Home ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΚΥΠΡΟΣ Από τα Καλλυντήρια και τα Πλυντήρια της Αρχαίας Αθήνας στα Θεοφάνεια
Από τα Καλλυντήρια και τα Πλυντήρια της Αρχαίας Αθήνας στα Θεοφάνεια

Από τα Καλλυντήρια και τα Πλυντήρια της Αρχαίας Αθήνας στα Θεοφάνεια

Μέρα των Θεοφανείων σήμερα όπου και εορτάζεται η Βάπτιση του Ιησού Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό από τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή. Το όνομα της σημερινής εορτής  προκύπτει από την φανέρωση των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας.

Είναι, όμως, αμιγώς χριστιανική γιορτή τα Θεοφάνεια; Ασφαλώς και όχι. Όπως και όλες οι γιορτές της Ορθοδοξίας και του χριστιανισμού εν γένει έχουν την αντίστοιχη παγανιστική τους εορτή έτσι και η σημερινή προέρχεται από τα αρχαιοελληνικά «Πλυντήρια» ή «Καλλυντήρια».

Τι ήταν στην Αρχαία Αθήνα

 

 

Τα Καλλυντήρια και τα Πλυντήρια προήλθαν από το μύθο του ότι ο Ήφαιστος ποθώντας τη Θεά Αθηνά και αφού της έφτιαξε όπλα για τον Τρωικό πόλεμο, της επιτέθηκε ζητώντας ερωτικά ανταλλάγματα για τον κόπο του. Δεν έγινε κατορθωτό να τη βιάσει αλλά κατάφερε να εκσπερματίσει στο μηρό της. Τότε η Αθηνά με ένα κομμάτι μαλλί σκούπισε το μηρό της και από τότε η πρώτη ιέρεια της Αθήνας η Άγλαυρος ήταν επιφορτισμένη να πλένει και να στολίζει το άγαλμα της θεάς Αθηνάς και τα ρούχα αυτής κάθε χρόνο.

Με το θάνατο, όμως, της Αγλαύρου η οποία αυτοκτόνησε λόγω του γεγονότος ότι κάποιος όφειλε να θυσιαστεί για να εμποδιστεί ξένος στρατός να κυριεύσει την Αθήνα, τα ρούχα της Θεάς είχαν μείνει άπλυτα για ένα χρόνο.

Έτσι τα Καλλυντήρια και τα Πλυντήρια τελούνταν προς ανάμνηση του γεγονότος, και τόσο το ξόανο της Αθηνάς όσο και τα ρούχα που το έντυναν έπρεπε να πλυθούν και να καθαριστούν.

Αμφότερες οι γιορτές   είχαν ως σκοπό τον καθαρισμό του ιερού και του ξόανου της θεάς. Τα Πλυντήρια αφορούσαν στον καθαρισμό του αγάλματος και του ιερού και της Αθηνάς και τα Καλλυντήρια τον καλλωπισμό του.

Κάποιοι μελετητές θεωρούν ότι τα Καλλυντήρια ήταν προπαρασκευαστική εορτή του καθαρισμού του ιερού της Αθηνάς επί της Ακροπόλεως, και ως τέτοια προηγούνταν, τα δε Πλυντήρια ήταν η τελετή του λουτρού του ξόανου της θεάς.

Κατ’ αρχάς καθαρίζονταν και εξαγνίζονταν ο ναός της Αθηνάς, στην Ακροπόλη από τις παρθένες ιέρειες του ναού και οι οποίες ονομάζονταν «λουτρίδες» και «πλυντρίδες», αλλά και  μία ακόμη η οποία λεγόταν  «κατανίπτης», επιφορτισμένη ειδικά να επιμελείται του αγάλματος της θεάς.

Η προπαρασκευαστική αυτή εργασία αποτελούσε την εορτή των Καλλυντηρίων.

Έπειτα άρχιζε η μεγάλη ήμερα των Πλυντηρίων. Σε αυτές κύριο μέρος έπαιζαν οι λεγόμενες «Πραξιεργίδες», οι οποίες ήταν  υπεύθυνες  να ετοιμάζουν το άγαλμα προς λουτρό, βγάζοντας από αυτό τα ενδύματα του και τα κοσμήματα και καλύπτοντάς το με  πέπλα. Έπειτα μετά το λουτρό το στόλιζαν και  πάλι όπως και πριν. Και τότε άρχιζε η πομπή, υπό την εποπτεία των «νομοφυλάκων». Το άγαλμα της θεάς  μεταφερόταν επισήμως προς την θάλασσα του Φαλήρου, βαπτίζονταν δε τότε εντός της θαλάσσης και παρέμενε εκεί όλη την ημέρα.

Send this to a friend