ΠΕΡΕΝΤΟΣ STORIES: Σάββας Τσερκεζής – Ένας Κύπριος Οδυσσέας (1875-1963)
Ο Σάββας Τσερκεζής ξεκίνησε από το Μαζωτό της Λάρνακας σε ηλικία δεκατεσσάρων χρόνων για να πάει στη Σμύρνη να δουλέψει.
Λαθρεπιβάτης σε καράβι από τη Λάρνακα φθάνει στη Βουρνόβα της Σμύρνης κι εργάζεται για έξη χρόνια, οπόταν επιστρέφει στην Κύπρο το 1894. Το 1896 φεύγει και πάλι, για τη Βυρητό αυτή τη φορά, κι από εκεί στην Ιόππη και μετά στην Αλεξάνδρεια. Το 1897 εγγράφεται εθελοντής στον ελληνοτουρκικό πόλεμο, πάει στην Ελλάδα και το 1898 επιστρέφει στην Αλεξάνδρεια, μετά στην Κύπρο και τελικά πάλι στη Σμύρνη.
Το 1900 ξανά επιστρέφει στην Κύπρο, στη Σμύρνη μέχρι το 1903 οπόταν επιστρέφει στην Κύπρο και τελικά πάλι στη Σμύρνη. Το 1900 ξανά επιστρέφει στην Κύπρο, στη Σμύρνη μέχρι το 1903 οπόταν επιστρέφει στην Κύπρο για λίγο και πίσω στη Σμύρνη πάλι. Απίστευτες μετακινήσεις σε μια εποχή που τίποτα δεν ήταν εύκολο. Απο εκεί πάει στην Αθήνα και το 1907 σαλπάρει για την Αμερική. Προσπαθώντας να βρει κατάλληλη ευκαιρία να μπει στις Ηνωμένες Πολιτείες, για οκτώ μήνες θα ταξιδεύει Μπουένος Άϊρες, Κάρδιφ, Αμβέρσα, Λίβερπουλ, Νιουκάστλ, Χριστιανία, Παρά ( Βραζιλία), Περναμπούκο, Λίβερπουλ, South Shields, και τελικά Φιλαδέλφεια. Από εκεί στην Νέα Υόρκη και καταλήγει στο Λος Άντελες. Ασχολείται με εποχιακά επαγγέλματα και το 1911 υποφέρει από σοβαρή υποτροπή παλιού τραχώματος και σχεδόν τυφλώνεται.
Παρά την αρρώστεια του, κατατάσσεται εθελοντής στους βαλκανικούς πολέμους (1912-3) και πάει στην Ελλάδα, λαμβάνει μέρος σε μάχες, τραυματίζεται, και νοσηλεύεται σε νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης, του Πειραιά, των Αθηνών και της Αιδηψού. Φεύγει στη συνέχεια για Κύπρο, αργότερα στο Πορτ Σάιδ κι απ’εκεί στο Σίδνεϋ της Αυστραλίας. Ούτε εκεί τα καταφέρνει να ριζώσει κι επιστρέφει στο Σαν Φρανσίσκο, Καλιφόρνιας κι απ’ εκει στο Λος Άντζελες.
Ανοίγει τσαγκαράδικο και καταφέρνει να ξοφλήσει τα χρέη του και το 1922 φεύγει οριστικά από την Αμερική. Επιστρέφει στη Κύπρο, παντρεύεται το 1924 και για εφτά χρόνια επαγγέλλεται τον καφετζή στο Μαζωτό. Το 1931 φεύγει για την Ελλάδα όπου ασχολείται με το εμπόριο κρασιών. Ένας σύγχρονος Οδυσσέας. Ένα ανήσυχο πνεύμα. Οι μαρτυρίες στο ημερολόγιό του είναι σημαντικές όχι μόνο για τις συνθήκες που επικρατούσαν την εποχή εκείνη στην Κύπρο αλλά και για τα Ιστορικά γεγονότα που έζησε και περιέγραψε ο ίδιος.
Πληροφορίες από το βιβλίο Σάββας Τσερκεζής, “Ημερολόγιον του βίου μου, αρχόμενον από του 1886”, β΄έκδοση. Επιμ. Φ. Σταυρίδης. Λευκωσία: Πολιτιστικό Κέντρο Ομίλου Λαϊκής, 2007).
Η διαφύλαξη του ημερολογίου από τον Φοίβο Σταυρίδη και η επιμέλεια της έκδοσής του μας έδωσε τόσες πολίτιμες πληροφορίες για την περίοδο αναφοράς του.
Οι φωτογραφίες είναι από το Αρχείο του Φοίβου Σταυρίδη.
ΛΟΥΗΣ ΠΕΡΕΝΤΟΣ ( Αναδημοσίευση απο το LAVoice, τεύχος 62).
