70 χρόνια από την έναρξη του Αγώνα της ΕΟΚΑ

Στην απλότητα των παιδικών ερωτήσεων καθρεφτίζεται η ουσία των συνθηκών διαβίωσης των εγκλείστων στα Κρατητήρια των Αποικιοκρατών

Υπάρχουν σχολεία που επιλέγουν να κρατούν ζωντανή τη συλλογική μνήμη και να μεταφέρουν στους μαθητές τους τα ιδανικά και τις αξίες του παρελθόντος. Το Δημοτικό Σχολείο Τρούλλων είναι ένα από αυτά και το απέδειξε έμπρακτα μέσα από μια ξεχωριστή, ουσιαστική και βαθιά βιωματική εμπειρία.

Κατόπιν πρόσκλησης της Διεύθυνσης του σχολείου, η κα Δόξα Κωμοδρόμου μοιράστηκε με τους μαθητές και τις μαθήτριες τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων στη διάρκεια του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ (1955–1959). Οι παιδικές ερωτήσεις ανέδειξαν με αυθεντικότητα και ευαισθησία την ανθρώπινη πλευρά της Ιστορίας, υπενθυμίζοντας σε όλους τη σημασία της ελευθερίας και της ιστορικής μνήμης.

Με τη βοήθεια πλούσιου φωτογραφικού υλικού –τόσο από το προσωπικό αρχείο του ήρωα της ΕΟΚΑ Κυριάκου Μάτση, όσο και από ευρύτερες πηγές που συγκέντρωσε μέσα από εκτενή έρευνα στην Κύπρο, την Ελλάδα και την Αγγλία– η κα Κωμοδρόμου κατάφερε να φωτίσει με πληρότητα και σαφήνεια την ταραγμένη εκείνη περίοδο, προσφέροντας στα παιδιά της Γ’ έως ΣΤ’ τάξης ένα ζωντανό μάθημα Ιστορίας.

Η ομιλία ξεκίνησε με αφορμή τις φωτογραφίες των ηρώων που κοσμούσαν την αίθουσα. Η κα Κωμοδρόμου αναφέρθηκε αρχικά στον πρώτο νεκρό του Αγώνα, τον Μόδεστο Παντελή, την 1η Απριλίου 1955. Στη συνέχεια μίλησε για τον Γρηγόρη Αυξεντίου και τη θρυλική του μάχη στον Μαχαιρά, για το ολοκαύτωμα του Αχυρώνα στο Λιοπέτρι, με αφορμή τη φωτογραφία του δασκάλου και ήρωα Φώτη Πίττα, και κατέληξε στον Σταυραετό του Πενταδακτύλου, Κυριάκο Μάτση, που αρνήθηκε να παραδοθεί στους Άγγλους.

Ακολούθησε παρουσίαση αυθεντικών φωτογραφιών και ντοκουμέντων, με αναλυτικά στοιχεία για τις συνθήκες σύλληψης, κράτησης και βασανιστηρίων των αγωνιστών. Περιέγραψε τους σκληρούς τρόπους ανάκρισης που χρησιμοποιούσαν οι Άγγλοι για να αποσπάσουν πληροφορίες, καθώς και τη μακρόχρονη απομόνωση των κρατουμένων, που πολλές φορές ξέφευγε από τα όρια της ανθρώπινης αντοχής.

Ωστόσο, μέσα στις απάνθρωπες αυτές συνθήκες, οι κρατούμενοι αντλούσαν δύναμη από την τέχνη, την ποίηση και τη συλλογικότητα: ζωγράφιζαν, συζητούσαν, απήγγειλαν ποιήματα και τραγουδούσαν, διατηρώντας αναμμένη τη φλόγα της ελπίδας. Η κα Κωμοδρόμου περιέγραψε τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης –χαλασμένο και λιγοστό φαγητό, ανυπαρξία ιατρικής φροντίδας, διαμονή σε τσίγκινες παράγκες– που προκαλούσαν αρρώστιες και εξάντληση.

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε και στον τρόπο που επικοινωνούσαν οι κρατούμενοι μεταξύ τους μέσω επιστολών, οι οποίες συχνά περιείχαν κρυπτογραφημένα μηνύματα για να παρακάμψουν τη λογοκρισία των αποικιοκρατών. Μέσα σε αυτό το σκληρό πλαίσιο, δεν έλειπαν και οι στιγμές ανθρωπιάς και αλληλεγγύης: συγκρατούμενοι τέλεσαν ακόμη και γάμο, με ιερέα και κουμπάρο μέσα από τα ίδια τα Κρατητήρια.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της παρουσίασης, οι μαθητές συμμετείχαν ενεργά, θέτοντας ερωτήσεις, εκφράζοντας σκέψεις και προβληματισμούς, μετατρέποντας τη δράση σε ένα αληθινά διαδραστικό μάθημα γεμάτο γνώση και συγκίνηση. Η Διευθύντρια του σχολείου, κα Εύη Μπύρου και η δασκάλα Ελένη Σούφτα στήριξαν την εκδήλωση, συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος μάθησης με επίκεντρο τη μνήμη και τον σεβασμό στην Ιστορία του τόπου μας.

Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στην πρωτοβουλία της δασκάλας Τέχνης, κας Ελένης Σιούφτα, μαθητές της οποίας φιλοτέχνησαν ένα συγκινητικό έργο: τον ήρωα Κυριάκο Μάτση (αρ. κρατουμένου 196) και άλλους «αγωνιστές» του Μιχαήλ Κάσιαλου πίσω από τα σιδερένια κάγκελα της φυλακής. Το έργο αυτό προσφέρθηκε στην κα Κωμοδρόμου, η οποία, βαθιά συγκινημένη, το παρέλαβε, τονίζοντας πόσο σημαντικό είναι τα παιδιά να μυούνται από νωρίς στα ιδανικά της ελευθερίας και της πατρίδας, να γνωρίζουν την Ιστορία και να εμπνέονται από αυτήν.

Στην εκδήλωση παρευρέθηκε και ο κ. Χαράλαμπος Χασιαντώνης, πρώην κρατούμενος της περιόδου εκείνης, προσφέροντας τη δική του πολύτιμη μαρτυρία. Σε αυτό το ιδιαίτερα συγκινητικό αφιέρωμα, το Δημοτικό Σχολείο Τρούλλων τίμησε τα 70 χρόνια από την έναρξη του Αγώνα της ΕΟΚΑ, με έναν τρόπο που θα μείνει αξέχαστος τόσο στους μικρούς μαθητές όσο και στους εκπαιδευτικούς.