Αύξηση καταγράφεται την τελευταία δεκαετία στις περιπτώσεις κακοποίησης ηλικιωμένων στα σπίτια τους από οικιακές βοηθούς, στους οίκους ευγηρίας από φροντιστές, ακόμη και σε δημόσια και ιδιωτικά νοσηλευτήρια από μερίδα ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού, ενώ ο ηλικιακός ρατσισμός είναι εμφανής σε όλες τις μορφές και επίπεδα.
Αυτό αναφέρθηκε την Παρασκευή στη διάσκεψη Τύπου του Παρατηρητηρίου Τρίτης Ηλικίας Κύπρου, κατά την οποία παρουσιάστηκε Έκθεση για την κακοποίηση, παραμέληση, οικονομική εκμετάλλευση και τον ηλικιακό ρατσισμό που δέχονται ηλικιωμένοι, οι οποίοι μάλιστα φοβούνται να λύσουν τη σιωπή τους και να προχωρήσουν σε επίσημη καταγγελία στην Αστυνομία, αφού ανησυχούν για τις συνέπειες που θα έχει αυτή τους η πράξη, για το υπόλοιπο της παραμονής τους σε οίκους ευγηρίας.
Όπως αναφέρθηκε, υπάρχουν και περιπτώσεις, που οι ηλικιωμένοι είναι θύματα κακοποίησης από τα ίδια τα παιδιά τους και γι’ αυτό τον λόγο, δεν θέλουν να καταλήξουν οι καταγγελίες τους στην Αστυνομία.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία για την περίοδο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου του 2023 το Παρατηρητήριο Τρίτης Ηλικίας Κύπρου έχει δεχτεί συνολικά 220 αναφορές/τηλεφωνήματα, με την συντριπτική πλειοψηφία να είναι ανώνυμα, γιατί δυστυχώς οι ηλικιωμένοι δεν καταγγέλλουν τις πλείστες φορές τα περιστατικά επίσημα.
Ο Πρόεδρος του Παρατηρητηρίου Τρίτης Ηλικίας Κύπρου, Δήμος Αντωνίου, ανέφερε ότι ποσοστό 91% των τηλεφωνημάτων (200 τηλεφωνήματα) αφορούν σε καταγγελίες για σωματική και συναισθηματική κακοποίηση, ηλικιακό ρατσισμό, παραμέληση και οικονομική εκμετάλλευση ηλικιωμένων, ενώ το 9% (20 τηλεφωνήματα) αφορούν στην κακοποίηση και παραμέληση ηλικιωμένων σε ιδρύματα και νοσηλευτήρια.
Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι όσα περιστατικά έχουν καταγγελθεί επίσημα διερευνώνται αυτή τη στιγμή με τη συνεργασία του Γραφείου Ευημερίας και της Επιτρόπου Διοικήσεως.
Συγκλονίζουν οι αναφορές
Οι μαρτυρίες των ηλικιωμένων που τηλεφωνούν στο Παρατηρητήριο συγκλονίζουν.
Ο κ. Αντωνίου είπε ότι ανάμεσα στις αναφορές υπήρχαν περιπτώσεις κατά τις οποίες ηλικιωμένοι έγραψαν την περιουσία τους στα παιδιά τους και στη συνέχεια αυτά τους πετούσαν έξω από το σπίτι τους ή τους έβαζαν σε ένα ίδρυμα παρά τη θέληση τους.
Σημείωσε, επίσης, πως άλλο περιστατικό αφορούσε οικιακή βοηθό, η οποία έβγαζε γυμνές φωτογραφίες ηλικιωμένης και τις ανέβαζε στο διαδίκτυο, ενώ σε άλλη περίπτωση οικιακή βοηθός δεν έδινε τη φαρμακευτική αγωγή ηλικιωμένου, με αποτέλεσμα να πεθάνει.
Εξάλλου, ο Πρόεδρος του Παρατηρητηρίου είπε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία οι καταγγελίες για σωματική και συναισθηματική κακοποίηση, ηλικιακό ρατσισμό, παραμέληση και οικονομική εκμετάλλευση ηλικιωμένων προέρχονται από οικιακές βοηθούς σε ποσοστό 40%, συγγενείς και ενήλικα παιδιά των ηλικιωμένων σε ποσοστό 15%, από την κοινωνία σε ποσοστό 27%, από συζύγους σε ποσοστό 26% και από επιτηδείους σε ποσοστό 10%.
«Στην συναισθηματική κακοποίηση και τον ηλικιακό ρατσισμό που είναι η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων αυτών, περιλάμβανα λεκτική επίθεση και απειλές, ταπείνωση, εκφοβισμό, υποτίμηση, χειραγώγηση, απομόνωση του ατόμου από τα αγαπημένα του πρόσωπα, απαξιωτικές συμπεριφορές», είπε.
Ο Πρόεδρος Παρατηρητηρίου Τρίτης Ηλικίας Κύπρου έκρουσε εκ νέου τον κώδωνα του κινδύνου, λέγοντας πως «αν δεν ληφθούν αποφάσεις σήμερα, ώστε να υλοποιηθούν πολιτικές και προγράμματα σταδιακά μέσα από τον καταρτισμό μιας Εθνικής Στρατηγικής για τους Ηλικιωμένους, τα αμέσως επόμενα χρόνια θα είναι πλέον πολύ αργά να αναχαιτίσουμε τα προβλήματα, που θα έχουν να αντιμετωπίσουν οι νέες γενιές, αλλά και οι μελλοντικά ηλικιωμένοι λόγω της γήρανσης του πληθυσμού».
Να σπάσει η σιωπή
Ο Σύμβουλος και Συνεργάτης του Παρατηρητηρίου Τρίτης Ηλικίας Κύπρου, Καθηγητής Κωνσταντίνος Φελλάς, διεμήνυσε ότι έφθασε η ώρα να σπάσει η σιωπή γύρω από αυτό το ευαίσθητο θέμα και όλοι να αρχίσουν να μιλούν δημόσια για τις διάφορες πτυχές της κακοποίησης των ηλικιωμένων.
Ο καθηγητής Φελλάς είπε ότι σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας τα άτομα της τρίτης ηλικίας, μετά τα παιδία, αποτελούν την πλέον ευάλωτη ομάδα, για να σημειώσει ότι ένα στα έξι άτομα άνω των 60 ετών υποφέρει από κάποια μορφή κακοποίησης, ωστόσο, μόλις το 4% των περιστατικών σε βάρος τους αναφέρεται ή καταγράφεται από τις αρχές.
«Χρειάζεται αποτελεσματική και συστηματική καταγραφή των περιπτώσεων κακοποίησης με αποτέλεσμα να έχουμε μια πλήρη εικόνα για το μέγεθος αυτό του προβλήματος», τόνισε ο κ. Φελλάς.
Πρόσθεσε ακόμα ότι μέσα από την Έκθεση πηγάζει η ανάγκη ψυχολογικής στήριξης των θυμάτων, που έχουν υποστεί οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης από τις αρμόδιες κοινωνικές υπηρεσίες».
Καταλήγοντας τόνισε πως το κράτος, η πολιτεία, η τοπικής αυτοδιοίκηση και οι μη Κερδοσκοπικοί Οργανισμού πρέπει να ενώσουν τις δυνάμεις τους, ώστε να δημιουργήσουν μια ασπίδα προστασίας και ασφάλειας, με σκοπό την προαγωγή των δικαιωμάτων των ατόμων της τρίτης ηλικίας.
Τι αναφέρει η Έκθεση
Η Έκθεση αφορά στην προστασία των ηλικιωμένων από την κακοποίηση, παραμέληση, οικονομική εκμετάλλευση και τον ηλικιακό ρατσισμό και με αυτή εξηγείται τι σημαίνει κακοποίηση ηλικιωμένων, πως αναγνωρίζονται τα σημάδια της, ποιος μπορεί να είναι υπεύθυνος για τη διάπραξη αυτών των πράξεων και γιατί οι ηλικιωμένοι δεν την καταγγέλλουν.
Επιπρόσθετα, εξηγεί ποιες είναι οι συνέπειες της κακοποίησης και εμβαθύνει στα προληπτικά μέτρα που μπορούν να ληφθούν, ώστε οι ηλικιωμένοι να προστατεύονται από κακοποιητικές και απαξιωτικές συμπεριφορές οποιασδήποτε μορφής.
Όλες οι λεπτομέρειες που παρουσιάζονται στην έκθεση, η οποία περιλαμβάνει την αναγνώριση της κακοποίησης, της παραμέλησης, της οικονομικής εκμετάλλευσης και του ηλικιακού ρατσισμού, καθώς και ενδεικτικά παραδείγματα των συνεπειών τους για τα ηλικιωμένα άτομα, προέρχονται από πραγματικά περιστατικά που περιήλθαν εις γνώση ή καταγγέλθηκαν στο Παρατηρητήριο, ενώ ορισμένες από αυτές τις περιπτώσεις έχουν κοινοποιηθεί στις αρμόδιες αρχές για ενδελεχή διερεύνηση, είναι αξιοσημείωτο ότι η πλειονότητα των θυμάτων και των οικογενειών τους επέλεξαν να μην τις καταγγείλουν επίσημα.
