ΚΕΙΜΕΝΟ: ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΙΔΡΥΜΑ Σ.Ο.Φ.Ι.Α. (*) – ΦΩΤΟ: ΙΔΡΥΜΑ Σ.Ο.Φ.Ι.Α.
Πολλές φορές, ιδιαίτερα στην αντίληψη των νεότερων γενιών, το μουσείο είναι κάτι παρωχημένο, κάτι δυσπρόσιτο, κάτι ανενεργό, αποσυνδεδεμένο από την κοινωνία. Δεν κάνει λάθος η κοινωνία όταν αντιλαμβάνεται τα μουσεία με αυτό τον τρόπο, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις, είτε πρόκειται για μεγάλα δημόσια μουσεία, είτε για μικρά τοπικά μουσεία, το παραγόμενο πολιτιστικό και κατ΄επέκταση εκπαιδευτικό αποτέλεσμα είναι περιορισμένο και σε κάθε περίπτωση απομακρυσμένο από τις τάσεις και τα ενδιαφέροντα της κάθε κοινωνίας.
Στα κλασσικά ιστορικά/αρχαιολογικά/λαογραφικά μουσεία το πρόβλημα εντοπίζεται στην έλλειψη του κατάλληλου αφηγήματος και διάδρασης που θα συνδέσει τον επισκέπτη με τα εκθέματα και την ιστορία που κουβαλούν. Επίσης, πολλές φορές, δεν λαμβάνεται υπόψιν η τοπική κοινωνία γύρω από το μουσείο (είτε είναι ένα εθνικό είτε ένα τοπικό μουσείο) και απουσιάζει σχεδόν παντελώς η εφαρμογή του προτύπου του community museum (μια μουσειακή προσέγγιση όπου το μουσείο αποκτά το δικό του κοινωνικό πυρήνα που ασχολείται με το μουσείο και φροντίζει για την εξέλιξή του αγκαλιάζοντας το ως κάτι δικό του). Η έλλειψη ενδιαφέροντος της κοινωνίας για το Μουσείο ως πολιτιστικό και εκπαιδευτικό ίδρυμα οδήγησε στην μείωση των επισκεπτών και στην εν γένει εγκατάλειψη του από τις κοινωνίες, με εξαίρεση τους περίεργους περαστικούς επισκέπτες – τουρίστες.
Φυσικά τις τελευταίες δεκαετίες, πολλά μουσεία στον ευρωπαϊκό χώρο αλλά και παγκοσμίως έχουν αλλάξει τον τρόπο που λειτουργούν και κατάφεραν με την εφαρμογή της τεχνολογίας και την αναβάθμιση των εκπαιδευτικών τους προγραμμάτων να πετύχουν την επανασύνδεσή τους με την κοινωνία. Πλέον στην αντίληψη του κόσμου πολλά μεγάλα αλλά και μικρά μουσεία είναι πλέον διαδραστικοί και εκπαιδευτικοί χώροι και πλατφόρμες επικοινωνίας του παρελθόντος με το παρόν, παρουσιάζοντας παράλληλα και τρέχοντα κοινωνικά και άλλα θέματα. Στην Κύπρο δυστυχώς, για διάφορους λόγους, τα λιγοστά μουσεία που υπάρχουν ακολουθούν το παρωχημένο πρότυπο του κλασσικού ψυχρού μουσειακού αφηγήματος, ίσως με μερικές εξαιρέσεις περιοδικών διαδραστικών εκθέσεων.
Στην Αραδίππου, μια συντονισμένη και εμπνευσμένη προσπάθεια του τοπικού Δήμου, του Ιδρύματος Σ.Ο.Φ.Ι.Α. και του Οργανισμού “Παιδικό Μουσείο Κύπρου” έφερε ένα μοναδικό αποτέλεσμα το οποίο πάνω από μια δεκαετία συνεχίζει να προσφέρει και να εντυπωσιάζει. Εμπνευστής της ιδέας υπήρξε η τότε πρόεδρος του Παιδικού Μουσείου Κύπρου, και τέως Υπουργός Παιδείας, η αείμνηστη Κλαίρη Αγγελίδου. Ο συλλέκτης κ. Ρένος Μιχαηλίδης, έχοντας διαχρονικά το όραμα να δημιουργήσει ένα χώρο για το παιδί και την παιδική ηλικία, και ο δυναμικός και πρωτοπόρος μέχρι πρότινος Δήμαρχος Αραδίππου κ. Ευάγγελος Ευαγγελίδης συμπλήρωσαν το παζλ και συνέβαλαν τα μέγιστα στην πραγματοποίηση αυτής της ιδέας.
Πρόκειται για ένα μικρό μουσείο παιχνιδιών το οποίο φιλοξενείται σε ένα διατηρητέο κτήριο στον ιστορικό πυρήνα της Αραδίππου, που σίγουρα η εξωτερική του όψη δεν προϊδεάζει για την εμπειρία που προσφέρεται στον εσωτερικό. Με σύντομο αλλά εκκωφαντικό τρόπο, μέσω των εντυπωσιακών εκθεμάτων από τις μοναδικές συλλογές του ιδρύματος Σ.Ο.Φ.Ι.Α., παρουσιάζεται στον επισκέπτη η ιστορική εξέλιξη του παχνιδιού με παραδείγματα από διαφορετικές κατηγορίες παιχνιδιών και από τις πιο σημαντικές και ιστορικές εταιρείες κατασκευής παιχνιδιών παγκοσμίως.
Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται με την αντίστοιχη ιστορική τεκμηρίωση και πληροφορία κατηγορίες όπως οχήματα, τρένα, αεροπλάνα, παιχνίδια κατασκευής, κούκλες και λούτρινα, στρατιωτάκια και κάστρα, παιχνίδια διαστήματος, τσίγκινα κουρδιστά κ.α. Δεσπόζουν παιχνίδια κατασκευασμένα από ιστορικές εταιρείες όπως Meccano, Lego, Märklin, Timpo, Matchbox αλλά και σπάνια από παλιές ελληνικές εταιρείες όπως επίσης μια σπάνια συλλογή κυπριακών κούκλων από την εταιρεία Βρυωνίδη που δραστηριοποιήθηκε στις Πλάτρες περίπου στα μέσα του προηγούμενου αιώνα.
Το μουσείο λειτουργεί με ευθύνη και έξοδα του Δήμου Αραδίππου ο οποίος διαθέτει το κατάλληλο εκπαιδευτικό προσωπικό για να εφαρμόσει εκπαιδευτικά προγράμματα που σχεδίασαν το Ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α. σε συνεργασία με το Παιδικό Μουσείο Κύπρου και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου. Το Μουσείο Παιχνιδιών Αραδίππου συνεχίζει τη λειτουργία του υπό τη νέα διοίκηση στο Δήμο Αραδίππου, με το Δήμαρχο κ. Χριστόδουλο Πάρτου και με τη φροντίδα πάντοτε του ακούραστου πρώην εκπαιδευτικού κ. Ματθαίου Αλαμπρίτη, Δημοτικού Γραμματέα. Η τελευταία αναδιαμόρφωση και ανανέωση της συλλογής του μουσείου έγινε πρόσφατα με έξοδα του Δήμου Αραδίππου και σύντομα θα πραγματοποιηθούν τα εγκαίνια της νέας συλλογής.
Στο πλαίσιο της συνεργασίας των παραπάνω φορέων και με τη συμβολή του Interstellar Institute και τη στήριξη των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας πραγματοποιήθηκε τη μεγάλη έκθεση παιχνιδιών με τον τίτλο ΟΝΕΙΡΟΠΟΛΙΣ η οποία απλώθηκε στο τετραώροφο της Κρατικής Πινακοθήκης Σύγχρονης Τέχνη – ΣΠΕΛ, απέναντι από την Πύλη Αμμοχώστου στη Λευκωσία, και διήρκεσε περίπου εννιά μήνες (2021-2022).
Η σημαντική αυτή έκθεση, που παρόλα τα μέτρα για την πανδημία, γνώρισε μεγάλη επιτυχία, κατέδειξε τη απήχηση που έχουν τέτοιου είδους και επιπέδου εκθέσεις στην κοινωνία, αλλά και την έλλειψη που παρατηρείται σε αυτού του είδους την πολιτιστική και εκπαιδευτική δραστηριότητα. Το επιτυχημένο παράδειγμα του Μουσείο Παιχνιδιών Αραδίππου έρχεται επίσης να επιβεβαιώσει αυτή την έλλειψη αλλά και την επιτακτική ανάγκη για κάτι μεγαλύτερο και μονιμότερο.
Το Ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α. κατέχει μια από τις σημαντικότερες συλλογές παιχνιδιών στον κόσμο με τεκμηρίωση και συνοδευόμενη από μια σημαντικότατη συλλογή έντυπου υλικού, ελληνικού και ξένου, που αφορά το παιδί και την παιδική ηλικία. Προς υλοποίηση του διαχρονικού οράματος του Ιδρύματος αλλά και των υπολοίπων φορέων που συνεργάζεται στενά για δημιουργία ενός μόνιμου διαδραστικού μουσείου- προτύπου αφιερωμένου στο παιδί και στην παιδικότητα καταβάλλεται το τελευταίο διάστημα μια μεγάλη προσπάθεια. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας δεν μπορεί να απουσιάζει ο φορέας εκείνος που μπορεί να διασφαλίσει την αναγκαία μονιμότητα αλλά και την όσο το δυνατόν καλύτερη λειτουργία ενός τέτοιου χώρου, και αυτός φορέας δεν είναι άλλος από την ίδια την Πολιτεία. Το κράτος είναι αυτό που μπορεί να διασφαλίσει την επιτυχία αυτής της προσπάθειας και να προσφέρει στέγη σε ένα πολιτιστικό θησαυρό που άλλες χώρες έχουν ήδη ζητήσει για να αξιοποιήσουν αναλόγως αλλά το ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α. επιμένει να διατηρεί και να συντηρεί αυτόν τον πολιτιστικό θησαυρό στην Κύπρο, με δικά του έξοδα, με το όραμα να τον προσφέρει στην ίδια την κυπριακή κοινωνία.
INFO
* Το ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α. είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που μέσα από τις πολύτιμες συλλογές που διαθέτει και διαχειρίζεται, αλλά και τις συνέργειες που δημιουργεί, στοχεύει στην ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού. Παράλληλα, στοχεύει στην ανάδειξη σημαντικών στοιχείων του ευρωπαϊκού και του παγκόσμιου πολιτισμού, μέσα από συγκεκριμένες συλλογές. Όραμα του ιδρύματος είναι συμβάλει στην εκπαίδευση και διαπαιδαγώγηση της κοινωνίας, ιδιαίτερα των νέων, σε μια εποχή προκλήσεων και αποπροσανατολισμού, μέσα από τη δημιουργία φορέων όπως Μουσείο Παιχνιδιών και Κέντρο Παιδικής Ηλικίας (με έμφαση στην παιδικότητα και την διαπαιδαγώγηση των παιδιών και των εφήβων), Κέντρο Ελληνικού και Κυπριακού Περιοδικού Τύπου, όπως και άλλων διεπιστημονικών δράσεων. Φυσικά, σημαντική προϋπόθεση για τη τη συνέχιση αυτών των προσπαθειών είναι και η με οποιοδήποτε τρόπο συμμετοχή και σύμπραξη του Κράτους που θα διασφαλίσει τον όσο το δυνατόν καλύτερη αξιοποίηση του πολυδιάστατου πολιτιστικού θησαυρού που κατέχει το ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α.
Πηγή: Like
