Συνέντευξη στο τουρκικό κανάλι TRT παραχώρησε ο πρώην ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για το Κυπριακό Αλβάρο Ντε Σότο όπου μίλησε για την περίοδο πριν και κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων του Σχεδίου Ανάν , την στάση του Ντενκτάς, του Κληρίδη και του Τάσου Παπαδόπουλου. Ισχυρίστηκε ότι οι Ε/κ δεν διάβασαν το Σχέδιο όπως έπραξαν οι Τ/κ και το απέρριψαν επειδή αυτό τους είπε ο ηγέτης τους. Επεσήμανε μάλιστα ότι γίνουν κάποιες τροποποιήσεις στο Σχέδιο Ανάν αυτό μπορεί να είναι εφαρμόσιμο ακόμη και σήμερα, αρκεί οι Ε/κ να το επιδοκιμάσουν αντί να αντιταχθούν.
Ερωτηθείς αρχικά για το ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετώπισε, είπε πως αρχικά ήταν πολύ δύσκολο στο να εμπλέξει την Τ/κ πλευρά να παρακαθήσει στο διάλογο, όμως στο τέλος έγινε ακριβώς το αντίθετο. «Στην τελική φάση στο Μπουργκερστόκ ήταν πολύ δύσκολο να πειστεί η ηγεσία των Ε/κ. Αλλά αν είχα μια μεγάλη πρόκληση σε όλη αυτή την διαδικασία ήταν ο Ραούφ Ντεντκάς. Ήταν ένα αμετακίνητο εμπόδιο. Πολύ πριν αρχίσε εκείνη η προσπάθεια ήταν πεπεισμένος ότι η επαναπροσέγγιση Ε/κ και Τ/κ δεν θα επέφερε κάτι καλό. Με είχε προειδοποιήσει με τον εξής τρόπο ‘’ Σημειώστε τα λόγια μου. Το μόνο που θα πράξουν οι Ε/κ είναι να επιδιώξουν ένα τρόπο συνεργασίας με τους Τ/κ και θα είναι αυτό της κυριαρχίας (domination)”.
Ο Αλβάρο Ντε Σότο είπε πως υπήρχε λόγος για ελπίδα προς την κατεύθυνση της λύσης για πρώτη μετά τις προσπάθειες που έγιναν το 1999. Για πρώτη φορά ένας Τ/κ ηγέτης ήθελε μια λύση αλλά υπήρξε μια αλλαγή εκείνη την περίοδο στην ηγεσία των Ε/κ και τρέχαμε να προλάβουμε χρονοδιαγράμματα. Oι μοχλοί πίεσης που είχαμε αρχίσαν να εξαφανίζονται. Πρώτα με την απόφαση της Ε.Ε να προσκαλέσει τις 10 υποψήφιες χώρες που διαπραγματέυονταν για ένταξη, δεύτερο με την υπογραφή προσχώρησης (στην Ε.Ε) από την Ε/κ πλευρά και έτσι η αντίστροφή μέτρηση άρχισε. Ένα χρόνο μετά η Κυπριακή Δημοκρατία στην οποία ηγούνται οι Ε/κ θα έμπαινε στην Ε.Ε αν κατέληγε σε λύση. Αλλά μέχρι εκείνη την στιγμή υπήρξε ένας νέος ηγέτης στην Ε/κ πλευρά που ήταν λιγότερο πρόθυμος (Τάσσος Παπαδόπουλος) για συζητήσεις από τον προκάτοχό του (Γλάυκος Κληρίδης). Η έντξαη της Κύπρου μοιρασμένης ή όχι ήταν δύσκολο να σταματήσει. Αλλά εμείς κάναμε ότι μπορούσαμε.
Κληθείς να σχολιάσει ποια ήταν τα αισθήματά του μετά τα αποτελέσματα του Σχεδίου Ανάν το 2004, ο πρώην αξιωματούχος του ΟΗΕ είπε «Δεν είχα ξαφνιαστεί εντελώς καθώς είχαμε δει κάποιες δημοσκοπήσεις και ενδείξεις. Πιστεύαμε πως υπήρχε μια καλή ευκαιρία για λήψη θετικής στάσης από τους Τ/κ και αυτός ήταν ο λόγος απόσυρσης του Ντενκτάς από την πολιτική. Το είδε να έρχεται, ήταν ένας πολύ έξυπνος πολιτικός. Στην Ε/κ πλευρά δεν υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον σε λαϊκό επίπεδο για το δημοψήφισμα. Δεν τον διάβασαν όπως οι Τ/κ. Περίμεναν καθοδήγηση από τους ηγέτες τους και ο ηγέτης τους κάλεσε να το καταψηφίσουν με κατηγορηματικό τρόπο. Υπήρξαν κάποιες διαφοροποιήσεις, συμπεριλαμβανομένου του Γλάυκου Κληρίδη και του σημερινού Πρόεδρο Αναστασιάδης. Ωστόσο, ο φόβος στην Ε/κ ο οποίος ενισχύθηκε από τον τότε Πρόεδρο επικράτησε οποιαδήποτέ προοπτικής μπορεί να υπήρχε.
Αναφορικά με την στάση την Ε.Ε και αν επηρέασε την γνώμη των Ε/κ στο δημοψήφισμα «Σε κάποιο επίπεδο η Ε.Ε έδωσε το εναρκτήριο λάκτισμα για αυτές τις διαπραγματεύσεις επειδή αποφάσισαν μια διεύρυνσή μεταξύ των οποίων και η Κύπρος. Παρείχαν ένα deadline και γνωρίζαμε ότι υπήρχε ένα παράθυρο λύσης μέχρι να τελειώσουν οι διαπραγματεύσεις με αυτές τις χώρες. Ωστόσο στην Σύνοδο του Ελσίνκι το 1999 συμφωνήθηκε ότι οι 2 πλευρές θα διαπραγματεύονταν με καλή πίστη και η τελική απόφαση για ένταξη της Κύπρο θα είχε ληφθεί υπό το φως της συνεργασίας. Ο Γλαύκος Κληρίδης πήρε αυτή την διαπραγμάτευση στα σοβαρά και ήταν πολύ εποικοδομητικός αλλά χωρίς στήριξη από την Τ/κ πλευρά. Την ίδια ώρα στην Τουρκία τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν με την άνοδο στην εξουσία του ΑΚΡ»
Ερωτηθείς αν πιστεύει ότι το Σχέδιο Ανάν ήταν η τελευταία ευκαιρία λύσης του Κυπριακού, ο Ντε Σότο είπε «Ακόμη πιστεύω ότι η Κύπρος είναι μια χώρα με ισχυρή προοπτική για επανένωση. Θα ήταν πολύ πετυχημένη χώρα αν ήταν επανενωμένη και αν οι άνθρωποι ήταν ικανοί να ζήσουν και να συνυπάρξουν. Αλλά θα ήταν δύσκολο να επιτευχθεί. Είχα ελπίδα όταν είχε εκλεγεί ο Αναστασιάδης αφού είχε στηρίξει το Σχέδιο Ανάν το 2004. Αλλά για λόγους που δεν γνωρίζω να επιτευχθεί για λόγους που δεν γχωρίζω.
Ο δημοσιογράφος ρωτά «Η Τουρκία εισηγείται τώρα λύση 2 κρατών, αυτό ήταν το Σχέδιο Ανάν που απέτυχε. Βλέπετε να υπάρχει προοπτική λύσης στην Κύπρο;»
O Ντε Σότο απάντα «Πάντοτε ως Ηνωμένα Έθνη βλέπαμε ως αποστολή μας να στηριζόμαστε σε αυτά που συμφώνησαν οι δυο πλευρές στα τέλη της δεκαετίας του 70 που ήταν μια Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία. Το Σχέδιο Ανάν ήταν η ουσιαστικά η πρώτη φορά που κατατέθηκε μια ολοκληρωμένη πρόταση που αφορούσε όλες τις πτυχές. Ήταν ένα κλειδί στο χέρι και ήταν λειτουργικό και αποτελεσματικό σχέδιο λύσης. Αυτό έτυχε διαπραγμάτευσης με τις δυο πλευρές και συμφωνήθηκαν εκατοντάδες ομοσπονδιακοί νόμοι που θα έμπαιναν σε ισχύ σε περίπτωσής συμφωνίας αν δεν το είχαν απορρίψει οι Ε/κ. Αν οι ηγέτες στις δυο πλευρές συμφωνούσαν, ακόμη και αν έκαναν κάποιες αναγκαίες αλλαγές, μπορεί ακόμα να εφαρμοστεί με τροποποιήσεις για να ικανοποιήσει και τις δυο πλευρές. Απέρριψαν την συγκεκριμένη εκδοχή του Σχεδίου αλλά αν η Ε/κ αγαλλιάσει αντί να αντιταχθεί στο Σχέδιο, αυτό μπορεί να αλλάξει τα πάντα» .
Πηγή: Sigmalive
