Του Αγίου Πνεύματος και όμως για πρώτη φορά η Λάρνακα δεν θα γιορτάσει την γιορτή του Κατακλυσμού

Ειρήνη Αντωνίου

Κάθε χρόνο τέτοια μέρα η πόλη μας, η πόλη του Ζήνωνα έσφυζε από ζωή… Εκατοντάδες κόσμου, ξένοι και ντόπιοι έρχονταν στη Λάρνακα για την μεγάλη καθιερωμένη γιορτή του Κατακλυσμού. Φέτος για πρώτη φορά στη Λάρνακα, αλλά και σε όλες τις πόλεις της Κύπρου δεν θα γιορταστεί η γιορτή του Αγίου Πνεύματος, λόγω των μέτρων για την πανδημία.

Η γιορτή του Κατακλυσμού, από παλιά είναι μια από τις πιο ωραίες και γνωστές γιορτές και όλοι οι Κύπριοι αλλά και ξένοι επισκέπτες, χαίρονται στις παραλιακές πόλεις με χορούς και τραγούδια.

Όλη η Κύπρος γιορτάζει τον Κατακλυσμό, αλλά λίγοι γνωρίζουν την μακρά παράδοση και έθιμα αυτής της γιορτής ή ακόμα και το τι πραγματικά γιορτάζεται αυτή την μέρα.

Η γιορτή του Κατακλυσμού γιορτάζεται την Κυριακή της Πεντηκοστής και τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος και έλκει τις ρίζες της από τη «Γένεση» της Παλαιάς Διαθήκης, από την Ελληνική Μυθολογία και την Κυπριακή Λαογραφία, που είναι συνδεδεμένη με τη Θεά Αφροδίτη, την θεά του έρωτα.

Χριστιανικά, την Κυριακή της Πεντηκοστής γιορτάζουμε την εμφάνιση του Αγίου Πνεύματος στους μαθητές του Χριστού, πενήντα μέρες μετά την ανάστασή Του και δέκα μέρες μετά την ανάληψή Του.

Την Δευτέρα γιοτάζουμε την Αγία Τριάδα, αφού δεν μπορεί να απομονωθεί ένα Πρόσωπο από τα άλλα Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, αλλά για να τιμηθεί το Άγιο Πνεύμα, όριστηκε να εορτάζεται και κατά την Πεντηκοστή, αλλά και ξεχωριστά την Δευτέρα.

Το έθιμο του Κατακλυσμού κατά κανόνα έχει ρίζες στην ειδωλολατρεία και στη λατρεία της Θεάς Αφροδίτης και του Άδωνη που γιόρταζαν οι αρχαίοι Κύπριοι σε βωμούς τους με τελετές τις οποίες συνόδευαν λουτρά καθαρμού, αθλητικοί αγώνες, τραγούδια και χοροί, ποιητικοί και μουσικοί αγώνες.

Οι πρώτες αναφορές σε εφημερίδες για τον Κατακλυσμό χρονολογούνται στα τέλει του 19ου αιώνα, όπου περιγράφονται όλες οι εκδηλώσεις, καλλιτεχνικές και αγωνιστικές.

Παράλληλα με τις θρησκευτικές εκδηλώσεις στις εκκλησίες, υπάρχει πλούσιο εορταστικό πρόγραμμα που διαρκεί έξι μέρες και έχει μια ποικιλία από διαγωνισμούς παραδοσιακών κυπριακών ποιημάτων, ερωτικών τραγουδιών και των πολυαγαπημένων των Κυπρίων, «τσιαττιστών». Επίσης μεγάλη σημασία έχουν και οι παραδοσιακοί χοροί, του καρτζιλαμά, του συρτού, του ζεϊμπέκικου και του χορού του δρεπανιού.

Εκτός από τους πιο πάνω διαγωνισμούς, διοργανώνονται, επίσης, αγώνες ιστιοπλοΐας, κολύμβησης, πετοσφαίρισης, παιδικού τραγουδιού και ερασιτεχνών τραγουδιστών.Το πρόγραμμα επίσης περιέχει , εξαρτωμένου της περιοχής, διάφορα ψυχαγωγικά προγράμματα, λαϊκές συναυλίες, χορευτικές παραστάσεις, σάτιρα και μιμήσεις, επιθεωρήσεις, ταχυδακτυλουργικές επιδείξεις, παιδικές θεατρικές παραστάσεις ή θέατρο σκιών.

Μια σημαντική συνήθεια που διατηρείται αυτή την μέρα είναι το «πιτσίλισμα» με νερό ή κολύμβηση στη θάλασσα τη Δευτέρα του Κατακλυσμού. Στον Κατακλυσμό, ο κόσμος βρέχει ο ένας τον άλλο και αργότερα πάει στην παραλία, είτε για να μπούνε μέσα σε βάρκες για θαλάσσιο περίπατο,είτε για θαλάσσια μπάνια είτε για να παρακολουθήσουν ναυτικούς αγώνες, ιστιοπλοΐες και κωπηλασίες. Αυτό το έθιμο συμβολίζει τον αγιασμό της ψυχής και του σώματος, όπως και την ανανέωση της ζωής με τον εμβαπτισμό του ανθρώπου.

Ο Κατακλυσμός στην Λάρνακα αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα πανηγύρια του νησιού μας και το μεγαλύτερο πανηγύρι (διάρκειας έξι ημερών) του Κατακλυσμού.