Σήμερα το ποσοστό των γυναικών που έχουν θέσεις εργασίας στον τομέα της κυβερνοασφάλειας στην Κύπρο ανέρχεται μόλις στο 15%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό παγκοσμίως ανήλθε στο 25% κατά το 2022. Αυτό αναφέρθηκε σε συνέδριο με θέμα «Γυναίκες στην Κυβερνοασφάλεια», το οποίο διεξήχθη την Τετάρτη στο Εκπαιδευτικό Κέντρο της Αρχής Ψηφιακής Ασφάλειας, στη Λευκωσία. Το συνέδριο τελούσε υπό την αιγίδα του Γραφείου Επιτρόπου Επικοινωνιών, της Αρχής Ψηφιακής Ασφάλειας, του Υφυπουργείου Έρευνας, και του Γραφείου Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων.
Στον χαιρετισμό του, ο Γιώργος Μιχαηλίδης, Επίτροπος Επικοινωνιών, ανέφερε ότι σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο υπάρχουν τρωτά σημεία και απειλές που ελλοχεύουν στον κυβερνοχώρο, με αποτέλεσμα την αύξηση των αναγκών κατάρτισης προσωπικού στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Επιπλέον, έκανε λόγο για τεράστιες προοπτικές της απασχόλησης ανδρών και γυναικών στην κυβερνοασφάλεια.
Εν συνεχεία, ο κ. Μιχαηλίδης σημείωσε ότι υπάρχουν προκλήσεις που αφορούν στην έλλειψη των δεξιοτήτων που πρέπει να έχει το προσωπικό σε θέματα κυβερνοασφάλειας. Συγκεκριμένα, επεσήμανε την έλλειψη αντίληψης των κινδύνων που ελλοχεύουν, κυρίως ελλείψει κατάρτισης και ελλείψει του απαραίτητου ανθρώπινου δυναμικού, «ενός φαινομένου που δεν υπάρχει μόνο στην Κύπρο, αλλά είναι κοινά παραδεκτό», όπως είπε. Ακόμη, έκανε λόγο για έλλειψη 880.000 θέσεων εργασίας στον τομέα της κυβερνοασφάλειας στην ΕΕ το 2023, ενώ η πρόβλεψη για το 2022 μιλούσε για 350.000 θέσεις εργασίας και εν τέλει αναθεωρήθηκε στις 500.000.
Ο Επίτροπος Επικοινωνιών ανέφερε ότι ο τομέας της κυβερνοασφάλειας παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανδροκρατούμενο επάγγελμα. Όπως είπε, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες (Women in Cyber Security 2022 Report), οι γυναίκες κατείχαν μόνο το 25% των θέσεων εργασίας στην κυβερνοασφάλεια παγκοσμίως το 2022, προσθέτοντας ότι το ποσοστό ήταν 20% το 2019 και περίπου 10% το 2013. «Είναι ενθαρρυντικό ότι φαίνεται μια αυξητική τάση», τόνισε, σημειώνοντας παράλληλα ότι στην Κύπρο οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν μόνο το 15% των θέσεων εργασίας στον χώρο της κυβερνοασφάλειας.
Ο κ. Μιχαηλίδης είπε ότι στο Γραφείο Επιτρόπου Επικοινωνιών (της Αρχής Ψηφιακής Ασφάλειας και του ΓΕΡΗΕΤ συμπεριλαμβανομένων) απασχολούνται 102 άτομα, εκ των οποίων τα 40 είναι γυναίκες. Στην ΑΨΑ εργάζονται 40 άτομα, κ των οποίων μόνο τα 5 είναι γυναίκες, πρόσθεσε. «Κατά την προκήρυξη για τις 18 μόνιμες θέσεις Μηχανικού Ψηφιακής Ασφάλειας, από τις 222 αιτήσεις που υποβλήθηκαν μόνο οι 28 προέρχονταν από γυναίκες, ποσοστό 12,6%. Από τις 18 θέσεις, οι 3 καταλήφθηκαν από γυναίκες, ποσοστό 16,6%», συμπλήρωσε.
Ακολούθως, ο Επίτροπος Επικοινωνιών είπε ότι το Γραφείο του θα συνεχίσει να προωθεί την ενημέρωση για την ευαισθητοποίηση του κοινού και όλων των εμπλεκόμενων φορέων ώστε να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον που να ευνοεί τη συμμετοχή όλων -ανεξαρτήτως φύλου- στον τομέα της κυβερνοασφάλειας.
Έκανε λόγο για σειρά δράσεων που έχει αναλάβει το Γραφείο του, όπως η διαδικτυακή εκστρατεία για την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, η συνεχής συνεργασία με αρμόδιους φορείς για ανταλλαγή πληροφοριών και αντιμετώπιση των κυβερνοαπειλών, η παροχή εκπαιδεύσεων και η ευαισθητοποίηση για την κυβερνοασφάλεια σε πολίτες, επιχειρήσεις, οργανισμούς και σχολεία, καθώς και η προκήρυξη νέων χρηματοδοτικών προγραμμάτων ύψους 1 εκατ. ευρώ για ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων το 2023.
Στον χαιρετισμό της, η Τζόζη Χριστοδούλου, Επίτροπος Ισότητας των Φύλων, επεσήμανε ότι οι γυναίκες έχουν να αντιμετωπίσουν σεξιστικές συμπεριφορές ή διακρίσεις βάσει του φύλου στα λεγόμενα «ανδροκρατούμενα επαγγέλματα».
Η κ. Χριστοδούλου ανέφερε ότι οι στατιστικές, η βιβλιογραφία και η εμπειρία δείχνουν ότι οι γυναίκες δεν εκπροσωπούνται ισότιμα στη δημόσια ζωή, παρότι αποτελούν το 50% του πληθυσμού. Όπως είπε, η Eurostat κατατάσσει την Κύπρο 3η από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ανά φύλο (67% γυναίκες και 51% άντρες), ωστόσο μετά οι γυναίκες «εξαφανίζονται» από το εργατικό δυναμικό ή καταλήγουν να εργάζονται σε μερική απασχόληση. Εν συνεχεία, σημείωσε ότι πολλές γυναίκες παραμένουν στη μερική απασχόληση – κυρίως μετά τη γέννηση ενός παιδιού – στην προσπάθειά τους να συμφιλιώσουν την οικογενειακή με την επαγγελματική ζωή, με αποτέλεσμα το χαμηλό εισόδημα και τη μη ανέλιξή τους.
«Αν δεν σπάσουμε τα στερεότυπα και δεν αλλάξει το αφήγημα για συμφιλίωση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής των γονέων και όχι μόνο των γυναικών ώστε να εμπεδωθεί η κουλτούρα της ισότητας, τα στερεότυπα θα διαιωνιστούν», υπέδειξε η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων. «Η ισόρροπη συμμετοχή γυναικών και ανδρών σε κάθε τομέα είναι απαραίτητη και ουσιώδης για την πρόοδο και την ευημερία σε κάθε πτυχή της ζωής μας», τόνισε. «Δεν πρόκειται για διαγωνισμό μεταξύ γυναικών και ανδρών. Πρόκειται για αξιοποίηση των ικανοτήτων και των εμπειριών σε όλους τους τομείς της ζωής», υπογράμμισε.
Όπως είπε η κ. Χριστοδούλου, το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων αναφέρει ότι η συμμετοχή των γυναικών στα επαγγέλματα STEΑM ανέρχεται μόλις στο 4% ενώ των αντρών στο 27%. «Τα στοιχεία και οι στατιστικές της ΕΕ δείχνουν ότι οι θέσεις εργασίας στους τομείς STEΑΜ και στα επαγγέλματα που αφορούν την τεχνολογία θα αυξηθούν κατά 8%», πρόσθεσε. Το ανησυχητικό, όπως είπε, είναι ότι αυτά τα επαγγέλματα ελκύουν πολύ περισσότερο τα αγόρια από τα κορίτσια λόγω των στερεοτύπων και των παραδοσιακών αναχρονιστικών αντιλήψεων που εμποδίζουν τα κορίτσια από την επιλογή αυτών των επαγγελμάτων. Ως αποτέλεσμα, επεσήμανε, η ανάπτυξη της τεχνολογίας ωφελεί δυσανάλογα τους άντρες σε σύγκριση με τις γυναίκες.
«Όταν σχεδιάζουμε πολιτικές, λαμβάνουμε αποφάσεις και αναλαμβάνουμε δράσεις, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της κυβερνοασφάλειας, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι υπάρχει διαφορετικός αντίκτυπος στα δύο φύλα», τόνισε η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων, επισημαίνοντας ότι η συμμετοχή των γυναικών στον τομέα της κυβερνοασφάλειας «κρίνεται απαραίτητη».
Στην πράξη, σημείωσε η Επίτροπος, «χρειαζόμαστε κυβερνητικές και εταιρικές πολιτικές για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, προγράμματα ευαισθητοποίησης ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, προγράμματα ευαισθητοποίησης και προώθησης του ψηφιακού αλφαβητισμού αλλά και στοχευμένα μέτρα για την προστασία από την έμφυλη βία και την κακοποίηση παιδιών στο διαδίκτυο».
«Η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών είναι ανάμεσα στις προτεραιότητες της Κυβέρνησης», είπε η κ. Χριστοδούλου. Σε αυτό το πλαίσιο, όπως ανέφερε, το Γραφείο Επιτρόπου Ισότητας έχει ολοκληρώσει τη νέα Εθνική Στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2024-2026. «Συγκεκριμένα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας προχωράμε στην εκπαίδευση των επαγγελματικών συμβούλων για θέματα που αφορούν στην ισότητα των φύλων», είπε.
Εν συνεχεία, ανέφερε ότι σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κρατικών Υποτροφιών Κύπρου και μετά από απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, θεσμοθετήθηκαν δέκα υποτροφίες για γυναίκες άνω των 30, που δεν είχαν την ευκαιρία, προηγουμένως, να σπουδάσουν. Οι υποτροφίες, για φέτος, θα παραχωρούνται στους τομείς της τεχνολογίας.
Παράλληλα, όπως είπε, «σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας και το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών προχωρήσαμε με εκστρατεία που τιτλοφορείται ‘’Ιστορίες Γυναικών’’». Την ίδια στιγμή, πρόσθεσε, «με πρωτοβουλία του Γραφείου Επιτρόπου Επικοινωνιών και σε συνεργασία με το Γραφείο μας, προβάλλουμε στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης εκστρατεία για προσέλκυση περισσότερων γυναικών στα επαγγέλματα της κυβερνοασφάλειας».
Σε αυτό το πλαίσιο, όπως ανέφερε, «αρχίσαμε τη συνεργασία με τον Επίτροπο Επικοινωνιών για να πετύχουμε τον κοινό μας στόχο: Περισσότερα κορίτσια και γυναίκες στα επαγγέλματα του κλάδου της κυβερνοασφάλειας».
Από την πλευρά της, η Γεωργία Μπαφούτσου, Λειτουργός Κυβερνοασφάλειας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών (ENISA), μίλησε για την ποικιλομορφία και την ισότητα στον κυβερνοχώρο. Όπως είπε, στα 129 μεταπτυχιακά προγράμματα στην κυβερνοασφάλεια που υπήρχαν στην Ευρώπη το 2022, το 21% των αποφοίτων είναι γυναίκες. Στον οργανισμό European Cyber Security Challenge (ECSC) συμμετείχαν γυναίκες σε ποσοστό 16% το 2021, το οποίο ανήλθε σε 38% το 2022. Στην ευρωπαϊκή ομάδα του International Cybersecurity Challenge (ICC) για το 2022 συμμετείχαν αρχικά γυναίκες σε ποσοστό 27%, με το ποσοστό να ανέρχεται τελικά σε 20%.
Η κ. Μπαφούτσου σημείωσε ότι, με στόχο την προώθηση της ποικιλομορφίας και της ισότητας στον κυβερνοχώρο, ξεκίνησαν εκστρατείες από το 2021 (Women4Cyber) και συνεχίστηκαν το 2022 (CyberAll). Πρόσθεσε ότι συνεχίστηκε και το 2023 η εκστρατεία CyberAll με σκοπό να σπάσουν οι προκαταλήψεις στην απασχόληση γυναικών στον τομέα της κυβερνοασφάλειας.
Ακολούθως, ανέφερε ότι υποστηρίχτηκαν εθνικά προγράμματα για προώθηση της κυβερνοασφάλειας στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Προς τούτο, όπως εξήγησε, ο ENISA διενήργησε σχετική μελέτη για αξιολόγηση των δράσεων σε κάθε κράτος. Στην έρευνα συμμετείχαν 15 κράτη, μεταξύ αυτών και η Κύπρος.
Η κ. Μπαφούτσου ανέφερε τις βασικές συστάσεις στις οποίες προέβη η έρευνα. Σε αυτές, όπως είπε, συμπεριλαμβάνεται -μεταξύ άλλων- η δεσμευτικότητα της εκπαίδευσης για την κυβερνοασφάλεια εκ μέρους της εκάστοτε Κυβέρνησης, η συμβολή του Υπουργείου Παιδείας στην παροχή πρόσβασης σε επιχορηγήσεις και πρωτοβουλίες χρηματοδότησης καθώς και η εφαρμογή πιλοτικών έργων σε μειωμένο αριθμό σχολείων. Ακόμη, σημείωσε την επιδίωξη του ENISA να δημιουργήσει κόμβο για εκπαίδευση στην κυβερνοασφάλεια.
Στο πλαίσιο του συνεδρίου προβλήθηκαν βίντεο με τις δράσεις του Γραφείου Επιτρόπου Επικοινωνιών και του Γραφείου Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων, ενώ διοργανώθηκε και πάνελ στο οποίο συζητήθηκε η κατάσταση στον τομέα της κυβερνοασφάλειας.
