Αδέσποτες γάτες – Κύπρος: H ιστορικότητα, το ζήτημα και οι λύσεις

Κύπρος, 2025, το μικρό νησιώτικο κράτος στην ανατολική πλευρά της Μεσογείου, εκτιμάται από επίσημα πρόσωπα ότι υπάρχει περίπου μία αδέσποτη γάτα για κάθε έναν από το 1 εκατομμύριο αριθμό κατοίκων της.

Επιπρόσθετα, ακτιβιστές υποστηρίζουν ότι ο πραγματικός πληθυσμός είναι εκατοντάδες χιλιάδες μεγαλύτερος. Παράλληλα, τον Σεπτέμβρη, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή για το περιβάλλον ενημερώθηκε ότι το υπάρχον πρόγραμμα στείρωσης έχει περιορισμένες δυνατότητες, καθώς διαφαίνεται ότι ο πληθυσμός των αδέσποτων γατών συνεχίζει να αυξάνεται.

«Είναι ένα καλό πρόγραμμα, αλλά πρέπει να επεκταθεί», δήλωσε αρχικά η Επίτροπος Περιβάλλοντος, Αντωνία Θεοδοσίου, σημειώνοντας παράλληλα ότι το πρόγραμμα πραγματοποιεί μόνο περίπου 2.000 στειρώσεις ετησίως και με προϋπολογισμό μόλις 100.000 ευρώ. Ακόμη, αν και δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά στοιχεία, η κα. Θεοδοσίου ανέφέρε ότι η Κύπρος έχει αποκτήσει τη φήμη ότι έχει έναν πληθυσμό γατών που είναι εξαιρετικά μεγάλος σε σχέση με τον ανθρώπινο πληθυσμό της.

Η αλλαγή μπορεί να έρθει μέσω χρηματοδότησης, αλλά δεν θα λύσει το πρόβλημα

Φαίνεται να ανταποκρίνεται στις εκκλήσεις για περισσότερη χρηματοδότηση, καθώς η υπουργός Περιβάλλοντος Μαρία Παναγιώτου ανακοίνωσε στις 4 Οκτωβρίου, τη Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων, ότι η κυβέρνηση θα αυξήσει το κονδύλι για τη στείρωση γατών σε 300.000 ευρώ ετησίως. Να σημειωθεί ότι αυτή η απόφαση θεωρείται ως ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός.

Παρόλα αυτά, ο κ. Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος, προειδοποίησε να μην βασιζόμαστε μόνο στο αυξημένο ποσό που θα διατεθεί. «Πρέπει να υπάρχει ένα σχέδιο», είπε συγκεκριμένα. «Δεν μπορούμε απλά να προχωρήσουμε στις στειρώσεις χωρίς να έχουμε ένα σχέδιο», πρόσθεσε ακολούθως.

Έχοντας ως δεδομένο τη φύση των γατών, όπου ένας μεγάλος πληθυσμός όχι μόνο μπορεί να προκαλέσει καταστροφή στο οικοσύστημα του νησιού, αλλά έχει επίσης τη δυνατότητα να προκαλέσει ταλαιπωρία στα αδέσποτα μικρόσωμα αιλουροειδή που περιφέρονται στους δρόμους γεμάτους αυτοκίνητα, καθώς αναζητούν συνεχώς τροφή και καταφύγιο.

Η ιστορικότητα που κρύβουν οι γάτες της Κύπρου

Η ύπαρξη γάτων δεν είναι πρόσφατο φαινόμενο στο νησί, αφού η Κύπρος έχει μακρά ιστορία ως έθνος που αγαπά τις γάτες. Τη σημερινή μέρα, τα καταστήματα τροφών για γάτες και τα ειδικά διαμορφωμένα σπιτάκια είναι μια συνηθισμένη εικόνα κατά μήκος των πεζοδρομίων, όπου συχνάζουν πολίτες της χώρας.

Αξιοσήμαντο είναι ότι πριν από δύο δεκαετίες, Γάλλοι αρχαιολόγοι, εντόπισαν την παλαιότερη ένδειξη για την ύπαρξη οικόσιτης γάτας σε ένα νεολιθικό χωριό ηλικίας 9.500 ετών. Πιο συγκεκριμένα, βρήκαν τα οστά μιας γάτας κοντά στα σκελετικά υπολείμματα ενός ανθρώπου, κάτι που υποδηλώνει ότι είχαν ταφεί μαζί.

Διαβάστε επίσης: Γέμισε η Κύπρος αδέσποτες γάτες- Αυτά τα μέτρα προτείνουν για μείωσή τους

Σε αυτή τη μακρά ιστορία της σχέσης μεταξύ ανθρώπων και γατών προστίθεται ο μύθος της Αγίας Ελένης του 4ου αιώνα, η οποία, αφού βρήκε τον Αληθινό Σταυρό στους Αγίους Τόπους, έφερε μαζί της δύο πλοία γεμάτα γάτες για να αντιμετωπίσει μια επιδημία φιδιών. Ένα μοναστήρι που χρησιμεύει ως καταφύγιο για τις γάτες, το οποίο είναι ο Άγιος Νικόλαος των Γατών, υπάρχει ακόμα και σήμερα.

Με τον τουρισμό να αποτελεί βασικό οικονομικό στήριγμα για την Κύπρο, οι γάτες του νησιού έχουν γίνει ένα σημαντικό «σημείο» για τα εκατομμύρια τουριστών που καταφθάνουν στο νησί κάθε χρόνο. Οι καλοταϊσμένες γάτες είναι ένα συνηθισμένο θέαμα, καθώς συχνά τις βλέπει κανείς να τρώνε φαγητά που τους δίνουν οι επισκέπτες στα πολυάριθμα εστιατόρια, όπου τους αρέσει να συχνάζουν.

«Έκρηξη» του πληθυσμού των γάτων

Ο Δημήτρης Επαμεινώντας, πρόεδρος της Κτηνιατρικής Ένωσης, αποδίδει αυτή τη τεράστια αύξηση του πληθυσμού στην ανεξέλεγκτη αναπαραγωγή, ιδιαίτερα σε αστικές περιοχές, αλλά και στο γεγονός ότι ολοένα και περισσότερα γατάκια επιβιώνουν μετά τη γέννηση, χάρη στη φροντίδα που τους προσφέρουν οι απλοί άνθρωποι. Το υπάρχον κυβερνητικό πρόγραμμα διανέμει τον προϋπολογισμό του στους δήμους, οι οποίοι με τη σειρά τους χρηματοδοτούν κτηνιάτρους για να στειρώνουν τις γάτες που φέρνουν οι οργανώσεις προστασίας των ζώων.

Αναγνωρίζεται ότι το πρόγραμμα είναι αναποτελεσματικό

Οι κρατικές κτηνιατρικές υπηρεσίες της Κύπρου, οι οποίες είναι υπεύθυνες για τις στειρώσεις, παραδέχτηκαν ότι οι δυνατότητες του προγράμματος είναι «μικρότερες από τις πραγματικές ανάγκες». Προκειμένου να επανεκτιμηθεί πού θα μπορούσαν να αναδιανεμηθούν τα διαθέσιμα κονδύλια, οι υπηρεσίες ζήτησαν από τις τοπικές αρχές να υποβάλουν εκθέσεις σχετικά με τις περιοχές όπου συγκεντρώνονται μεγάλοι αριθμοί αδέσποτων γατών.

Ο Ηλίας Δημητρίου, που διευθύνει το ιδιωτικό καταφύγιο «Φίλοι των Γάτων της Λάρνακας», δήλωσε ότι η τριπλασιασμός των κονδυλίων για τη στείρωση δεν θα έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα, εκτός αν προσληφθούν περιβαλλοντολογικές οργανώσεις που διαθέτουν την απαραίτητη τεχνογνωσία για να συλλέξουν τις γάτες για στείρωση.

Η Ελένη Λοϊζίδου, επικεφαλής της Cat Alert, μιας εθελοντικής οργάνωσης που φροντίζει αδέσποτα ζώα στη Λευκωσία, δήλωσε ότι οι πρόσφατες προσπάθειες της οργάνωσής της να συλλάβει 397 αδέσποτες γάτες από το κέντρο της πόλης ήταν μια σταγόνα στον ωκεανό και ότι πολύ λίγες θηλυκές γάτες στειρώνονται, εν μέρει λόγω της δυσκολίας σύλληψης αδέσποτων γατών.

«Υπάρχουν λύσεις»

Ο κ. Επαμεινώντας, πρόεδρος της Κτηνιατρικής Ένωσης, δήλωσε ότι ο πληθυσμός των γατών στην Κύπρο μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο σε μόλις τέσσερα χρόνια. Αυτό θα ήταν εφικτό, είπε, αν οι αρχές καταρτίσουν ένα ενοποιημένο σχέδιο στείρωσης που θα θέσει τις ιδιωτικές κλινικές στην πρώτη γραμμή της προσπάθειας, προσφέροντας δωρεάν στείρωση χωρίς τη γραφειοκρατία που περιπλέκει τη διαδικασία. Σημείωσε επίσης, ότι «οι άνθρωποι θα έχουν μεγαλύτερο κίνητρο να στειρώνουν τις γάτες τους αν τους διευκολύνουμε να το κάνουν».

Η Κτηνιατρική Ένωση έχει προτείνει ένα σχέδιο που θα εντοπίζει τα κύρια κέντρα συγκέντρωσης γατών, όπου οι αρχές θα μπορούν να τις συλλέγουν και να τις μεταφέρουν σε καθορισμένους κτηνιάτρους για στείρωση. Η πρωτοβουλία περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας εφαρμογής για smartphone που θα επιτρέπει σε οποιονδήποτε να βοηθήσει τις αρχές να εντοπίσουν τέτοιες μεγάλες συγκεντρώσεις γατών.

Σύμφωνα με τον κ. Επαμεινώνδα, το κράτος μπορεί να αποφύγει να αναλάβει το πλήρες κόστος του προγράμματος δημιουργώντας ένα ταμείο στο οποίο μπορούν να συνεισφέρουν ιδιώτες και επιχειρήσεις. Η ανακοίνωση του υπουργού για την τριπλασιασμό του προϋπολογισμού για τη στείρωση, είπε, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως σημαντικό κίνητρο για περισσότερες εταιρικές δωρεές.

Να σημειωθεί ακόμη, ότι το κόστος της στείρωσης μιας θηλυκής αδέσποτης γάτας στην Κύπρο υπολογίζεται γύρω στα 55 ευρώ, το οποίο αυξάνεται στα 120 ευρώ για τις οικόσιτες γάτες που φέρνουν οι ιδιοκτήτες τους, καθώς αυτές λαμβάνουν πιο εξειδικευμένη φροντίδα.

Την ίδια ώρα, η κα. Θεοδοσίου, Επίτροπος Περιβάλλοντος, δήλωσε ότι το προσωπικό της έχει εργαστεί σε μια μακροπρόθεσμη στρατηγική που θα φέρει σε επαφή την κυβέρνηση, τους περιβαλλοντολόγους και τους εθελοντές, με σκοπό να καταρτιστεί ένας ακριβής απολογισμός του πληθυσμού των γατών και να προετοιμαστεί το έδαφος για ένα πρόγραμμα μαζικής στείρωσης. Το σχέδιο θα νομιμοποιήσει επίσης τα ιδιωτικά καταφύγια γατών.

Πηγή: Associated Press