Οι επιπτώσεις λόγω πολέμου και το οικονομικό πλήγμα για τους καταναλωτές
Οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου έχουν αυξηθεί λόγω των φόβων για την προσφορά, καθώς η Ρωσία είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς και εξαγωγείς ορυκτών καυσίμων στον κόσμο. Το αργό πετρέλαιο Brent Βόρειας Θάλασσας, το διεθνές σημείο αναφοράς, διαμορφώθηκε περίπου στα 90 δολάρια τον Φεβρουάριο. Στις 7 Μαρτίου εκτινάχθηκε στα 139,13 δολάρια, κοντά σε υψηλό 14 ετών και οι τιμές παραμένουν εξαιρετικά ασταθείς.
Οι τιμές έχουν αυξηθεί και στα καύσιμα αυτοκινήτων, ωθώντας τις κυβερνήσεις να λάβουν μέτρα για να απαλύνουν το οικονομικό πλήγμα για τους καταναλωτές: χαμηλότερο ΦΠΑ στη Σουηδία, ανώτατο όριο τιμών στην Ουγγαρία ή έκπτωση στη Γαλλία.
Οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν επίσης εκτοξευθεί, με την Ευρώπη να κάνει αναφορά στην Ολλανδική TTF που εκτινάχθηκε σε υψηλό όλων των εποχών στα 345 ευρώ στις 7 Μαρτίου.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς και η Βρετανία ανακοίνωσαν απαγορεύσεις στο ρωσικό πετρέλαιο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αποφύγει τις κυρώσεις στον ενεργειακό τομέα της Ρωσίας, καθώς χώρες όπως η Γερμανία βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις προμήθειες φυσικού αερίου της Μόσχας. Άλλα προϊόντα που παράγονται μαζικά στη Ρωσία έχουν αυξηθεί στα ύψη, όπως το νικέλιο και το αλουμίνιο. Οι αλυσίδες εφοδιασμού της αυτοκινητοβιομηχανίας αντιμετωπίζουν διακοπές καθώς βασικά ανταλλακτικά προέρχονται από την Ουκρανία.
Ο επικεφαλής του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες έχει προειδοποιήσει ότι η σύγκρουση θα μπορούσε να αντηχήσει πολύ πέρα από την Ουκρανία, προκαλώντας «τυφώνα πείνας και κατάρρευση του παγκόσμιου συστήματος τροφίμων». Η Ρωσία και η Ουκρανία είναι καλάθια ψωμιού για τον κόσμο, αντιπροσωπεύοντας μαζί το 30% των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού. Οι τιμές των δημητριακών και των μαγειρικών ελαίων έχουν αυξηθεί.
Ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ λέει ότι ο αριθμός των υποσιτισμένων ατόμων θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 8 έως 13 εκατομμύρια ανθρώπους κατά τη διάρκεια αυτού και του επόμενου έτους. Τα πλοία δεν φεύγουν από την Ουκρανία και υπάρχουν ανησυχίες για την επερχόμενη περίοδο σποράς στη χώρα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ινδία και η Ευρώπη θα μπορούσαν να καλύψουν τις ελλείψεις σιταριού. Αλλά θα μπορούσε να είναι πιο περίπλοκο να αντικατασταθεί το ηλιέλαιο και το καλαμπόκι, των οποίων η Ουκρανία είναι ο πρώτος και ο τέταρτος εξαγωγέας παγκοσμίως, αντίστοιχα.
Οι χρηματιστηριακές αγορές είχαν ξεκινήσει το 2022 με καλό ρυθμό, καθώς οι οικονομίες ανέκαμψαν από την πανδημία του κορωνοϊού και οι εταιρείες παρουσίασαν υγιή αποτελέσματα. Όμως ο πόλεμος έφερε αστάθεια στις αγορές, ενώ το χρηματιστήριο της Μόσχας έκλεισε για τρεις εβδομάδες και άνοιξε μόνο εν μέρει τη Δευτέρα. Οι δυτικές κυρώσεις έχουν παραλύσει τον ρωσικό τραπεζικό τομέα και το χρηματοπιστωτικό σύστημα, ενώ το ρούβλι έχει καταρρεύσει. Τα μέτρα περιλαμβάνουν προσπάθειες για το πάγωμα 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τα συναλλαγματικά αποθέματα της Ρωσίας που διατηρούνται στο εξωτερικό. Η Ρωσία αντιμετωπίζει τώρα τον κίνδυνο αθέτησης χρέους για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες. Η Μόσχα πλήρωσε τόκους σε δύο ομόλογα σε δολάρια την περασμένη εβδομάδα, δίνοντας στην κυβέρνηση λίγη ανάσα μέχρι τις επόμενες πληρωμές του χρέους τις επόμενες εβδομάδες.
Εκατοντάδες δυτικές εταιρείες έχουν κλείσει καταστήματα και γραφεία στη Ρωσία από την έναρξη του πολέμου — λόγω των κυρώσεων, της πολιτικής πίεσης ή της κοινής γνώμης. Η λίστα περιλαμβάνει διάσημα ονόματα όπως Ikea, Coca-Cola και MacDonald`s. Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει εγείρει την απειλή εθνικοποίησης εταιρειών που ανήκουν σε ξένες εταιρείες. Ορισμένες εταιρείες επέλεξαν να παραμείνουν στη Ρωσία, και επικαλούνται την κοινωνική τους ευθύνη να μην εγκαταλείψουν τους ντόπιους υπαλλήλους τους και να στερήσουν τον πληθυσμό βασικών αγαθών.
Ο πόλεμος απειλεί να αποτελέσει τροχοπέδη για την παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη από την πανδημία του κορωνοϊού. Ο ΟΟΣΑ έχει προειδοποιήσει ότι η σύγκρουση θα μπορούσε να προκαλέσει πλήγμα κατά μία ποσοστιαία μονάδα στην παγκόσμια ανάπτυξη. Το ΔΝΤ αναμένεται να μειώσει την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη, η οποία επί του παρόντος ανέρχεται στο 4,4% για το 2022.
«Ολόκληρη η παγκόσμια οικονομία θα νιώσει τις επιπτώσεις της κρίσης μέσω της βραδύτερης ανάπτυξης, των διαταραχών του εμπορίου και του απότομου πληθωρισμού, βλάπτοντας ιδιαίτερα τους φτωχότερους και πιο ευάλωτους”, προειδοποίησαν σε κοινή δήλωση το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ).
Καθώς ο πληθωρισμός εκτινάσσεται στα ύψη, οι αναλυτές φοβούνται ότι οι οικονομίες θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν μια περίοδο στασιμοπληθωρισμού — ένα τοξικό μείγμα ανόδου των τιμών και αδύναμης ανάπτυξης. «Ακόμα κι αν ο πόλεμος σταματούσε σήμερα, οι συνέπειες αυτής της σύγκρουσης θα γίνουν αισθητές για τους επόμενους μήνες και αυτό θα λειτουργούσε μέσω των τιμών των εμπορευμάτων», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο η επικεφαλής οικονομολόγος της EBRD, Beata Javorcik.
