Με τον όρο άγχος αναφερόμαστε σε μια αίσθηση φόβου η οποία σχετίζεται με εγρήγορση και ενεργοποίηση του σώματος. Χαρακτηρίζεται από αισθήματα έντασης, φόβου, νευρικότητας, ανησυχίας, αρνητικές σκέψεις και φυσιολογικές αλλαγές. Το άγχος λοιπόν, αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο της καθημερινότητας ενός αθλητή και οφείλεται συνήθως στον φόβο του αποτελέσματος του αγώνα.
Άντριαν Μενελάου, Κλινική Ψυχολόγος
Πέρα από την ανησυχία για την έκβαση του αγώνα, υπάρχουν διάφοροι άλλοι παράγοντες για τους οποίους οι αθλητές έρχονται αντιμέτωποι με το άγχος όπως για παράδειγμα: ο προπονητής, οι θεατές, οι γονείς τους και γενικότερα άτομα του περιβάλλοντος τους και τις απαιτήσεις που έχουν από τους ίδιους. Δυστυχώς τα ψηλά επίπεδα άγχους στον αγωνιστικό αθλητισμό και τον πρωταθλητισμό δεν είναι αποτελεσματικά για κανέναν αθλητή. Όταν ένας αθλητής εστιάζεται στο αποτέλεσμα του αγώνα, εστιάζει σε κάτι που αφορά το μέλλον και δεν είναι 100% στον δικό του έλεγχο. Εστιάζεται δηλαδή σε κάτι αβέβαιο, το οποίο δημιουργεί άγχος και απογοήτευση όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά. Είναι σημαντικό, οι αθλητές να μπορούν να αναγνωρίσουν τα συμπτώματα του άγχους είτε σωματικά είτε ψυχολογικά.
Τα σωματικά συμπτώματα περιλαμβάνουν ταχυκαρδία, ναυτία, τρέμουλο, γρήγορη αναπνοή, ενοχλήσεις στο στομάχι, πονοκεφάλους και εφίδρωση. Από την άλλη, τα ψυχολογικά συμπτώματα περιλαμβάνουν ανησυχία, δυσκολία στην συγκέντρωση, απώλεια μνήμης, έντονη σύγχυση, αίσθημα ανικανότητας, αδυναμία λήψης αποφάσεων και πολλές αρνητικές σκέψεις. Ο συνδυασμός των πιο πάνω συμπτωμάτων οδηγεί, σε αλλαγές στη συμπεριφορά του αθλητή, όπως δάγκωμα νυχιών, γρήγορη ή αργή ομιλία, σύσπαση μυών και νευρικές σωματικές κινήσεις. Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως κάθε αθλητής και κάθε άτομο είναι διαφορετικό και μπορεί να παρουσιάσει διαφορετικά συμπτώματα.
Για την μείωση και την καταπολέμηση του άγχους στον αθλητισμό, το πρώτο βήμα αποτελεί η αναγνώριση και η κατανόηση των συμπτωμάτων του άγχους από τον αθλητή. Ακολούθως, ο αθλητής θα ήταν ωφέλιμο να ερμηνεύει την ανησυχία αυτή ως μια φυσιολογική προετοιμασία του σώματος και του μυαλού, για τον αγώνα που θα ακολουθήσει. Επιπλέον, είναι βοηθητικό λίγες μέρες πριν τον αγώνα να μπορεί να εξασκηθεί με το να προετοιμάσει το μυαλό του για το τι θα αντιμετωπίσει την ημέρα αυτή. Για παράδειγμα, μπορεί να φανταστεί όλη τη διαδικασία από το πρωινό ξύπνημα, την είσοδο στον χώρο του αγωνίσματος, μέχρι το ζέσταμα κλπ.
Μια καλή τεχνική για τη διαχείριση του άγχους πριν τον αγώνα, είναι η εκμάθηση και η εφαρμογή τεχνικών χαλάρωσης με βαθιές αναπνοές όπως και το να δίνεται μεγάλη προσοχή στις σκέψεις του αθλητή πριν το αγώνισμα. Πιο συγκεκριμένα, ο αθλητής πρέπει να αποφεύγει κάθε είδους σκέψεις για το αποτέλεσμα του αγώνα και των αντιπάλων του, και να αφοσιώνεται μόνο στην δική του απόδοση και την τακτική που θα ακολουθήσει στον αγώνα.
Οι αρνητικές σκέψεις και η εστίαση στα λάθη του παρελθόντος θα ήταν σωστό να αποφεύγεται κατά την διάρκεια του αγώνα, εφόσον μπορεί να οδηγήσει σε επιπλέον λανθασμένες και παρορμητικές κινήσεις. Εναλλακτικά, το να φέρει στην σκέψη του παλαιότερες επιτυχίες και σωστούς του χειρισμούς κατά τη διάρκεια ενός αγωνίσματος θα ήταν ωφέλιμο για την ενίσχυση της αυτοπεποίθησής και της καλύτερης ψυχολογίας του.
Εάν όλα τα παραπάνω τεθούν σε εφαρμογή κατά τη διάρκεια των προπονήσεων, μπορούν να βοηθήσουν τον αθλητή να προετοιμαστεί κατάλληλα και να αναπτύξει σωστές και αποτελεσματικές μεθόδους για την διαχείριση και την καταπολέμηση του άγχουςαυτού. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί πως στις περιπτώσεις όπου ο αθλητής εστιάζει στην προσπάθεια και όχι στο αποτέλεσμα, μελέτες δείχνουν πως απολαμβάνει περισσότερο το άθλημά του, έχει λιγότερες απουσίες από τις προπονήσεις αλλά και περισσότερες πιθανότητες να συνεχίσει τον αγωνιστικό αθλητισμό για χρόνια.
