Η εποχή των εμβολίων είναι πια και στην Ευρώπη γεγονός. Το Σαββατοκύριακο των Χριστουγέννων του 2020, σχεδόν 1 χρόνο μετά την εμφάνιση της πανδημίας, άρχισαν και στα κράτη μέλη της Ένωσης οι εμβολιασμοί. Προηγήθηκε η έναρξη των εμβολιασμών σε Βρετανία και Αμερική. Στο περιοδικό sciencenews δημοσιεύθηκαν τις προηγούμενες μέρες βασικές ερωτήσεις γύρω απ’ τα εμβόλια κατά της νόσου COVID19. Αυτό που παραμένει άγνωστο όπως επισημαίνεται και στην εν λόγω δημοσίευση είναι το εξής απλό: θα μπορέσουν τα εμβόλια να σταματήσουν τη μετάδοση της νόσου; Το μόνο σίγουρο πάντως είναι ο μακρύς δρόμος που έχουμε ακόμη όλοι, να διανύσουμε μέχρι την τελική ήττα της Covid19.
Μπορώ να επιμολυνθώ ακόμη κι αν έχω λάβει το εμβόλιο κατά της COVID19;
Πιθανότατα. Κανένα εμβόλιο δεν προσφέρει αποτελεσματικότητα στο 100%.’Αρα μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να ασθενήσει κάποιος από το νέο κορονοϊό παρόλο που έκανε το εμβόλιο.
Επομένως θα πρέπει οι πολίτες να συνεχίσουν να παίρνουν τις συνιστώμενες προφυλάξεις για την αποφυγή μόλυνσης δηλαδή οι εμβολιασμένοι θα πρέπει να συνεχίσουν τη χρήση μάσκας, την τήρηση κοινωνικής απόστασης, την τακτική και σχολαστική υγιεινή των χεριών και την καθαριότητα του χώρου όπου ζουν ή εργάζονται. Οι δοκιμές εμβολίων τόσο της Pfizer όσο και της Moderna εξέτασαν εάν τα εμβόλια εμποδίζουν τους ανθρώπους να μολυνθούν από τον ιό. Αυτές οι δοκιμές, επικεντρώθηκαν περισσότερο στο εάν οι άνθρωποι ήταν προστατευμένοι από την ανάπτυξη συμπτωμάτων της ασθένειας. Άρα ακόμη δεν είναι σαφές εάν τα άτομα που εμβολιάστηκαν θα μπορούσαν να αναπτύξουν αντισώματα – και έτσι θα μπορούσαν να διαδώσουν τον ιό σε άλλους.
Τα εμβόλια έναντι της νόσου COVID-19 φαίνεται ότι μειώνουν την πιθανότητα να νοσήσει κάποιος από τη νόσο. Κάθε εμβόλιο έχει δοκιμαστεί σε περισσότερα από 20.000 άτομα σε διάφορες χώρες και έχει αποδεκτό προφίλ ασφάλειας. Χρειάζονται μερικές εβδομάδες για να μπορέσει κάποιος να αναπτύξει ανοσία και να είναι προστατευμένος μετά τη χορήγηση του εμβολίου. Μερικοί άνθρωποι ενδέχεται να νοσήσουν από COVID-19 παρά το ότι έχουν εμβολιαστεί, αλλά η νόσηση μπορεί να είναι λιγότερο σοβαρή. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι δεν μπορείτε να λάβετε τη νόσο απευθείας από τα εμβόλια, καθώς κανένα από αυτά δεν περιέχει τον πλήρη ιό.
Ο Mario Ostrowski, καθηγητής ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, είπε στο CTV News του Καναδά ότι θα ανακαλύψουμε εάν τα εμβολιασμένα άτομα μπορούν να είναι ασυμπτωματικοί μεταδότες μόνο εάν τα ποσοστά μόλυνσης παραμένουν υψηλά μετά τον εμβολιασμό της πλειονότητας του πληθυσμού. Αυτό σημαίνει ότι οι μάσκες και οι κοινωνικές αποστάσεις θα παραμείνουν ο κανόνας ακόμη και αφού το εμβόλιο θα έχει φτάσει σε δεκάδες εκατομμύρια Αμερικανούς.
Γιατί άρα είναι χρήσιμα αυτά τα εμβόλια;
Αυτά τα εμβόλια φαίνεται να μειώνουν την πιθανότητα ενός ατόμου να εμφανίσει συμπτώματα εάν έχει μολυνθεί. Μειώνει επίσης την πιθανότητα για σοβαρή νοσήσει. Γίνεται αντιληπτό ότι αυτό θα κρατήσει μακριά απ’ τα νοσοκομεία αρκετά άτομα και άρα δεν θα επιφορτίζεται το σύστημα Υγείας. Θα συμβάλει ενδεχομένως στη μείωση μακροπρόθεσμων παρενεργειών της νόσου (π.χ προβλήματα καρδιάς) αλλά και πιθανών θανάτων εξαιτίας της.
Είναι αλήθεια ότι ένα ιδανικό εμβόλιο θα μείωνε σημαντικά τον κίνδυνο μετάδοσης. Όμως αυτό δεν το κάνει κανέναν εμβόλιο. Τα εμβόλια γρίπης, για παράδειγμα, ενδέχεται να μην προστατεύουν από όλες τις λοιμώξεις, ειδικά όταν τα εμβόλια δεν ταιριάζουν απόλυτα με τα στελέχη του ιού που κυκλοφορούν και μεταλλάσσονται κάθε χρόνο. Άλλες φορές, οι εμβολιασμοί μειώνουν την πιθανότητα μόλυνσης, αλλά δεν την εξαλείφουν εντελώς, επειδή οι ιοί της γρίπης μεταλλάσσονται γρήγορα και μπορούν να γλιστρήσουν από τις ανοσολογικές άμυνες που δημιουργούνται ακόμη και από τα κατάλληλα εμβόλια.
Μπορούμε να σταματήσουμε να φοράμε μάσκα μετά το εμβόλιο κατά της COVID-19; Τι γίνεται με τις αποστάσεις
Η απάντηση είναι όχι. Δεν μπορούμε να βγάλουμε τις μάσκες.Για συγκεκριμένους λόγους, οι μάσκες και οι κοινωνικές αποστάσεις θα εξακολουθούν να συνιστώνται για κάποιο χρονικό διάστημα μετά τον εμβολιασμό.
Καταρχήν, τα πρώτα εμβόλια κατά του κορωνοϊού γίνονται σε δύο δόσεις. Η δεύτερη δόση του εμβολίου της Pfizer γίνεται τρεις εβδομάδες μετά την πρώτη και της Moderna μετά από τέσσερις εβδομάδες. Η επίδραση των εμβολιασμών γενικά δεν είναι άμεση. Έτσι, η πλήρης προστασία που προσφέρουν τα εμβόλια θα χρειαστεί τουλάχιστον ένα μήνα για να αναπτυχθεί. Δεδομένου ότι τα εμβόλια δεν λειτουργούν τέλεια και δεν είναι ακόμη γνωστό σε ποιο βαθμό αποτρέπουν τη μόλυνση, είναι πιθανό ένα εμβολιασμένο άτομο να προσβληθεί από τον ιό και να τον μεταδώσει σε άλλους. Αν και τα εμβόλια μπορεί να βοηθήσουν στον έλεγχο της πανδημίας, «οι άνθρωποι πρέπει να καταλάβουν ότι αυτό δεν είναι ένα μαγικό ραβδί», δήλωσε ο Peggy Hamburg, πρώην επίτροπος του FDA. Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι θα πρέπει ακόμη να φορούν μάσκες, κοινωνικά απόσταση, να πλένουν τα χέρια τους και να αποφεύγουν μεγάλες συγκεντρώσεις, ειδικά σε εσωτερικούς χώρους. Επιπλέον, θα χρειαστεί χρόνος για τον εμβολιασμό όλων.
Είναι το εμβόλιο ασφαλές;
Η FDA ανακοίνωσε ότι δεν εντόπισε συγκεκριμένα θέματα για την ασφάλεια που θα εμπόδιζαν την έγκριση του εμβολίου. Στις συνήθεις παρενέργειες στη μεγάλη μελέτη που έγινε περιλαμβάνεται πόνος στο σημείο που έγινε η ένεση, κόπωση, πονοκέφαλος, ρίγη και πόνος στις αρθρώσεις και στους μύες. Τέτοια συμπτώματα ήταν γενικά ήπια ή μέτρια και εμφανίστηκαν συχνότερα μετά τη δεύτερη δόση. Τέτοιες παρενέργειες είναι συχνές για εμβόλια εγκεκριμένα για άλλες ασθένειες. «Αυτά είναι πράγματα που περιμένουμε και είμαστε πολύ καθησυχασμένοι ότι δεν έχουμε δει περιπτώσεις παρενεργειών που δεν θα περιμέναμε», δήλωσε ο C. Buddy Creech, διευθυντής του Ερευνητικού Προγράμματος Εμβολίων στο Πανεπιστήμιο Vanderbilt στο Νάσβιλ.
Ακόμη και μετά τη διάθεση των εμβολίων στο κοινό, οι αρμόδιοι θα συνεχίσουν να συλλέγουν δεδομένα ασφαλείας.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, δύο εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης είχαν αλλεργικές αντιδράσεις μετά τη λήψη του εμβολίου της Pfizer.Αξιωματούχοι υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν πλέον συστήσει σε άτομα που έχουν ιστορικό «σημαντικών» αλλεργικών αντιδράσεων να μην λαμβάνουν το εμβόλιο.
Ο Ross McKinney Jr., διευθύνων σύμβουλος της Ένωσης Αμερικανικών Ιατρικών Κολλεγίων, σχολιάζοντας την εν λόγω απόφαση είπε την χαρακτήρισε ως «υπερβολική». Οι αντιδράσεις μπορεί να οφείλονται στο λατέξ στο πώμα του φιαλιδίου του εμβολίου ή στο τσιρότο που κολλήθηκε στα χέρια των ανθρώπων μετά τον εμβολιασμό συνέχισε. Η Washington Post ανέφερε ότι και οι δύο εργαζόμενοι «αναρρώνουν καλά».
Πότε μπορεί να εμβολιαστούν παιδιά ή εγκυμονούσες;
Οι κλινικές δοκιμές για τα εμβόλια αφορούν σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες και δεν γίνονται εξ αρχής για όλες. Κανένα από τα εμβόλια δεν έχει δοκιμαστεί ακόμη σε παιδιά κάτω των 12 ετών ή σε εγκυμονούσες. Σκοπός είναι ο εμβολιασμός έναντι της νόσου COVID-19 να χορηγηθεί κατά προτεραιότητα σε άτομα που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν και να εμφανίσουν σοβαρές επιπλοκές αν νοσήσουν. Στα άτομα αυτά συμπεριλαμβάνονται οι υγειονομικοί και το προσωπικό των κοινωνικών υπηρεσιών, οι ηλικιωμένοι και το προσωπικό των οίκων ευγηρίας και οι ασθενείς και το προσωπικό των δομών φροντίδας χρονίως πασχόντων και κέντρων αποκατάστασης. Οι ερευνητές περίμεναν να λάβουν δεδομένα από μελέτες σε ζώα σχετικά με το πώς τα εμβόλια μπορεί να επηρεάσουν την αναπαραγωγή και την ανάπτυξη πριν από τη δοκιμή σε έγκυες. Η Pfizer δοκιμάζει το εμβόλιό της σε εφήβους 12 ετών και άνω ενώ η Moderna σχεδιάζει να το κάνει σύντομα.
Ο William Moss, εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Κέντρου Πρόσβασης Εμβολίων στο Johns Hopkins, δήλωσε ότι είναι αισιόδοξος πως μέχρι το φθινόπωρο της σχολικής περιόδου του 2021 θα υπάρξει εμβόλιο για παιδιά 12 ετών και άνω. Μέχρι τότε είπε ίσως έχουμε και ένα καλό εμβόλιο ακόμη και για μικρότερα παιδιά.
Μπορούν αυτά τα εμβόλια να μας βοηθήσουν να επιτύχουμε την ανοσία της αγέλης;
Δεν είναι ξεκάθαρο ακόμα πόσο διαρκεί η ανοσία που προσφέρει το εμβόλιο έναντι του νέου κορωνοϊού. Ακόμα δεν είναι γνωστό τι ποσοστό του πληθυσμού πρέπει να εμβολιαστεί με τα νέα εμβόλια για να εξασφαλιστεί η ανοσία της αγέλης, με άλλα λόγια δε γνωρίζουμε πόσοι χρειάζονται να έχουν νοσήσει και να έχουν εμβολιαστεί συνολικά ώστε ο νέος κορωνοϊός να μη μεταδίδεται. Οι περισσότερες εκτιμήσεις για το πότε θα επιτευχθεί η ανοσία, κυμαίνονται μεταξύ του 60% και του 80% του πληθυσμού. Πάντα αυτό εξαρτάται από το πόσα άτομα θα εμβολιαστούν.
Εάν τα εμβόλια ήταν μέγιστα αποτελεσματικά στην πρόληψη της νόσου και της μετάδοσης, θα ήταν αρκετός ο εμβολιασμός αρκετών ατόμων για να χτυπήσουν με ακρίβεια το όριο της ανοσίας της αγέλης. Ωστόσο, τα λιγότερο αποτελεσματικά εμβόλια απαιτούν περισσότερους ανθρώπους να εμβολιαστούν.
Και όπως έχουμε σημειώσει παραπάνω, δεν είναι ακόμη σαφές πως τα εμβόλια όπως αυτά της Pfizer και της Moderna επηρεάζουν τη μετάδοση. Εάν αυτά τα εμβόλια δεν εμποδίζουν καθόλου τη μετάδοση, τότε η επίτευξη ανοσίας της αγέλης μέσω εμβολιασμού καθίσταται αδύνατη. Αλλά ένα τέτοιο σενάριο είναι πολύ απίθανο γιατί μειώνοντας τη σοβαρότητα της νόσου, τα εμβόλια θα μπορούσαν μειώνουν τη μετάδοση, μειώνοντας παράλληλα και τον αριθμό των ημερών που χρειάζεται για να μειώσει ένα άτομο το ιικό του φορτίο.
Ακόμη και αν τα εμβόλια καταλήξουν να μειώσουν αποτελεσματικά τη μετάδοση, η επίτευξη ανοσίας παγκοσμίως απαιτεί δίκαιη διανομή εμβολίων, κάτι που θα είναι δύσκολο λόγω των υλικοτεχνικών απαιτήσεων της τρέχουσας σειράς εμβολίων. Εάν οι άνθρωποι που ζουν σε φτωχότερες χώρες δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στα εμβόλια, τότε δεν μπορούμε να μιλάμε για ανοσία της αγέλης σε παγκόσμιο επίπεδο.
Πέρασα τη νόσο, θα πρέπει να εμβολιαστώ;
Κοντολογίς, ναι. Δεν είναι ακόμα επαρκώς γνωστό για πόσο καιρό διαρκεί η φυσική ανοσία σε άτομα που έχουν εκτεθεί στον κορωνοϊό και ήταν ασυμπτωματικά ή έχουν νοσήσει. Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η ανοσία διαρκεί περισσότερο από έξι μήνες. Άλλες έρευνες δείχνουν ότι τα αντισώματα μπορούν να εξαφανιστούν μετά από μερικούς μήνες, ειδικά σε άτομα με ηπιότερη νόσηση. Δεδομένης αυτής της μεταβλητότητας, ένα εμβόλιο μπορεί να παρέχει μια πιο ασφαλή ανοσοαπόκριση από τη φυσική λοίμωξη. Τα προκαταρκτικά δεδομένα έδειξαν ότι τα άτομα που έλαβαν το εμβόλιο της Moderna σε μια κλινική δοκιμή είχαν περισσότερα αντισώματα από ό, τι συνήθως προκαλεί μια φυσική λοίμωξη.
Ωστόσο, οι περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι η συντριπτική πλειονότητα των ατόμων που προσβάλλουν τον κορωνοϊό έχουν κάποιο επίπεδο προστασίας για τουλάχιστον δύο μήνες.
Μπορώ να κάνω το εμβόλιο έναντι της νόσου COVID-19 μαζί με κάποιο άλλο εμβόλιο που συστήνεται για ενήλικες;
Θα πρέπει να γίνουν δοκιμές για να προσδιοριστεί αν το εμβόλιο για τον κορονοϊό SARS-2-CoV είναι ασφαλές να χορηγείται με άλλα εμβόλια και ότι τα δύο εμβόλια δεν παρεμβαίνουν στην ανοσιακή απόκριση μεταξύ τους. Είναι πιθανό ότι μερικές από τις μεταγενέστερες κλινικές δοκιμές εμβολίων κορονοϊού θα συμπεριλάβουν συγχορήγηση με άλλα εμβόλια, και ιδιαίτερα με το εμβόλιο της γρίπης.
Ποιοι θα εμβολιαστούν πρώτοι;
Το CDC έχει κυκλοφορήσει οδηγίες σχετικά με το ποιες ομάδες πρέπει να λάβουν προτεραιότητα.
Πρώτοι στη σειρά θα πρέπει να είναι οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης οι οποίοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Στη συνέχεια άτομα άνω των 75 ετών και εργαζόμενοι στην πρώτη γραμμή. Στο τρίτο γκρουπ θα πρέπει να είναι άτομα ηλικίας 65 έως 74 ετών, άτομα άνω των 16 ετών με ιατρικές παθήσεις υψηλού κινδύνου και άλλοι εργαζόμενοι που θεωρείται απαραίτητο να εμβολιαστούν.
Ο Anthony Fauci, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργίας και Λοιμωδών Νοσημάτων, δήλωσε ότι τα εμβόλια μπορεί να είναι διαθέσιμα σε όποιον θέλει έως τον Απρίλιο του 2021, εάν η παραγωγή και η διανομή συνεχίσει ομαλά. Το CDC αναμένει ότι μέχρι το τέλος του 2021 θα υπάρχουν αρκετά εμβόλια για τον εμβολιασμό όλων των ενηλίκων στις ΗΠΑ.
Τα εμβόλια θα μπορούν να είναι αποτελεσματικά στις μεταλλάξεις του ιού;
Η σύντομη απάντηση είναι ναι: Η τρέχουσα παραγωγή εμβολίων πιθανότατα να είναι αποτελεσματική για τουλάχιστον μερικά χρόνια, λένε οι ερευνητές.
Με την πάροδο του χρόνου, όλοι οι ιοί εξελίσσονται φυσικά. Οι γενετικές τους αλληλουχίες μπορούν να αλλάξουν τυχαία ή με φυσική επιλογή. Μια ισχυρή πηγή επιλογής είναι το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
«Δεν υπάρχει μια μαγική μετάλλαξη που ξαφνικά πρόκειται να καταστήσει τα εμβόλια αναποτελεσματικά», λέει ο Stephen Goldstein, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα στο Salt Lake City. «Η ανοσολογική αντίδρασή μας είναι τόσο διαφορετική», λέει. Αυτή η ποικιλομορφία σημαίνει ότι ένας ιός πιθανότατα πρέπει να συσσωρεύσει πολλές, πολλές αλλαγές πριν γίνει αόρατος στο ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, δεν υπάρχουν ακόμα επαρκή στοιχεία εάν η νέα μετάλλαξη μπορεί να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) επίσης ξεκαθαρίζει ότι, «προς το παρόν δεν υπάρχει καμία απόδειξη που να υποδεικνύει ότι το εμβόλιο δεν είναι αποτελεσματικό εναντίον του νέου στελέχους».
Από την πλευρά του ο διευθύνων σύμβουλος της BioNTech, Δρ. Ουγούρ Σαχίν δηλώνει ότι «μέχρι στιγμής δεν γνωρίζουμε αν το εμβόλιο μας προστατεύει από το νέο στέλεχος του ιού, ωστόσο αν χρειαστεί και δεν είναι επαρκές, τότε μπορούμε να έχει έτοιμο ένα εμβόλιο σε έξι εβδομάδες». Οι Pfizer/BioNTech και η Moderna ήδη κάνουν εργαστηριακές δοκιμές για να δουν αν τα εμβόλια τους είναι αποτελεσματικά έναντι της VUI 202012/01.
Και η AstraZeneca δηλώνει ότι και το εμβόλιο της «θα πρέπει να είναι αποτελεσματικό απέναντι στη μετάλλαξη του νέου κορωνοϊού αφού οι αλλαγές στον γενετικό κώδικα που βλέπουμε σε αυτό το νέο στέλεχος του ιού δεν φαίνεται να αλλάζουν τη δομή της πρωτεΐνης-ακίδας S», προσθέτοντας ωστόσο ότι είναι σε εξέλιξη μελέτες για να διερευνηθούν πλήρως οι επιπτώσεις της μετάλλαξης.
Ο πρόεδρος του Παγκόσμιου Ιατρικού Συλλόγου, Δρ. Φρανκ Ούλριχ Μοντγκόμερι υπενθυμίζει ότι «η BioNTech έχει ήδη δοκιμάσει το εμβόλιό της σε 19 μεταλλάξεις κορωνοϊού και έδρασε σε καθεμία από αυτές. Η μετάλλαξη επηρεάζει μόνο μέρος της πρωτεΐνης στην επιφάνεια του ιού, αλλά το εμβόλιο στοχεύει σε όλη την πρωτεΐνη».
Τέλος ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) υπενθυμίζει ότι τα εγκεκριμένα εμβόλια είναι «πολυκλωνικά», δηλαδή παράγουν αντισώματα που στοχεύουν πολλά σημεία της πρωτεΐνης S. «Ο ιός πιθανότατα θα χρειαστεί να συσσωρεύσει πολλαπλές μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη S για να αποφύγει την ανοσία που προκαλείται από τα εμβόλια ή από τη φυσική λοίμωξη. Η ικανότητα αποφυγής της ανοσίας που προκαλείται από εμβόλιο, θα ήταν πιθανότατα ανησυχητική, επειδή μόλις εμβολιαστεί μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, θα υπάρξει ανοσολογική πίεση που θα μπορούσε να ευνοήσει και να επιταχύνει την εμφάνιση των λεγόμενων μεταλλάξεων ‘διαφυγής’», σύμφωνα με τον FDA. Προς το παρόν, όμως, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτό συμβαίνει και οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι «μεταλλάξεις διαφυγής» είναι απίθανο να εμφανιστούν λόγω της φύσης του SARS-CoV-2.
Πηγή: Sigmalive
