Σε καταγγελία «ακαδημαϊκών ιδρυμάτων» στα κατεχόμενα προχώρησε η Κυπριακή Δημοκρατία προς τον Ευρωπαϊκό Φορέα για τη Διασφάλιση της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (European Association for Quality Assurance in Higher Education – ENQA). Τα Υπουργεία Εσωτερικών και Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, σε συνεργασία με τον Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ανώτερης Εκπαίδευσης (ΔΙΠΑΕ), προέβησαν σε καταγγελία «πανεπιστημίων» στα κατεχόμενα, παραθέτοντας εμπεριστατωμένα στοιχεία για 188 περιπτώσεις υπηκόων τρίτων χωρών, οι οποίοι έφτασαν στις κατεχόμενες περιοχές με «φοιτητικές θεωρήσεις» και σχεδόν ταυτόχρονα μετέβησαν στις ελεύθερες περιοχές, όπου αιτήθηκαν άσυλο από την Κυπριακή Δημοκρατία.
Εξετάζοντας τις μαρτυρίες και τις αποδείξεις που εξασφαλίζουν οι αρμόδιες Αρχές της Δημοκρατίας, τεκμηριώθηκε ότι πρόκειται για εικονικούς φοιτητές. Η διαπίστωση ότι αφορά επαναλαμβανόμενο φαινόμενο, υποδεικνύει ότι γίνεται κατόπιν καθοδήγησης και ενδεχομένως να παραπέμπει σε εμπορία προσώπων.
Μετά τις καταγγελίες, ο ENQA, ως ο καθ’ ύλην αρμόδιος ευρωπαϊκός φορέας, έχει αρχίσει τη διερεύνηση των «πανεπιστημίων» αυτών και της σχέσης τους με πιθανή εμπορία προσώπων.
Το φαινόμενο με τους εικονικούς φοιτητές αποτέλεσε εκ των κυριότερων παραγόντων που συνέτειναν στις έντονες πιέσεις που δέχθηκε η Κύπρος, με μαζικές αφίξεις, κυρίως Αφρικανών υπηκόων, μέσω της Πράσινης Γραμμής. Διαπιστώνοντας πως τα πρόσωπα αυτά τύγχαναν εκμετάλλευσης και εργαλειοποίησης από κυκλώματα διακινητών, η Κυβέρνηση προώθησε, μεταξύ άλλων μέτρων, την εφαρμογή των προνοιών που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Δράσης για την Ανατολική Μεσόγειο, ασκώντας πιέσεις προς την κατεύθυνση της Τουρκίας, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον Οργανισμό Frontex και την Europol. Επιπρόσθετα, πραγματοποίησε ενημερωτική διαδικτυακή εκστρατεία σε χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής, παραθέτοντας τα πραγματικά δεδομένα που επικρατούν στην Κύπρο σε σχέση με την παράτυπη μετανάστευση.
Απόρροια των μέτρων που λήφθηκαν, ήταν η μείωση κατά 65% στον αριθμό των αφίξεων μέσω της γραμμής κατάπαυσης του πυρός, καθώς και η κατακόρυφη μείωση κατά 85% στις αφίξεις Αφρικανών υπηκόων. Την ίδια ώρα, η πολιτική της Κυβέρνησης οδήγησε στην αποσυμφόρηση του συστήματος υποδοχής και φιλοξενίας, με το Κέντρο Πρώτης Υποδοχής να φιλοξενεί αυτή τη στιγμή περίπου 250 πρόσωπα.
