Επί τάπητος πέντε θέματα φορολογικής πολιτικής- Τι θα συζητηθεί στη βουλή με Υποεπιτροπή ΕΚ

Επαφές από χθες πραγματοποιεί η τετραμελής αποστολή της Υποεπιτροπής Φορολογικών Θεμάτων (FISC) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, για να συζητήσει κρίσιμα θέματα φορολογικής πολιτικής, όπως η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, η απλοποίηση των φορολογικών συστημάτων και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας μέσω φορολογικών μέτρων.

Η αποστολή αναμένεται να συναντηθεί σήμερα με μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών και Προϋπολογισμού.

Σύμφωνα με σημείωμα της Υπηρεσίας Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής που προωθήθηκε στην επιτροπή οικονομικών, σκοπός της συνάντησης είναι η συζήτηση κυρίως των κάτωθι θεμάτων:

• Εφαρμογή της μεταρρύθμισης των Πυλώνων Ι και ΙΙ του Περιεκτικού Πλαισίου G20/OOΣA.

• Απλούστευση των φορολογικών συστημάτων.

• Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας μέσω φορολογικών μέτρων και κινήτρων.

• Φορολόγηση της ενέργειας.

• Καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής

Δεν καθορίζει συντελεστές φόρων, εποπτεύει κανόνες

Διευκρινίζεται ότι, η ΕΕ δεν έχει άμεσο ρόλο στη συλλογή φόρων ή στον καθορισμό των φορολογικών συντελεστών. Ωστόσο, η ΕΕ εποπτεύει τους εθνικούς φορολογικούς κανόνες σε ορισμένους τομείς, ιδίως σε σχέση με τις πολιτικές της ΕΕ για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές, προκειμένου να διασφαλίσει:

• την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων σε ολόκληρη την ΕΕ (στην ενιαία αγορά),

• ότι οι επιχειρήσεις μιας χώρας δεν έχουν αθέμιτο πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους σε άλλη χώρα,

• ότι οι φόροι δεν εισάγουν διακρίσεις εις βάρος των καταναλωτών, των εργαζομένων ή των επιχειρήσεων από άλλες χώρες της ΕΕ.

Απλοποίηση φορολογικών συστημάτων

Στο σημείωμα της βουλής αναφέρεται ότι στις 11 Μαρτίου 2025, το Συμβούλιο της ΕΕ υιοθέτησε Συμπεράσματα για την απλοποίηση του φορολογικού πλαισίου, με στόχο τη μείωση του διοικητικού κόστους και του κόστους συμμόρφωσης, την κατάργηση παρωχημένων ή αλληλεπικαλυπτόμενων κανόνων και τον εκσυγχρονισμό των διαδικασιών υποβολής εκθέσεων.

Η Επιτροπή κλήθηκε να διενεργήσει αναλυτική αξιολόγηση του ισχύοντος πλαισίου και να παρουσιάσει, έως το Φθινόπωρο του 2025, ένα ρεαλιστικό σχέδιο δράσης με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, στο πλαίσιο της στρατηγικής για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.

Παράλληλα, στις 16 Ιουλίου 2025, η Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε την Έκθεση του Κύπριου Ευρωβουλευτή κ. Χατζηπαντέλα για την απλοποίηση της φορολογικής αρχιτεκτονικής της ΕΕ, η οποία αναμένεται να τεθεί σε ψηφοφορία στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου περί τον Σεπτέμβριο.

Η Έκθεση προβλέπει μεταρρυθμίσεις που αποσκοπούν στη μείωση του κόστους συμμόρφωσης (ιδίως για τις ΜΜΕ), στη διευκόλυνση της φορολογικής είσπραξης και στη μείωση της φοροδιαφυγής, απελευθερώνοντας πρόσθετους πόρους για δημόσιες επενδύσεις.

Οι κύριοι άξονες αφορούν: • την απλοποίηση διαδικασιών και τη μείωση κόστους για τις επιχειρήσεις, • την ενίσχυση της διαφάνειας και της συνέπειας στην εφαρμογή κανόνων, • την ψηφιοποίηση και χρήση τεχνητής νοημοσύνης, ιδίως στον ΦΠΑ, • την άρση φορολογικών εμποδίων στην ενιαία αγορά, • τη βελτίωση της διασυνοριακής φορολόγησης εργαζομένων και αυτοαπασχολούμενων, • καθώς και την προώθηση φορολογικών κινήτρων για έρευνα και καινοτομία.

Παράλληλα, η έκθεση προτείνει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού κέντρου δεδομένων (EU Tax Data Hub) για την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ κρατών-μελών.

Παράλληλα, προτείνεται η αναθεώρηση του καθεστώτος ΦΠΑ, της οδηγίας για τη διοικητική συνεργασία (DAC) και της οδηγίας κατά της φοροαποφυγής (ATAD), με στόχο τον εκσυγχρονισμό των κανόνων, ιδίως για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Επίσης, με την έκθεση τονίζεται η ανάγκη για καλύτερο συντονισμό μεταξύ των φορολογικών αρχών, ενίσχυση της συνεργασίας για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, καθώς και διερεύνηση τρόπων άρσης των υφιστάμενων φορολογικών εμποδίων στην ενιαία αγορά. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων και στη χρήση τυποποιημένων προτύπων.

Σημειώνεται επίσης ότι, η ΕΕ πρόσφατα προώθησε τη λήψη μέτρων με κύριο στόχο τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και στην τόνωση της ανταγωνιστικότητας. Συγκεκριμένα, υιοθέτησε την Οδηγία (ΕΕ) 2025/50 σχετικά με την ταχύτερη και ασφαλέστερη ελάφρυνση της υπερβάλλουσας παρακράτησης φόρου (Οδηγία FASTER) και την Οδηγία (ΕΕ) 2025/516 σχετικά με τους κανόνες ΦΠΑ για την ψηφιακή εποχή (Οδηγία ViDA) αποβλέποντας στον εκσυγχρονισμό των φορολογικών διαδικασιών και στη διευκόλυνση της συμμόρφωσης.

Φορολόγηση της ενέργειας

Όσον αφορά τη φορολόγηση της ενέργειας, σημειώνεται ότι η έκθεση του Mario Draghi σχετικά με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης υπογραμμίζει ότι, το υψηλό ενεργειακό κόστος για τη βιομηχανία στην ΕΕ οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε φόρους, τέλη και επιβαρύνσεις, οι οποίοι διαφοροποιούνται έντονα μεταξύ των κρατών μελών, προκαλώντας ανισότητες και στρεβλώσεις στην ενιαία αγορά. Επιπλέον, σε διεθνές επίπεδο, η ΕΕ υστερεί έναντι των ΗΠΑ, καθώς οι βιομηχανικές τιμές λιανικής ηλεκτρικής ενέργειας είναι υπερδιπλάσιες.

Για την αντιμετώπιση των εν λόγω προκλήσεων, η Έκθεση Draghi προτείνει τη μείωση των ενεργειακών φόρων και τον καθορισμό ενός ανώτατου κοινού επιπέδου φορολογικών επιβαρύνσεων σε όλη την ΕΕ. Γίνεται εισήγηση επίσης για: • εναρμόνιση της φορολογίας και των κρατικών ενισχύσεων για την αποφυγή στρεβλώσεων στην ενιαία αγορά, • στοχευμένα φορολογικά κίνητρα σε στρατηγικούς τομείς, • προσωρινές μειώσεις φόρων για τη μετάβαση σε καθαρότερες μορφές παραγωγής, φορολογικά οφέλη για επενδύσεις και, • μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης για τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.

Αναθεώρηση ευρωπαϊκών κανόνων φορολόγησης της ενέργειας

Αναφέρεται ακόμη ότι η Οδηγία 2003/96/ΕΚ για τη φορολόγηση της ενέργειας αναμένεται να αναθεωρηθεί το 2025 , με σκοπό: • την ευθυγράμμιση της φορολόγησης των ενεργειακών προϊόντων με τις πολιτικές της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια (πακέτο «Fit for 55»), • την προώθηση καθαρών τεχνολογιών, • την κατάργηση παρωχημένων εξαιρέσεων και μειωμένων συντελεστών που ευνοούν τη χρήση ορυκτών καυσίμων.

Η επικείμενη μεταρρύθμιση προβλέπει: • την επιβολή ελάχιστων συντελεστών ειδικών φόρων κατανάλωσης στην ηλεκτρική ενέργεια, • την προσαρμογή της φορολογίας στην ενεργειακή αξία και την περιβαλλοντική απόδοση των καυσίμων , αντί στον όγκο κατανάλωσης, • την κατάργηση παρωχημένων απαλλαγών, όπως εκείνων που ισχύουν για καύσιμα σε εναέρια και θαλάσσια μεταφορά ή αλιεία εντός ΕΕ, • την τακτική αναπροσαρμογή των ελάχιστων συντελεστών με βάση τον ενεργειακό πληθωρισμό.

Φοροδιαφυγή και Φοροαποφυγή

Στο σημείωμα αναφέρεται ακόμη ότι η φοροδιαφυγή και η φοροαποφυγή στερούν από τα κράτη μέλη σημαντικούς δημόσιους πόρους κάθε χρόνο, περιορίζοντας τη χρηματοδότηση βασικών υπηρεσιών, ενώ παράλληλα πλήττουν την εμπιστοσύνη των πολιτών και δημιουργούν στρεβλώσεις στην εσωτερική αγορά. Η αντιμετώπισή τους αποτελεί πρωτίστως ευθύνη των κρατών μελών, ωστόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναπτύξει ένα συνεκτικό πλαίσιο που ενισχύει τη διαφάνεια και τη συνεργασία.

Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αναλάβει σημαντικές νομοθετικές και κανονιστικές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της φορολογικής διαφάνειας και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής, ευθυγραμμιζόμενη με τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα.

Κεντρική πρωτοβουλία αποτελεί η καθιέρωση του Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων (UBO Register) το οποίο διευκολύνει τη δράση των φορολογικών και ελεγκτικών αρχών κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της φοροδιαφυγής.

Επίσης έχει ενισχυθεί η διασυνοριακή συνεργασία μέσω της συμμετοχής στο Common Reporting Standard (CRS) του ΟΟΣΑ, επιβάλλοντας στις χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις τη συλλογή και κοινοποίηση πληροφοριών σχετικά με τη φορολογική κατοικία των πελατών τους.

Επιπλέον, έχουν ενσωματωθεί στην εθνική έννομη τάξη η Οδηγία 2011/16/ΕΕ για τη Διοικητική Συνεργασία στον Φορολογικό Τομέα (DAC) με τον Νόμο 205(Ι)/2012, η Οδηγία (ΕΕ) 2016/1164 για την καταπολέμηση πρακτικών φοροαποφυγής που επηρεάζουν την εσωτερική αγορά με το Νόμο 63(Ι)/2019, και η Οδηγία (ΕΕ) 2020/284 σχετικά με τη θέσπιση ορισμένων απαιτήσεων για τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών με το Νόμο 10(Ι)/2024.

Σύσταση και ρόλος Υποεπιτροπής

Η Υποεπιτροπή Φορολογικών Θεμάτων (FISC) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συστάθηκε στις 18 Ιουνίου 2020 με σκοπό να συνδράμει την Επιτροπή Οικονομικών Θεμάτων (ECON) σε θέματα φορολογίας και ιδίως στην καταπολέμηση της φορολογικής απάτης, της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής, καθώς και σε θέματα χρηματοοικονομικής διαφάνειας και φορολογίας.

Η υποεπιτροπή συνεργάζεται τακτικά με τα εθνικά κοινοβούλια, τους ακαδημαϊκούς, τις φορολογικές διοικήσεις και την κοινωνία των πολιτών μέσω δημόσιων ακροάσεων, ανταλλαγής απόψεων, αποστολών σε κράτη μέλη και τρίτες χώρες, καθώς και του ετήσιου φορολογικού συμποσίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

Η σύνθεση της αποστολής περιλαμβάνει την επικεφαλής, Κίρα Πέτερ – Χάνσεν (Πράσινοι, Δανία), τον Κύπριο Ευρωβουλευτή Μιχάλη Χατζηπαντέλα (ΕΛΚ, Κύπρος), την Κίνγκα Κολλάρ (ΕΛΚ, Ουγγαρία), καθώς και τον Πιερίας Πιμπί (Πατριώτες για την Ευρώπη, Γαλλία).

Η αποστολή αναμένεται να συναντηθεί επίσης με την Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, Αννίτα Δημητρίου, τον  Βοηθό Έφορο Φορολογίας, καθώς και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, ερευνητών, συνδικάτων, λογιστικών και φορολογικών συμβουλευτικών γραφείων, της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων και του Κυπριακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου.