Έτσι αλλάζουν οι προαγωγές στη Δημόσια Υπηρεσία

Η Δημόσια Υπηρεσία της Κύπρου αλλάζει σελίδα. Μετά από δεκαετίες, κατά τις οποίες οι προαγωγές κρίνονταν σχεδόν αποκλειστικά μέσα από προφορικές συνεντεύξεις, η εφαρμογή των Εξεταστικών Κέντρων, που ξεκίνησε το 2024, σηματοδοτεί μια βαθιά τομή στον τρόπο επιλογής των ανώτερων στελεχών του κράτους.

Η μεταρρύθμιση αυτή, που βασίζεται σε ευρωπαϊκές πρακτικές και χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εισάγει πολυδιάστατες μεθόδους αξιολόγησης και μειώνει δραστικά το περιθώριο υποκειμενικότητας και παρεμβάσεων.

Στο επίκεντρο της νέας διαδικασίας βρίσκονται τα Εξεταστικά Κέντρα, μέσω των οποίων αξιολογούνται οι υποψήφιοι για μεσοδιευθυντικές και διευθυντικές θέσεις (κλίμακα Α13 και άνω). Οι συμμετέχοντες περνούν από γραπτές εξετάσεις, ασκήσεις ικανοτήτων, μελέτες περίπτωσης, παρουσιάσεις και ασκήσεις ρόλων, ώστε να διαπιστωθεί με ακρίβεια το εύρος των δεξιοτήτων τους.

Τα αποτελέσματα του Εξεταστικού Κέντρου έχουν πλέον τη μεγαλύτερη βαρύτητα στη συνολική αξιολόγηση, όπως προβλέπει ο νέος νόμος: μέχρι 40 μονάδες για θέσεις Α13(ii) και μέχρι 50 μονάδες για θέσεις Α14 και άνω. Η προφορική συνέντευξη περιορίζεται αντίστοιχα σε 15 και 20 μονάδες.

Πρόκειται για μια ριζική αλλαγή σε σχέση με το παρελθόν, όπου η τελική επιλογή βασιζόταν σχεδόν αποκλειστικά στην κρίση της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας μέσα από μία συνέντευξη.

Αναλυτικά, η διαδικασία έχει τρία στάδια:

Αξιολόγηση στο Εξεταστικό Κέντρο
Προφορική εξέταση από την Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας (ΕΔΥ) για τον τριπλάσιο αριθμό των υποψηφίων
Τελική επιλογή, με βάση συνολική βαθμολόγηση και θεσμοθετημένα κριτήρια.
Ήδη η νέα διαδικασία εφαρμόστηκε για τις θέσεις Διευθυντή Τελωνείων, Διευθυντή Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών και Διευθυντή Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η αξιολόγηση για τις θέσεις Γενικού Διευθυντή.
Προηγουμένως, η επιλογή Προϊσταμένων Τμημάτων, όπως για παράδειγμα η θέση του Γενικού Διευθυντή, γινόταν αποκλειστικά μέσω προφορικής συνέντευξης από την Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας. Σε άλλες περιπτώσεις, για θέσεις πρώτου διορισμού ή προαγωγής, υπήρχε μια Συμβουλευτική Επιτροπή που καθόριζε αν θα γίνονταν γραπτές ή προφορικές εξετάσεις. Με βάση τα αποτελέσματα αυτών, η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας λάμβανε μια έκθεση και προχωρούσε στην τελική επιλογή, η οποία και πάλι βασιζόταν σε προφορική εξέταση.
Πολλαπλά οφέλη: από την αξιοκρατία μέχρι τον στρατηγικό σχεδιασμό
Η μεταρρύθμιση δεν αφορά μόνο τις προσλήψεις. Δημιουργεί έναν πλούσιο μηχανισμό συλλογής δεδομένων για το ανθρώπινο δυναμικό της Δημόσιας Υπηρεσίας. Κάθε αξιολόγηση παράγει ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για:
• Εντοπισμό κενών δεξιοτήτων και σχεδιασμό στοχευμένων προγραμμάτων εκπαίδευσης
• Στρατηγικό σχεδιασμό ανθρώπινου δυναμικού, ώστε να προβλέπονται ανάγκες και να ετοιμάζονται διαδοχές για κρίσιμους ρόλους
• Εσωτερική αξιοποίηση ισχυρών δεξιοτήτων, διευκολύνοντας τη συνεργασία μεταξύ υπουργείων

Ταυτόχρονα, η νέα διαδικασία μειώνει τις ασυνείδητες προκαταλήψεις, δυσκολεύει πολιτικές ή προσωπικές παρεμβάσεις και ενισχύει την εμπιστοσύνη των υπαλλήλων, δημιουργώντας μια κουλτούρα αξιοκρατίας και ανάπτυξης.

Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η σωστή αξιολόγηση δεξιοτήτων οδηγεί σε καλύτερη τοποθέτηση στελεχών, αυξημένη παραγωγικότητα και ταχύτερη προσαρμογή στις απαιτήσεις της θέσης. Επιπλέον, ένα διαφανές και σύγχρονο σύστημα επιλογών καθιστά τη Δημόσια Υπηρεσία πιο ελκυστική για ταλαντούχους νέους επαγγελματίες, ενισχύοντας την εικόνα της Κύπρου στο εξωτερικό.

Η εισαγωγή των Εξεταστικών Κέντρων αποτελεί κομβικό βήμα εκσυγχρονισμού της Δημόσιας Υπηρεσίας. Με τη στροφή σε αξιοκρατικά και μετρήσιμα κριτήρια, το κράτος αποκτά τα εργαλεία για πιο αποτελεσματική στελέχωση, μεγαλύτερη διαφάνεια και στρατηγική διοίκηση.

Πάνω απ’ όλα, στέλνει ένα σαφές μήνυμα: οι θέσεις ευθύνης στο κράτος θα κρίνονται πλέον με βάση τις ικανότητες, όχι τις γνωριμίες.

Ποιος είναι ο ρόλος των Εξεταστικών Κέντρων;
Ο ρόλος των Εξεταστικών Κέντρων στην όλη διαδικασία προαγωγών και προσλήψεων είναι να διακριβωθούν οι δεξιότητες και οι ικανότητες των υποψηφίων μέσα από σύγχρονες και πολυδιάστατες μεθόδους, όπως: γραπτές εξετάσεις, εξετάσεις ικανοτήτων και δεξιοτήτων, διερευνητικές ασκήσεις, ασκήσεις ρόλων, μελέτες περιπτώσεων και παρουσιάσεις.

Η διαδικασία αυτή είναι απαιτητική, καθώς τα αποτελέσματα από το Εξεταστικό Κέντρο έχουν τη μεγαλύτερη βαρύτητα στη συνολική αξιολόγηση, όπως προβλέπεται από τον νόμο.

Με αυτή τη διαδικασία υπάρχουν σημαντικά πλεονεκτήματα:
• Αυξάνεται η πιθανότητα να τοποθετείται το σωστό άτομο στη σωστή θέση, γεγονός που οδηγεί σε καλύτερη παραγωγικότητα αλλά και επαγγελματική ικανοποίηση
• Γίνεται ακριβέστερη πρόβλεψη της μελλοντικής επιτυχίας, επειδή οι υποψήφιοι δοκιμάζονται σε αξιολογήσεις δεξιοτήτων και όχι μόνο σε γνώσεις
• Μειώνεται ο κίνδυνος λανθασμένων προαγωγών, που μπορεί να οδηγήσουν σε εσωτερικές κρίσεις ή διοικητικά κόστη, ενώ επιτυγχάνεται ταχύτερη προσαρμογή των νέων στελεχών στις απαιτήσεις της νέας θέσης
• Προωθούνται η διαφάνεια και η αξιοκρατία: περιορίζονται οι πολιτικές και προσωπικές παρεμβάσεις
• Ενδυναμώνεται η κουλτούρα αξιοκρατίας και δέσμευσης: οι υπάλληλοι αποκτούν εμπιστοσύνη, αυξάνεται το ηθικό και η δέσμευση, ενώ μειώνονται η παθητικότητα και η απογοήτευση
• Δημιουργείται πιο ελκυστικό εργασιακό περιβάλλον για ταλαντούχους νέους επαγγελματίες