ΜΟΥΧΤΑΡΗΔΕΣ – ΑΖΑΔΕΣ της Λάρνακας
Η Χωριτική Αρχή ήταν μορφή τοπικής αυτοδιοίκησης που εφαρμόστηκε στα χωριά της Κύπρου από την Τουρκοκρατία μέχρι το 1999 που καταργήθηκε . Ήταν η κατώτερη μορφή αυτοδιοίκησης στην Κύπρο.
Η αρχή αποτελούνταν από τον Μουχτάρη, που ήταν και ο πρόεδρος της , και από τους Αζάδες που ήταν τα μέλη της με κυμαινόμενο αριθμό ανάλογα τους κατοίκους του χωριού το κατώτερο όριο ήταν τέσσερα μέλη.
Οι χωριτικές Αρχές επί Τουρκοκρατίας ήσαν αιρετές, εξακολούθησαν δε να εκλέγονται και επί Αγγλικής Κατοχής μέχρι το 1891, οπόταν με βάση τον περί Μουχτάρηδων Νόμον του ιδίου χρόνου, καταργήθηκε το αιρετόν των αρχών αυτών και καθιερώθηκε το διοριστικό σύστημα. Σύμφωνα με τον νόμο αυτό το Επαρχιακό Συμβούλιο , το οποίο απαρτίζετο από τέσσερα αιρετά μέλη (2 Τούρκους και 2 Έλληνες), υποδείκνυε 4 πρόσωπα από τα οποία ο Ύπατος Αρμοστής επέλεγε και διόριζε τον Μουχτάρη του χωριού για ένα χρόνο. Από το 1979 η χωριτική αρχή εκλεγόταν για πέντε χρόνια, το 1999 αντικαταστάθηκε από το Κοινοτικό Συμβούλιο. Επί τουρκοκρατίας στην αρχή διοριζόταν συνήθως κάποιος με μεγάλη περιουσία και άτομο που δεν είχε διαπράξει κάποιας μορφή έγκλημα.
Οι βασικές αρμοδιότητες της αρχής ήταν η τήρηση της τάξης, η είσπραξη φόρων, έκδοση πιστοποιητικών, να ειδοποιήσει την αστυνομία, η έκδοση αδειών για κοινωφελή έργα, και η τήρηση ληξιαρχείου. Ο Μουχτάρης ήταν η εξέχουσα προσωπικότητα του χωριού, φιλοξενούσε στο σπίτι όλους τους επίσημους που επισκέπτονταν το χωριό. Μαζί με τον Παπά θεωρούνταν οι ανώτατοι άρχοντες.
Στις φωτογραφίες αυτές, από τα αρχεία των Άννας Αντωνιάδου-Τζιρκώτη και Νίκου Μιλτιάδους, βλέπουμε Μουχτάρηδες της πόλης και επαρχίας Λάρνακας κατά τους εορτασμούς για την ενθρόνιση του Βασίλισσας Ελισάβετ το 1953. Στο έγγραφο από το αρχείο του Ζήνωνα Πιερίδη (12.12.1922) παρατηρούμε τα ονόματα, τις σφραγίδες και τις υπογραφές των Μουχτάρηδων και Αζάδων του Καλού Χωριού, του Δελίκηπου, των Πυργών, του Ψευδά και της Μοσφιλωτής.
(Βικιπαίδεια «Η τοπική αυτοδιοίκηση στην Κύπρο», Λουκής Λουκαϊδης)
