Ο δεκάλογος του κυπριακού πασχαλινού τραπεζιού

Δεν είναι μόνο το πλούσιο τραπέζι, η συνεύρεση μ’ όλους τους συγγενείς που έχεις να δεις μαζεμένους απ’ τα Χριστούγεννα και τα παιδάκια που τρέχουν αφηνιασμένα πάνω κάτω.

Είναι όλα αυτά μαζί που συνθέτουν ένα σκηνικό που αν δεν το έχεις ζήσει δεν μπορείς να μιλάς για κυπριακό Πάσχα. Αν η σημερινή σου μέρα δεν ανταποκρίνεται στα πιο κάτω, προτείνουμε να μετακομίσεις εκτός χώρας γιατί δεν ανήκεις εδώ.

Γράφει ο Αχιλλέας Ρότας

1. Ο γυναικείος πληθυσμός μπαινοβγαίνει στην κουζίνα και ετοιμάζει το φαγοπότι. Νευραλγικό κομμάτι της συζήτησης οι φλαούνες και ονομαστικές αναφορές, ποιοι στην οικογένεια τις τρώει με σταφιδάκια και ποιοι όχι. Σημειώστε ότι σήμερα πιθανότατα να μην κοντέψει κανείς στο στόμα του φλαούνα αφού έχει βγάλει ρίζες μες το στομάχι του την τελευταία βδομάδα. Δεύτερο θέμα στην γυναικεία ατζέντα το βάψιμο των αβγών της Πέμπτης, το πόσο καρκινογόνες είναι οι βαφές που κυκλοφορούν στο παζάρι και, βεβαίως, αναφορά σ’ όλες τις εναλλακτικές βαψίματος αβγών όπως ρίζες, λουλούδια και χρωματιστές κλωστές. Την θεία που έχει αγοράσει έτοιμα-βαμμένα τα αβγά της από την αγορά θα την ξεχωρίσεις γιατί είναι η μόνη που δεν λαμβάνει μέρος στην συζήτηση.

2. Ο αντρικός πληθυσμός στέκεται πάνω απ’ την σούβλα, εκεί όπου ανακαλύπτει εκ νέου την αρχέγονη φύση του. Οι πρεσβύτεροι κάθονται σε μία γωνιά και λιάζονται κριτικάροντας τα λάθη που κάνουν οι υπόλοιποι στο ψήσιμο της σούβλας και η μόνη περίπτωση να σηκωθούν είναι όταν πιάσει φωτιά για να φωνάξουν «Βάλτε άλας ρε παιθκιά». Μία απ’ τις αγαπημένες συζητήσεις των αντρών είναι να συζητούν για το μαρινάρισμα της σούβλας, ένα φλέγον θέμα στην Κύπρο. Επίσης, η κατάποση ζιβάνας θεωρείται must καθ’ όλη την διάρκεια της διαδικασίας αυτής. Την στιγμή που θα τσικνώσουν για τα καλά οι τόποι θα ακολουθήσει συζήτηση και ενδεχομένως μία σύντομη λογομαχία για το πότε πρέπει να κατεβεί η σούβλα. Όταν ακούσεις άντρα να φωνάζει προς τον γυναικωνίτη «Εν έτοιμες οι πατάτες;» αυτό είναι σήμα πως κατεβαίνει.

3. Την ώρα που ο ενήλικος πληθυσμός της συνεύρεσης επιδίδεται στα πιο πάνω, ένα κάρο χαρούμενα παιδάκια τσακώνονται για το ποιος θα ανεβεί για πέντε λεπτά στο ποδηλατάκι, κλαίνε γιατί η μάνα τους δεν τα αφήνει να χλαπακιάσουν ακόμα ένα σοκολατένιο αβγό απ’ τα είκοσι που τους έχουν φέρει δώρο και επίσης ρωτούν κάθε τρία δευτερόλεπτα αν γίνεται να τσουγκρίσουν τα αβγά για να πάρουν την απάντηση «Να περιμένετε να φάτε τζαι μετά».

4. Όταν σερβιριστεί το αμέτρητο πάνω στο τραπέζι ο οικοδεσπότης, ο οποίος έχει κατεβάσει ήδη έξι ποτηράκια ζιβανία, θα κάνει κάτι σαν πρόποση αλά κυπριακά και θα καλωσορίσει τους παρευρισκομένους στο τραπέζι του κλείνοντας με το κυπριακό χιουμοράκι «Άτε να φάμεν τωρά τζαι εστερηθήκαμεν το τόσες μέρες». Όλοι θα γελάσουν έτοιμοι με τα πιρούνια ανά χείρας.

5. Ακολουθεί το δεκάλεπτο όταν σταυρώνονται χέρια, πιάτα, προβοσκίδες και ότι φανταστείς πάνω απ’ το τραπέζι, με την οικοδέσποινα να τρέχει περιμετρικά του τραπεζιού να βεβαιωθεί ότι όλοι έχουν σερβιριστεί απ’ όλες τις πιατέλες ανεξαιρέτως. Μετά τις πρώτες απολαυστικές μπουκιές, αρχίζουν όλοι να μιλάνε την ίδια ώρα και όταν περάσει λίγη ώρα είναι δεδομένο πως ένας θείος θα αρχίσει να λέει ανέκδοτα και πρέπει όλοι να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή και να συμμαζέψουν την μνήμη τους να πουν κι εκείνοι τα δικά τους. Ακολουθεί μάσα. Πολλή μάσα.

6. Σ’ όλο αυτό το σκηνικό, παίζει και μία ανοικτή τηλεόραση την οποία δεν παρακολουθεί κανείς, ένα ραδιόφωνο στην κουζίνα όπου ετοίμαζαν οι γυναίκες τις σαλάτες και τα συνοδευτικά και ένα επιπλέον ραδιόφωνο εκεί όπου ψήθηκε η σούβλα που είναι συντονισμένο με τα λαϊκά. Ο πιο κακόφωνος στην οικογένεια είναι πάντα αυτός που θα συντονιστεί με το τελευταίο, απ’ όλους τους θορύβους και την βαβούρα στον χώρο και θα αρχίσει, μετά από τόσο φαί και ποτό, να τραγουδάει παράφωνα.

7. Πριν μαζευτεί το τραπέζι, η οικοδέσποινα που πιθανότατα έβαλε μόλις δύο μπουκιές στο στόμα της, θα τρατάρει τα αβγά σε ψάθινα καλάθια για να τα τσουγκρίσει η ομήγυρη, αφού αυτό είναι και το highlight της ημέρας. Κλασσικά θα ακολουθήσουν ατάκες του τύπου «Άστε το μωρό να κερδίσει ολάν» κι επιπλέον κάποιος ο οποίος κουβάλησε το κλασσικό γύψινο αβγό που δεν σπάζει θα κάνει πλάκα με τους υπόλοιπους.

8. Για να κηρυχθεί η λήξη του τραπεζιού, θα σηκωθούν οι πρώτοι καπνιστές για τσιγάρο ενώ κάποιοι θα μεταφερθούν στους καναπέδες. Ένας στους πέντε, κλασσικά, θα κοιμηθεί στον καναπέ την ώρα που γύρω του γίνεται πανικός και φασαρία, σαν να μην συμβαίνει τίποτε. Τα παιδιά θα συνεχίσουν να γυροφέρνουν στον χώρο με τις μανάδες τους να τα τρέχουν ξωπίσω και οι γυναίκες θα τρέξουν να συμμαζέψουν το τραπέζι για να ακολουθήσει η επίσης κλασσική συζήτηση ποια πλένει και ποια στεγνώνει τα πιάτα.

9. Με τον πρώτο που θα μαζέψει τα συμπράγκαλά του και θα πει «Άτε συμπέθεροι, ευχαριστούμε και του χρόνου», κηρύσσεται η λήξη του τραπεζιού.

10. Όλοι οι πιο πάνω θα επιστρέψουν στα σπίτια τους νωχελικά γιατί απ’ το πολλή φαί δεν μπορούν να κινηθούν. Στις οκτώ και κάτι θα δουν όλοι τις ειδήσεις για να ενημερωθούν πόσοι κατέληξαν φέτος στα έκτακτα απ’ το πολλή φαί. Είναι και φέτος περήφανοι που δεν έστειλαν κάποιον δικό τους στις πρώτες βοήθειες.

Κι εσύ, αν δεν έχεις βιώσει τουλάχιστον πέντε στα δέκα απ’ τα πιο πάνω, δεν ξέρεις τι σημαίνει κυπριακό Πάσχα. Άντε και του χρόνου.