Θάνατος 15χρονου Στυλιανού: Έξι χρόνια μετά και ακόμη καμία δικαιοσύνη
15χρονος Στυλιανός έφυγε από τη ζωή τον Σεπτέμβριο του 2019, βάζοντας με τον πιο σκληρό τρόπο τέλος σε μια ζωή γεμάτη βία, φόβο και πόνο. Έξι χρόνια μετά, η υπόθεση οδηγείται επιτέλους ενώπιον Δικαστηρίου: η ακροαματική διαδικασία θα ξεκινήσει στις 20 Ιανουαρίου 2026 στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας.
Το πόρισμα της Επιτρόπου Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (2019) υπήρξε καταπέλτης. Διαπίστωσε προσωπικές, πειθαρχικές και ποινικές ευθύνες σκαθώς και σοβαρές παραλείψεις των εμπλεκόμενων υπηρεσιών: έλλειψη εκτίμησης κινδύνου, παραβίαση διοικητικών διαδικασιών, και απουσία συντονισμού μεταξύ των υπηρεσιών.
Το πόρισμα παραδόθηκε στον Γενικό Εισαγγελέα, ο οποίος διόρισε δύο ανεξάρτητους ποινικούς ανακριτές. Η ανάκριση ολοκληρώθηκε και η υπόθεση καταχωρήθηκε το 2021 — ωστόσο, η δίκη καθυστερεί αδικαιολόγητα.
Η μη εφαρμογή του Άρθρου 15 για Ταχεία Εκδίκαση
Παραμένει αναπάντητο το ερώτημα γιατί δεν εφαρμόστηκε το Άρθρο 15 του περί Βίας στην Οικογένεια Νόμου (119(I)/2000), που προβλέπει ταχεία εκδίκαση υποθέσεων βίας. Πώς μπορεί να υπάρξει δικαιοσύνη για τα θύματα όταν η εκδίκαση καθυστερεί επί έξι χρόνια; Το νομικό πλαίσιο υπάρχει, αλλά δεν εφαρμόζεται, χωρίς λογοδοσία για τη μη εφαρμογή του.
Η μητέρα – από θύμα σε κατηγορούμενη
Ανάμεσα στους 11 κατηγορούμενους βρίσκεται και η μητέρα του Στυλιανού, κατηγορούμενη βάσει του Άρθρου 35Α του ίδιου Νόμου, για παράλειψη καταγγελίας περίπτωσης βίας. Πρόκειται για άρθρο που αφορά τρίτα πρόσωπα, όχι θύματα που ζουν οι ίδιοι μέσα στη βία. Το ίδιο το πόρισμα της Επιτρόπου περιγράφει τη μητέρα και τα παιδιά ως θύματα μακροχρόνιας κακοποίησης. Οι υπηρεσίες γνώριζαν την επικινδυνότητα, καθώς υπήρχαν επανειλημμένες εκκλήσεις για βοήθεια. Πώς, λοιπόν, ένα πρόσωπο που ζούσε υπό τον ίδιο φόβο και απειλή μετατρέπεται σήμερα σε κατηγορούμενη;
Η Κύπρος, ως συμβαλλόμενο μέρος της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, έχει υποχρέωση να προστατεύει τα θύματα και τον προστατευτικό γονέα. Τα άρθρα 18(3), 26, 31 και 56(2) της Σύμβασης επισημαίνουν ότι η μητέρα και τα παιδιά αποτελούν ενιαία ομάδα θυμάτων, που βιώνουν τον ίδιο κίνδυνο. Η μετατροπή της μητέρας σε κατηγορούμενη αποτελεί θεσμική αναλγησία και ανατροπή της έννοιας της δικαιοσύνης.
Η υπόθεση του Στυλιανού ως καθρέφτης του συστήματος
Η υπόθεση του Στυλιανού δεν αφορά μόνο τον χαμό ενός παιδιού, αλλά και ένα σύστημα που απέτυχε να το προστατεύσει. Αποκαλύπτει τη χρόνια αδυναμία των θεσμών να συνεργαστούν, να αξιολογήσουν τον κίνδυνο και να στηρίξουν έγκαιρα τις οικογένειες που βρίσκονται σε κύκλους βίας.
Η δικαιοσύνη οφείλει να αναγνωρίσει τη φύση της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας, να προστατεύσει ΟΛΑ τα θύματα —συμπεριλαμβανομένου του προστατευτικού γονέα— και να διασφαλίσει ότι οι πραγματικοί υπεύθυνοι θα λογοδοτήσουν.
