δεν είναι άλλος από τον περιορισμό των εστιών κρουσμάτων. Η ελλιπής δήλωση των επαφών ή ακόμα και του εργασιακού χώρου όπου εργάζεται ένα θετικό περιστατικό, εμπερικλείει κίνδυνο νέας έξαρσης κρουσμάτων και, κατ’ επέκταση, επιβάρυνσης της επιδημιολογικής κατάστασης.

Επίσης, σημειώνεται ότι τα άτομα που αξιολογούνται ως στενές επαφές παραπέμπονται από την Ομάδα Ιχνηλάτησης για τεστ PCR, σύμφωνα με τα πρωτόκολλα της Μονάδας Επιδημιολογικής Επιτήρησης. Διευκρινίζεται ότι οι στενές επαφές που υποβάλλονται σε rapid test αντιγόνου με αρνητική ένδειξη, δεν απαλλάσσονται από τον έλεγχο με PCR.

Τέλος, σύμφωνα με τα στοιχεία, παρατηρείται αύξηση στον αριθμό των ηλικιωμένων ατόμων που εντοπίστηκαν θετικά στον ιό. Όπως προκύπτει, η μετάδοση έγινε ενδο-οικογενειακά ή από άτομα που έχουν την ευθύνη για την κατ’ οίκον φροντίδα τους. Για τον σκοπό αυτό, υπογραμμίζεται εκ νέου η υποχρέωση των οικιακών βοηθών ή των εργαζόμενων που έχουν ευθύνη για τη φροντίδα των ηλικιωμένων να υποβάλλονται σε έλεγχο με rapid test αντιγόνου σε εβδομαδιαία βάση, με στόχο τη μείωση της πιθανότητας νόσησης ή μετάδοσης του ιού στην ευαίσθητη ομάδα των ηλικιωμένων.

Οι υποχρεωτικοί έλεγχοι και τα rapid test

Το κύριο χαρακτηριστικό του Φεβρουαρίου για την Κύπρο ήταν οι υποχρεωτικοί έλεγχοι των εργαζομένων με rapid test. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Υγείας, πέραν των 402,000 τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου διενεργήθηκαν την περίοδο από την 1η μέχρι τις 14 Φεβρουαρίου, στο πλαίσιο των προγραμμάτων ελέγχου του γενικού πληθυσμού και των εργαζομένων, που διενεργεί το Υπουργείο Υγείας.

Βασικός σκοπός των προγραμμάτων ήταν η συνεχής και σε πραγματικό χρόνο καταγραφή της επιδημιολογικής κατάστασης της χώρας και η έγκαιρη παρέμβαση σε περίπτωση επιβάρυνσης των επιδημιολογικών δεικτών. Ειδικότερα, το πρόγραμμα εβδομαδιαίου ελέγχου των εργαζομένων έχει ως στόχο στη διατήρηση της ασφάλειας στους εργασιακούς χώρους και τη ομαλή συνέχιση της λειτουργίας τόσο των ιδιωτικών επιχειρήσεων όσο και των Τμημάτων του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Ο αριθμός των εμβολιαζόμενων

«Βρισκόμαστε πλέον στην γ’ φάση του Εθνικού Πλάνου Εμβολιασμού για την COVID-19, δηλαδή στην ηλικιακή ομάδα 75-79, έχοντας ολοκληρώσει τον εμβολιασμό στους οίκους ευγηρίας, ενώ εντός των επόμενων ημερών ολοκληρώνεται και η εμβολιαστική κάλυψη των επαγγελματιών υγείας», ανέφερε ο Υπουργός Υγείας, Κωνσταντίνος Ιωάννου, την Παρασκευή (17/2).

Για την πρόβλεψη υλοποίησης του εμβολιαστικού προγράμματος ο Υπουργός Υγείας ανέφερε ότι αν και το εμβόλιο της AstraZeneca προβλέπει ότι η 2η δόση χορηγείται στις 12 εβδομάδες, αναμένουμε ότι μέχρι το τέλος Μαρτίου θα εμβολιαστούν σχεδόν 240.000 άτομα».

«Όσον αφορά τη συλλογική ανοσία, εάν τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα αναμένουμε ότι θα εμβολιαστούν 240,000 άτομα μέχρι το τέλος Μαρτίου και μέχρι το τέλος Ιουνίου, περί τις 500,000 άτομα, άρα αντιλαμβάνεστε ότι με αυτά τα δεδομένα και εάν  προσέχει ο κόσμος τότε έχουμε τη δυνατότητα να προσφέρουμε ανοσία από τον Ιούνιο», είπε ο κ. Ιωάννου.

Επίσης, από τις 17 Φεβρουαρίου άρχισε η διάθεση μέσω της Πύλης Εμβολιασμού 9,096 ραντεβού για εμβολιασμό των ατόμων ηλικίας 74 ετών και άνω για τα Κέντρα Εμβολιασμού που λειτουργούν σε όλες τις Επαρχίες. Τις πρώτες μόνο ώρες είχε διευθετηθεί το 60% των ραντεβού που διατέθηκαν.

Οι περιορισμοί στα ταξίδια και το άνοιγμα των αεροδρομίων

Το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων ανακοίνωσε την Τετάρτη (17/2) ότι το Υπουργικό Συμβούλιο έχει προβεί στις ακόλουθες διαφοροποιήσεις που αφορούν στο Σχέδιο Δράσης σταδιακής επανέναρξης των πτήσεων και επαναλειτουργίας των αερολιμένων το οποίο θα τεθεί σε εφαρμογή από την 1η Μαρτίου 2021.

Οι αλλαγές είναι οι ακόλουθες:

1. Για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου  (Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία)  συμπεριλαμβανομένης της Ελβετίας, δεν υπάρχει οποιαδήποτε τροποποίηση.  Δηλαδή από την 1η Μαρτίου 2021 θα ακολουθείται η κατηγοριοποίηση των  χωρών του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), οι οποίες θα ταξινομούνται στις κατηγορίες πράσινη, πορτοκαλί ή κόκκινη.

2. Για το μήνα Μάρτιο  για τις τρίτες χώρες (Ηνωμένο Βασίλειο, Ρωσία, Ουκρανία, Ισραήλ, Λίβανος, ΗΑΕ, Ιορδανία, Σαουδική Αραβία, Αίγυπτος, Λευκορωσία) όπως και επίσης για τον κατάλογο σύστασης τρίτων χωρών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου,  η αξιολόγηση των χωρών αυτών θα διεξάγεται από το Υπουργείο Υγείας το οποίο θα τις ταξινομεί  σε πράσινη, πορτοκαλί, κόκκινη και γκρίζα. Όσες από τις πιο πάνω χώρες ταξινομηθούν στην κατηγορία γκρίζα θα χρειάζονται ειδική άδεια εισόδου και επιπλέον οι επιβάτες θα πρέπει ν α προσκομίζουν εργαστηριακή ανάλυση PCR εντός 72 ωρών πριν την αναχώρηση.  Σε αυτή την κατηγορία θα ισχύουν μέτρα αυτοπεριορισμού / καραντίνας τα οποία θα είναι σύμφωνα με τις οδηγίες του Υπουργείου Υγείας.

3. Από την 1η μέχρι και την 31η Μαρτίου 2021, οι αφιχθέντες από οποιαδήποτε από τις πιο πάνω χώρες, η οποία έχει ταξινομηθεί στην πράσινη κατηγορία, θα υποβάλλονται σε εργαστηριακό έλεγχο PCR τεστ, το κόστος του οποίου θα καλύπτεται από την Κυπριακή Δημοκρατία.

4. Σημειώνεται ότι,  για το μήνα Μάρτιο, όλοι οι επιβάτες, ανεξαρτήτου κατηγορίας, που αφικνούνται στην Κύπρο θα έχουν περάσει από εργαστηριακό έλεγχο PCR.

5. Από την 1η Απριλίου 2021, η αξιολόγηση και η κατάταξη των τρίτων χωρών θα γίνεται στις κατηγορίες πράσινη, πορτοκαλί ή κόκκινη σύμφωνα με τα κριτήρια του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC).  Ως τρίτες χώρες, πέραν από το Ηνωμένο Βασίλειο, Ρωσία, Ουκρανία, Ισραήλ, Λίβανο, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ιορδανία, Σαουδική Αραβία, Αίγυπτο και Λευκορωσία, προστίθενται, από την 1η Απριλίου 2021, και οι ακόλουθες χώρες: Σερβία, Κατάρ, Μπαχρέιν, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Αρμενία και Γεωργία.

6. Όσα κράτη δεν συμπεριλαμβάνονται στα πιο πάνω θα ταξινομούνται στην κατηγορία Γκρίζα – ειδική άδεια.

7. Το Υπουργείο Υγείας θα ανακοινώνει σε εβδομαδιαία βάση την κατηγοριοποίηση των χωρών.

8. Επιπρόσθετα, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε την επέκταση, μέχρι την 31η Μαρτίου 2021, του μέτρου παραμονής 7 ημερών σε χώρους που θα υποδείξει η Κυπριακή Δημοκρατία για όσους φθάνουν από το Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ήδη εφαρμόζονται.

9. Υπενθυμίζεται ότι σε κάθε κατηγορία ισχύουν τα ακόλουθα:

i.  Κατηγορία Πράσινη.  Σε αυτή την κατηγορία, όλοι οι επιβάτες, με την άφιξή τους στην Κύπρο, από την 1η μέχρι και την 31η Μαρτίου 2021 θα υποβάλλονται σε εργαστηριακή ανάλυση PCR, το κόστος του οποίου θα καλύπτεται από την Κυπριακή Δημοκρατία.  Από την 1η Απριλίου 2021 δεν θα υπάρχει κανένας περιορισμός, πρακτική που ισχύει και σήμερα.

ii.  Κατηγορία Πορτοκαλί, στην οποία θα απαιτείται η προσκόμιση αρνητικής εργαστηριακής ανάλυσης PCR εντός 72 ωρών πριν την αναχώρηση, πρακτική που ισχύει και σήμερα.

iii.  Κατηγορία Κόκκινη, στην οποία θα απαιτείται διπλή εργαστηριακή ανάλυση, δηλαδή αρνητική εργαστηριακή ανάλυση PCR εντός 72 ωρών πριν την αναχώρηση και ακόμα μία εργαστηριακή ανάλυση PCR με την άφιξη στην Κύπρο. Σε αυτή την κατηγορία δεν ισχύουν μέτρα  αυτοπεριορισμού / καραντίνας. Σημειώνεται ότι Κύπριοι πολίτες και νόμιμα διαμένοντες στη Δημοκρατία μπορούν να επιλέξουν να διενεργήσουν εργαστηριακό έλεγχο μόνο κατά την άφιξη τους στην Κύπρο. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να  παραμένουν σε καθεστώς υποχρεωτικού αυτοπ εριορισμού σύμφωνα με τις εκάστοτε οδηγίες του Υπουργείου Υγείας, εκτός και αν προσκομίσουν επιπρόσθετη εργαστηριακή ανάλυση με αρνητικό PCR εντός 72 ωρών πριν από την αναχώρηση.

iv.  Κατηγορία Γκρίζα – ειδική άδεια.  Στη συγκεκριμένη κατηγορία θα ακολουθείται και η διαδικασία για παραχώρηση ειδικής άδειας εισόδου στη Δημοκρατία για πολίτες τρίτων χωρών (εξαιρούνται από την παραχώρηση ειδικής άδειας οι Κύπριοι πολίτες, οι νόμιμα διαμένοντες στην Κυπριακή Δημοκρατία και οι Ευρωπαίοι πολίτες).  Σε αυτή την κατηγορία οι αφιχθέντες θα πρέπει να  παραμένουν σε καθεστώς υποχρεωτικού αυτοπεριορισμού σύμφωνα με τις εκάστοτε οδηγίες του Υπουργείου Υγείας.

v.  Σε όλες τις κατηγορίες θα διεξάγονται δειγματοληπτικοί εργαστηριακοί έλεγχοι σύμφωνα και με τις οδηγίες του Υπουργείου Υγείας.

Καλή επιδημιολογική εικόνα και χαλαρώσεις

Το μέλος της Συμβουλευτικής Επιστημονικής Επιτροπής, Καθηγητής Μικροβιολογίας/Μοριακής Ιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Δρ Πέτρος Καραγιάννης, ανέφερε ότι τα αποτελέσματα των κρουσμάτων της Τρίτης (16/2) είναι ενθαρρυντικά αφού είναι η δεύτερη φορά που είχαμε διψήφιο αριθμό. «Φαίνεται ότι υπάρχει μια περαιτέρω μείωση. Είμαστε στην δεύτερη εβδομάδα μετά από τις χαλαρώσεις και αναμένουμε μέχρι το τέλος αυτής της εβδομάδας, αρχές της άλλης να φανεί αν υπήρξε κάποιο πρόβλημα λόγω αυτών των χαλαρώσεων», σημείωσε.

Αν δεν έχουμε πρόβλημα, συνέχισε, αυτό θα μας επιτρέψει να προχωρήσουμε προς περαιτέρω χαλαρώσεις σύντομα εάν αποφασίσει να προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση η Κυβέρνηση.

«Θεωρώ ότι σε κάποιο στάδιο θα υπάρξουν περαιτέρω χαλαρώσεις. Αν αυτές θα είναι από 1η Μαρτίου δεν έχει αποφασιστεί ακόμη, ίσως την επόμενη εβδομάδα να ζητηθεί και από εμάς να εκφράσουμε άποψη», πρόσθεσε.

Ο Καθηγητής εξέφρασε την πεποίθηση ότι η κατάσταση θα ομαλοποιηθεί όσο προχωρούμε προς τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες που ο καιρός θα μας επιτρέψει να αποφεύγουμε τους κλειστούς χώρους. Θα βοηθήσει επίσης, η αύξηση του ποσοστού της εμβολιαστικής κάλυψης.

«Οι εμβολιασμοί προχωρούν με γοργούς ρυθμούς, δεν καθυστερούν κι όσες δόσεις έρχονται διατίθενται. Ελπίζουμε ότι η Johnson & Johnson που υπέβαλε τον φάκελο της για έγκριση θα πάρει άδεια πολύ σύντομα, οπότε θα μπει κι αυτό το εμβόλιο στην μάχη. Έχουν παραγγελθεί λιγότερες δόσεις από την Johnson & Johnson αλλά αν η εταιρεία διαθέτει κι άλλο στοκ εναπόκειται στην Ευρωπαϊκή ένωση να αποταθεί για να αυξηθεί ο αριθμός των εμβολίων. Είναι και το Sputnik V που θα ζητήσει έγκριση από την Επιτροπή Αδειοδότησης», πρόσθεσε.