Διαφάνεια και συμμετοχή για καταπολέμηση της διαφθοράς

*του Ανδρέα Πασιουρτίδη

Τα φαινόμενα διαφθοράς νομοτελειακά προκαλούν κρίση εμπιστοσύνης. Τόσο προς το  πολιτικό σύστημα, όσο και προς τους θεσμούς και τα πρόσωπα. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που δηλητηριάζει την κοινωνία, ένα καρκίνωμα το οποίο τρώει τη σάρκα του κράτους, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τη Δημοκρατία, την κοινωνική δικαιοσύνη και την ισοπολιτεία, μα πολύ περισσότερογια το μέλλον του τόπου.

Είναι μια γάγγραινα για την οποία ευθύνη πρώτα και κύρια φέρουν οι ίδιοι οι πολιτικοί. Συνεπώς, πριν από οποιαδήποτε συζήτηση επί του θέματος, είναι αναγκαία η αυτοκριτική και η ενδοσκόπηση. Επιβάλλεται να είμαστε αυστηροί με τον εαυτό μας. Είναι αναγκαίο να θέτουμε ψηλά τον πήχη της εντιμότητας και του ήθους. Και ασφαλώς να μην μένουμε απαθείς σε τέτοια κρούσματα και συμπεριφορές από όπου κι αν προέρχονται.

Το μέγεθος της διαφθοράς στη χώρα μας αποτυπώνεται στην Έκθεση του 2018 της Παγκόσμιας Τράπεζας, στην οποία καταγράφεται ότι, από το 2013 και εντεύθεν, η Κύπρος σημειώνει τη μεγαλύτερη αύξηση διαφθοράς σε όλη την ΕΕ. Μάλιστα αυτή αποτελεί την τελευταία από μια σειρά εκθέσεων διεθνών οργανισμών, ευρωπαϊκών θεσμών, μη κυβερνητικών οργανώσεων και αποκαλύψεων ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων για την άνευ προηγουμένου κλιμάκωση της διαφθοράς στη χώρα μας.

Τα κρούσματα θεσμικής διαπλοκής και σύγκρουσης συμφέροντος στην Κύπρο είναι αρκετά σοβαρά.Σε ποια άλλη χώρα του κόσμου, άλλωστε, Πρόεδρος και Υπουργικό Συμβούλιο εγκρίνουν κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις αλλοδαπών μέσω αιτήσεων δικηγορικών ή άλλων γραφείων που ίδρυσαν και/ή ανήκουν στο στενό οικογενειακό και επιχειρηματικό τους περιβάλλον;

Στις σημερινές συνθήκες, η απαίτηση για περαιτέρω εμπέδωση της αξιοκρατίας, της διαφάνειας και της λογοδοσίας όλων, αποτελεί υπαρκτή κοινωνική αναγκαιότητα. Ως εκ τούτου, ως ΑΚΕΛ έχουμε πρωτοστατήσει εντός και εκτός Βουλής στο πεδίο της καταπολέμησης της διαφθοράς. Μέχρι στιγμής υποβάλαμε αρκετές προτάσεις, αλλά και νομοθετικές τομές που αφορούν τη λειτουργία του κράτους και των θεσμών:

1. Υποχρεωτική δήμευση περιουσίας

Υποχρεωτική δήμευση περιουσίας πρώην και νυν πολιτειακών αξιωματούχων και δημόσιων λειτουργών, οι οποίοι καταδικάζονται για αδικήματα φοροδιαφυγής, δεκασμού και διασπάθισης δημόσιου χρήματος.

2. Ενίσχυση του πόθεν έσχες

Διεύρυνση του καταλόγου των ελεγχόμενων προσώπων για σκοπούς υποβολής δήλωσης «πόθεν έσχες», η οποία να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, τις τρεις εξουσίες (εκτελεστική, νομοθετική, δικαστική) και γενικά όλους όσοι διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα ασκώντας δημόσια εξουσία ή ως εκ της θέσεως τους λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις που επηρεάζουν τα δημόσια οικονομικά ή τη δημόσια διοίκηση.

3. Διαφάνεια στο ιδιοκτησιακό καθεστώς ΜΜΕ

Δημοσιοποίηση των εξελεγμένων λογαριασμών των ΜΜΕ με ταυτόχρονη πληροφόρηση της κοινής γνώμης για τους πραγματικούς ιδιοκτήτες (beneficial owners), περιλαμβανομένων θυγατρικών και συνδεδεμένων εταιρειών.

4. Ασυμβίβαστο παροχής υπηρεσιών προς το κράτος από επιχειρήσεις που συνδέονται με πολιτειακούς αξιωματούχους

Πλήρης απαγόρευση ανάληψης εργασίας ή παροχή υπηρεσίας προς το Κεντρικό Κράτος και τον ευρύτερο Δημόσιο Τομέα από εν ενεργεία Πολιτειακούς Αξιωματούχους και/ή από επιχειρήσεις που άμεσα ή έμμεσα συνδέονται ή παραπέμπουν σε αυτούς.

5. Αποκάλυψη συμφερόντων πολιτικών προσώπων πίσω από αχυράνθρωπους

Υποχρέωση των ελεγχόμενων προσώπων (συζύγων/συντρόφων και τέκνων) να αποκαλύπτουν συμφέρον που κατέχουν σε νομικά πρόσωπα στη Δημοκρατία ή στο εξωτερικό είτε μέσω καταπιστευματοδόχου ή φαινόμενου μετόχου, είτε υπό την ιδιότητα του πραγματικού δικαιούχου. Σκοπός είναι ο τερματισμός της απόκρυψης τέτοιων συμφερόντων από αξιωματούχους που κρύβονται πίσω από αχυράνθρωπους, ενώ στην ουσία αυτοί είναι οι ιδιοκτήτες εταιρειών ή οι κάτοχοι συμφερόντων.

Για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη χρειάζεται πρώτα απ’ όλα το ίδιο το κράτος να σταθεί δίπλα στους πολίτες, δίπλα σ’ αυτούς που δεν έχουν φωνή. Να τους αντιμετωπίσει με ισονομία και ισοτιμία. Με νέες, πιο αυστηρές νομοθεσίες, ώστε να καταπολεμηθεί η ρίζα του προβλήματος. Με ενδυνάμωση του νομοθετικού, δικαστικού και ελεγκτικού πλαισίου. Με ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης. Με διαφάνεια.

Εν κατακλείδι, δύσκολα μπορεί να μειωθεί η διαφθορά αν δεν το απαιτήσει και αν δεν το διεκδικήσει η ίδια η κοινωνία. Και ο πιο αποτελεσματικός τρόπος ελέγχου και μείωσης της διαφθοράς είναι η ενεργός συμμετοχή των πολιτών στα κοινά. Η Δημοκρατία ασφυκτιά όταν της γυρίζουμε την πλάτη.

*Βουλευτής ΑΚΕΛ Λάρνακας

  Υποψήφιος Βουλευτής ΑΚΕΛ Λάρνακας