Μεγάλη Τρίτη: «Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή»
Τη μετάνοια της αμαρτωλής γυναίκας που, εγκαταλείποντας την ανηθικότητα, άλειψε τα πόδια του Κυρίου με μύρο και στη συνέχεια τα σκούπισε με τα μαλλιά της, κλαίγοντας και ζητώντας άφεση αμαρτιών για την προηγούμενη ζωή της, θυμάται απόψε Μεγάλη Τρίτη η Εκκλήσια, μέσα από την υμνολογία.
Ο Χριστός τη συγχωρεί. Η πράξη της αυτή άλλωστε ήταν και μία πράξη ταπείνωσης, συγγνώμης και αγάπης.
Προπάντων όμως της αναγνώρισης, από μέρους της, της Θεότητας του Κυρίου.
Στο περιστατικό αυτό αναφέρεται και το γνωστό δοξαστικό, ‘‘Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή…’’, το οποίο αποδίδεται στην υμνογράφο Κασσιανή.
Και ενώ η μέχρι τότε ανήθικη γυναίκα ζητά άφεση αμαρτιών, ο Ιούδας, που περιλαμβανόταν στους δώδεκα μαθητές του Κυρίου, συλλαμβάνει την ιδέα της προδοσίας.
Ποια ήταν η Κασσιανή
Σ’ ότι αφορά στην Κασσιανή, ήταν βυζαντινή ποιήτρια που έζησε τον 9ο αιώνα μετά Χριστόν. Επειδή δεν την επέλεξε ως σύζυγό του ο αυτοκράτωρ Θεόφιλος, έγινε μοναχή και αφιερώθηκε στη λατρεία του Θεού και στην ποίηση.
Το ιστορικό, όπως περιγράφεται από τους βυζαντινούς χρονικογράφους Συμεών Μάγιστρο, Ιωάννη Ζωναρά και Λέοντα Γραμματικό, αναφέρει πως η μητέρα του αυτοκράτορα Θεόφιλου, ακολουθώντας την οικογενειακή παράδοση για την εκλογή νύφης, προσκάλεσε το 820 μ.Χ. στην Αυλή τις ωραιότερες και επιφανέστερες κόρες της αυτοκρατορίας.
Δώδεκα «κάλλιστοι παρθέναι» ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση και κατέφθασαν στο Παλάτι. Μετά την υποδοχή τους από τη μητέρα του αυτοκράτορα, η μητέρα του Ευφροσύνη του έδωσε εντολή να δώσει το χρυσό μήλο σε εκείνη που θα επέλεγε για σύζυγό του.
Ο νεαρός αυτοκράτωρ θαμπώθηκε από την ομορφιά της Κασσιανής και θέλοντας να δοκιμάσει την ευφυΐα της τη ρώτησε: «Ως άρα διά γυναικός ερρύη τα φαύλα» δηλαδή ότι «από τη γυναίκα ξεκινούν τα κακά πράγματα», υπονοώντας την Εύα και το προπατορικό αμάρτημα.
Όμως η Κασσιανή αποστόμωσε τον Θεόφιλο ανταπαντώντας του «αλλά και διά γυναικός πηγάζει τα κρείττω», δηλαδή ότι «και από τη γυναίκα πηγάζουν τα καλύτερα, τα ευγενέστερα», υπονοώντας την Παναγία και τη γέννηση του Χριστου.
Η απάντηση κακοφάνηκε στον αυτοκράτορα, που αποφάσισε να «τιμωρήσει» την Κασσιανή δίνοντας το χρυσό μήλο στην ωραία, αλλά σεμνή Θεοδώρα.
Το Τροπάριο της Κασσιανής
Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή,
τὴν σὴν αἰσθομένη θεότητα, μυροφόρου ἀναλαβοῦσα τάξιν,
ὀδυρομένη, μύρα σοι, πρὸ τοῦ ἐνταφιασμοῦ κομίζει.
Οἴμοι! λέγουσα, ὅτι νύξ μοι ὑπάρχει, οἶστρος ἀκολασίας,
ζοφώδης τε καὶ ἀσέληνος ἔρως τῆς ἁμαρτίας.
Δέξαι μου τὰς πηγὰς τῶν δακρύων,
ὁ νεφέλαις διεξάγων τῆς θαλάσσης τὸ ὕδωρ
κάμφθητί μοι πρὸς τοὺς στεναγμοὺς τῆς καρδίας,
ὁ κλίνας τοὺς οὐρανοὺς τῇ ἀφάτῳ σου κενώσει.
Καταφιλήσω τοὺς ἀχράντους σου πόδας,
ἀποσμήξω τούτους δὲ πάλιν τοῖς τῆς κεφαλῆς μου βοστρύχοις
ὧν ἐν τῷ παραδείσῳ Εὔα τὸ δειλινόν,
κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη.
Ἁμαρτιῶν μου τὰ πλήθη καὶ κριμάτων σου ἀβύσσους
τίς ἐξιχνιάσει, ψυχοσῶστα Σωτήρ μου;
Μή με τὴν σὴν δούλην παρίδῃς, ὁ ἀμέτρητον ἔχων τὸ ἔλεος.
Τι ψάλλεται το πρωί
Το πρωί στους Ιερούς Ναούς, τελείται η Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία.
