Τα φίδια… «ξύπνησαν» – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε
Παρόλο που η άνοιξη δεν έγινε ακόμη ιδιαίτερα αισθητή, τα φίδια άρχισαν σιγά – σιγά να ξυπνούν από τη χειμέρια νάρκη και αναζητούν τρόπους να ανακτήσουν τη χαμένη ενέργειά τους, ενίοτε σε κατοικημένες περιοχές. Ωστόσο προκαλούν φόβο στους πολίτες και πολλοί εξ αυτών σπεύδουν να τα θανατώσουν, ενώ κάποιοι έχουν ήδη δημοσιεύσει φωτογραφίες στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης με τα… κατορθώματά τους.
Πόσο όμως επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια του κοινού είναι τα φίδια; Ποια είδη φιδιών συναντούμε στην Κύπρο; Υπάρχουν καταγεγραμμένοι θάνατοι από δάγκωμα φιδιού; Τι προβλέπει η νομοθεσία σε περιπτώσεις θανάτωσης φιδιών; Υπάρχουν αρμόδιες υπηρεσίες, στις οποίες μπορεί να απευθύνεται το κοινό σε περίπτωση που εντοπίσει φίδι στην περιοχή του; Σε όλα αυτά τα ερωτήματα απαντά ο Δασικός Λειτουργός και ερπετολόγος, Χάρης Νικολάου, διαχωρίζοντας μύθους και πραγματικότητες.
Άνοιξη… Η περίοδος που ξυπνούν τα φίδια
Η άνοιξη είναι η περίοδος όπου παρατηρείται έντονη κινητικότητα των φιδιών καθώς είναι η περίοδος του χρόνου που ξυπνούν από την χειμέρια νάρκη. Τα φίδια όπως εξήγησε στο philenews o κ. Νικολάου, αυτή την περίοδο είναι ιδιαίτερα δραστήρια προκειμένου να ανακτήσουν την χαμένη ενέργειά τους αναζητώντας τροφή και νερό, ενώ παράλληλα είναι και περίοδος ζευγαρώματος.
Η κινητικότητα των φιδιών σταματά την περίοδο του Καλοκαιριού με τις υψηλές θερμοκρασίες, χωρίς ωστόσο αυτό να είναι απόλυτο, αφού σε πολλές περιπτώσεις τα φίδια εμφανίζονται το βράδυ όταν είναι δροσιά.
Κανένας θάνατος αποκλειστικά από δάγκωμα φιδιού στην Κύπρο
Όπως υπογράμμισε ο κ. Νικολάου, τα τελευταία 50 χρόνια δεν έχει σημειωθεί κανένας θάνατος αποκλειστικά και μόνο από δάγκωμα φιδιού. Ωστόσο υπήρξαν περιπτώσεις κατά τις οποίες έχουν καταγραφεί θάνατοι που αφορούσαν άτομα με βεβαρημένο ιατρικό ιστορικό και σοβαρά προβλήματα υγείας τα οποία επιβαρύνθηκαν με το δάγκωμα φιδιού.
Σημείωσε δε ότι το μοναδικό δηλητηριώδες φίδι που υπάρχει στην Κύπρο είναι η φίνα η οποία σε περίπτωση που δαγκώσει κάποιον υπάρχει χρόνος για να μεταβεί στο νοσοκομείο για να του παρασχεθεί το αντίδοτο και η κατάλληλη φροντίδα.
Το φίδι αμύνεται όταν απειλείται
Ο κ. Νικολάου ξεκαθάρισε ότι τα φίδια δεν επιτίθενται, αλλά αμύνονται όταν νιώσουν ότι απειλούνται. Επιτίθενται μόνο για να εξασφαλίσουν την τροφή τους και αμύνονται μόνο όταν νιώσουν απειλή, όπως σε περίπτωση κατά την οποία κάποιος τα πατήσει ή όταν επιχειρήσει να τα πιάσει με το χέρι, δίχως να γνωρίζει τον τρόπο.
Απλά βήματα για την απώθηση των φιδιών
Ορισμένα απλά βήματα τα οποία θα πρέπει να ακολουθήσουν οι πολίτες για την απώθηση των φιδιών είναι ο εντατικός καθαρισμός δημόσιων και ιδιωτικών χώρων από ξερά χόρτα χαμηλής βλάστησης τα οποία αποτελούν εστίες τρωκτικών άρα και πρώτη πηγή αναζήτησης τροφής από τα φίδια. Ιδιαίτερα φέτος λόγω του υψηλού ποσοστού βροχόπτωσης και της ύπαρξης άγριας βλάστησης ο καθαρισμός αυτός είναι επιβεβλημένος.
Την ίδια ώρα, ο κ. Νικολάου ξεκαθάρισε πως δε συστήνεται η χρήση απωθητικών φαρμάκων που κυκλοφορούν στο εμπόριο λόγω του ότι δεν πρόκειται για προϊόντα που έχουν αποτέλεσμα πιθανόν να είναι επικίνδυνα για το περιβάλλον.
Ο κ. Νικολάου εξήγησε επίσης ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος πανικού εάν κανείς συναντήσει κανείς φίδι στην ύπαιθρο. Τα φίδια φοβούνται περισσότερο από τον άνθρωπο και δεν πρόκειται να μας κυνηγήσουν εάν αλλάξουμε κατεύθυνση.
Για τη μετάβαση στη φύση για περπάτημα συστήνονται κατάλληλα κλειστά παπούτσια και μακριά παντελόνια. Καλό θα ήταν επίσης να έχετε μαζί σας ένα ραβδί ή μια βέργα με την οποία να χτυπάτε το έδαφος όπου υπάρχουν θάμνοι με χόρτα, προειδοποιώντας τα φίδια ότι θα περάσετε. Τα φίδια έχουν την ικανότητα να ακούν σε υψηλές εντάσεις τους κραδασμούς του εδάφους και να φεύγουν από μόνα τους.
Αυστηρή η νομοθεσία για τη θανάτωση… στα χαρτιά
Ιδιαίτερα αυστηρή είναι πάντως τόσο η ευρωπαϊκή όσο και η εθνική νομοθεσία σε σχέση με τις θανατώσεις φιδιών. Συγκεκριμένα προβλέπεται ποινή φυλάκισης μέχρι τρία χρόνια και χρηματικό πρόστιμο ύψους 17.000 ευρώ.
Πάντως, σχετικά με όσους συνηθίζουν να θανατώνουν φίδια και να αναρτούν φωτογραφικό υλικό στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης ο κ. Νικολάου τόνισε ότι απλά σπέρνουν τον πανικό καθώς οι φωτογραφίες δεν αποτυπώνουν το πραγματικό μέγεθος των φιδιών ενώ παράλληλά αυτή η πρακτική είναι παράνομη.
Κληθείς να αναφέρει σε ποιες ενέργειες πρέπει να προβαίνει το κοινό σε περίπτωση εντοπισμού φιδιού, ο κ. Νικολάου ανέφερε ότι μέχρι στιγμής η πρακτική που ακολουθείται είναι να καλείται η Πυροσβεστική Υπηρεσία, η οποία αν και δεν είναι ακριβώς η αρμόδια αρχή για να επιληφθεί του θέματος, παραπέμπει το κοινό σε ιδιώτες γητευτές φιδιών, οι οποίοι μεταβαίνουν… με το αζημίωτο στο χώρο και μαζεύουν τα φίδια.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε άλλες χώρες λειτουργούν αρμόδιες υπηρεσίες, οι οποίες δέχονται κλήσεις από το κοινό για θέματα που αφορούν την εμφάνιση φιδιών, δίνουν οδηγίες και μαζεύουν φίδια από αστικές περιοχές, προκειμένου αυτά να μην οδηγηθούν σε θανάτωση.
Στην Κύπρο η προσπάθεια συντονισμού και δημιουργίας αρμόδιας υπηρεσίες βρίσκεται ακόμη σε πολύ πρώιμο στάδιο και παρά το γεγονός ότι η νομοθεσία είναι ιδιαίτερα αυστηρή ουδεμία ποινή επιβλήθηκε μέχρι στιγμής.
Τα είδη φιδιών που συναντούμε στην Κύπρο
Τα φίδια αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες οικολογικής ισορροπίας γι’ αυτό και είναι υποχρέωση του κοινού να τα προστατεύει και όχι να τα θανατώνει.
Στην Κύπρο καταγράφονται τα ακόλουθα είδη φιδιών:
Φίνα ή οχιά ή κοντονούρα (δηλητηριώδες, επικίνδυνο στον άνθρωπο)
Σαΐττα (δηλητηριώδες, ακίνδυνο στον άνθρωπο)
Ξυλόδροπης ή αγιόφιδο (δηλητηριώδες, ακίνδυνο στον άνθρωπο)
Θερκό ή μαύρο φίδι
Κυπριακό φίδι (μόνο στην Κύπρο υπάρχει)
Δρόπης ή πατσάλα
Νερόφιδι (Υπάρχει στο Παραλίμνι και στους πρόποδες του Τρόοδος)
